Klima-aldaketak, duela urte batzuetatik, eguneroko bizitzako alderdi askotan eragiten du. Horrek dakartzan erronketako bat da arriskuak hobeto egokitu eta arintzeko arriskuak identifikatzen jakitea, batez ere nekazaritzaren eta elikagaien segurtasunaren arloan, bi sektore arriskutsuenetako bi. Izan ere, azterketak ez dira batere pozgarriak; izan ere, klima-aldaketaren ondorioek nabarmen gutxituko dute 2030ean laboreen ekoizpena, eta, batez ere, beroa eta lehortea murriztu egingo dira. Artikuluak azaltzen du klima-aldaketak zer ondorio dituen elikagaietan oro har eta ura bereziki.
Klima-aldaketak elikagaien ekoizpenean, transformazioan, banaketan eta kontsumoan eta elikagai seguru eta kaltegabeen eskuragarritasunean eragiten du. Parametro horien kalitatea murriztu egiten da elikadura-sistemak estresatzen direnean. Elikagaien segurtasunean, beraz, ondorioak garrantzitsuak dira.
Horietako bat da patogenoen banaketa geografikoaren eremua lekuz aldatzea eta haien inkubazio-aldia laburtzea. 2011n, Environmental Health Perspective-n argitaratutako azterlan batek iragartzen zuen planeta berotzeak ondorioak izango zituela elikagaiek transmititutako infekzioetan. Urte batzuk geroago, 2015. urtean, Europako Veg-i-Trade proiektuaren barruan, Europako adituek sinesmen hori berretsi zuten, eta tenperatura-aldaketak eta prezipitazio-ereduak fruten eta barazkien poluzioarekin lotzen zituzten.
Klima-aldaketaren ondorioak
Argitaratutako ikerketen arabera, ondorio nagusietako bat da itsasoaren azaleko tenperatura igotzeak urak transmititutako gaixotasun infekziosoen eragin handiagoa eragiten duela itsaskietan toxinak daudenean. Ganteko Unibertsitateko (Belgika) eta Wageningengo Unibertsitateko (Herbehereak) adituek egindako 2015eko ikerketaren arabera, tenperaturaren eta prezipitazioen aldaketen eta fruta eta landareen poluzioaren arteko erlazioa dago. Izan ere, giro-tenperaturak eta prezipitazio-ereduek eragina dute elikagaietan eta urak transmititutako gaixotasunetan. Patogeno ohikoenen artean, Salmonella, Campylobacter eta enterobirusa agertzen dira zientzialariek.
Lehorteak eragiten ditu landareek gaixotasunak gehien jasaten dituzten landareak
Elikagaien segurtasunaren gaineko ondorioak aldatu egiten dira klima-aldaketaren ondorioetatik sor daitezkeen prozesuen arabera (Aebetako Nekazaritza Saila). Hala, lehorteak, batez ere, landareek indarra galtzea eragiten du, eta, ondorioz, gaixotasunak errazago gaixotzen dira. Uholdeek eta eurite handiek, aldiz, hostoetan patogenoak hazten laguntzen dute, eta gaixotasunak eragiten dituzten organismo asko aire-korronteekin hedatzen dira.
Horrelako gertaerek lurzoruen poluzioa ere eragiten dute. Bestalde, ozeanoetako tenperatura altuek eta gazitasunak gora egiten dute, eta itsasoari eragiten diote. Desertifikazioak landareetako pestiziden kontzentrazioa areagotzen du, eta, azkenik, uraren tenperatura igotzeak arrainen merkurioagatik kutsadura handiagoa eragiten du.
Azterketa askok klima-aldaketak elikagaien zaporean eta ezaugarrietan duen eragina aztertu dute. Gehienek frogatu dute frutan tenperaturak igotzeak fruta-arbolen espezie askoren fenologiari eragiten diola. Tenperaturek ez dute bakarrik eragiten ekoizpenean, euriek ere eragina dute eta loratze-prozesua aldatzen dute batez ere.
Ura eta klima-aldaketa
Urarekin lotutako muturreko fenomeno meteorologikoek arrisku handia dute osasun publikorako, bai herrialde garatuetan, bai garapen-bidean daudenetan. Espainiako, Erresuma Batuko, Greziako, Suediako, Brasilgo eta Hungariako ikerketa-zentroek garatutako VIRCLIME proiektuak (2010-2012) ohartarazi zuen gehiegizko euriek patogenoak eragin ditzaketela ingurumenean, eta uraren uhertasuna areagotu dezaketela, gaixotasun gastrointestinalak agertzearekin zerikusia duen arazoa.
Hondakin urek birusak dituzte; ondo kudeatzen ez badira, edateko uraren bidez poluzio-iturri bihur daitezke. Adituek uste zuten birusek paper nagusia mantenduko zutela urarekin lotutako gaixotasun gastrointestinalak agertzean, hondakin uretan eta giroan gizakiak eragindako birus batzuk nonahikoak izan zirelako. Eredu epidemiologikoetan oinarritutako azterketek birusen eta ur-kalitate ereduen arteko elkarketen jarraipena egin zuten, patogeno ohikoenak, Campylobacter eta Cryptosporidium spp., ondotik Leptospira spp., norovirus eta Vibrio Vulnificus.
