Elikagaien narriadura egoera normalaren aldaketa desatsegina da. Aldaketa horiek hainbat faktorek eragiten dituzte, edo zenbait faktorek (oxigenoa, argia, tenperatura eta hezetasuna). Azken horrek, neurri handi batean, elikagaien kontserbazioaren ezaugarriei eragiten die, gehiegizko hezetasunak produktua honda dezake: urak mikroorganismoei errazago egokitzen laguntzen die eta elikagaian erreakzio kimiko batzuk ahalbidetzen ditu. Artikuluak azaltzen du nola gertatzen den kondentsazioa hozkailuan eta ontzietan, eta zenbait aholku, elikadura-segurtasunaren arazo hori saihesteko.
Elikagai bateko ur-kantitateak eragina du bere itxura, testura eta zaporean. Produktu freskoetan, adibidez, fruta eta barazkietan, uraren edukia %90era irits daiteke, eta horrek baldintzatzen du, neurri handi batean, elikagaiaren narriadura, behar bezala kontserbatzen ez bada. Kontuan izan behar da, gainera, gehiegizko hezetasuna aparteko faktore bihurtzen dela, kondentsazioak giro egokia ematen baitu bakterioak eta lizunak hazteko eta ugaltzeko. Kondentsazioa tenperatura baxuko elikagaiak kontserbatzeko arazo bat da; izan ere, gainazaleko ura izan daiteke, elikagaien gainazaletan pitzadura edo haustura posibleen bidez mikroorganismoak sar daitezen. Kasu gehienetan, tenperatura-gorabeherak direla eta gertatzen da hori, adibidez, elikagai bat hozkailutik ateratzen denean eta tenperatura altuagoan azaltzen denean.
Kondentsazioa hozkailuan
Hozkailuan kondentsazioa agertzea gerta daiteke etxetresna elektrikoaren hainbat zatiren akatsek eragindako arrazoiengatik. Alderdi zailenetako bat metaketa horren kausa zehatza zehaztea da. Arazorik ohikoenen artean, atearen junturak daude: hau ongi ixten ez bada, aire beroa eta hezea hozkailuaren barrualdera sar daiteke eta, beraz, baliteke atea eta sabaia kondentsatzea. Baliteke, halaber, gehiegi beteta dagoen hozkailu batek tenperatura eta hezetasun-maila erregulatzen duen aireztapena blokeatzea, eta, ondorioz, hezetasun handiagoa sortzea. Hori saihesteko, aire-fluxua oztopatzen duten ontziak edo botilak kendu behar dira, eta aireztapen askea bermatu.
Hozkailu oso beteak tenperatura erregulatzen duen aireztapena blokeatzen du, eta hezetasun gehiago sor dezake barruan.
Funtsezkoa da, beraz, hozkailuari tratamendu ona ematea, ahalik eta eraginkorrena izan dadin. Barruko tenperaturak 5 ºc ingurukoa izan behar du. Ezin da gehiegi bete, eta beharrezkoa izanez gero ireki, hotzik ez galtzeko. Funtsezkoa da, halaber, ateak eta goma hermetikoki ixten direla egiaztatzea; hala ez bada, goma berritu egin behar da. Gainera, hozkailuak aldian-aldian garbitu behar du ura eta xaboia, arreta berezia jarriz horma, apal eta tiraderetan, baita kondentsazio-espiraletan ere.
Garrantzitsua da, halaber, elikagaiak hozkailuan gordetzen diren ontziak garbi, lehor eta ongi itxita egotea, hezetasunik, poluziorik edo hormetan lizunik ez izateko. Elikagai beroak ere ez dira sartu behar, hozte-sistemari kalte egin baitiezaiokete.
Kondentsazioa ontzietan
Elikagaiak kontserbatzeko erabiltzen diren ontzietan sortzen den kondentsazioak eragin dezake bakterio patogenoen hazkundeak eragindako arriskua. Kondentsazioak elikagaien narriadura eragin dezake, eta zaporea, testura eta forma aldatu. Produktu solidoak bigunak eta hondatzen hasi daitezke, hezetasun gehigarriak handitu egiten baitu mikrobio-hazkuntzaren arriskua. Poluzio-mota horren ezaugarri nabarmenenetako bat lizunaren hazkundea da. Izozketa bidezko erredurak ere gerta daitezke, hezetasunak janaritik ihes egiten duenean eta oxigenoarekin ordezten denean.
Kontuan izan behar da ontzi batek izotz handia badu, baliteke desizoztea eta berriro izoztu izana adieraztea. Kasu horietan, ura kondentsatu eta izotzeratzen da, eta ontzia edo produktua alda daiteke. Kondentsazioa ontziaren goiko aldean pilatzen da eta elikagaia iragazi egiten da. Egoera horietan, kondentsazioa saihesteko modu bat da elikagai berorik ez jartzea ontzi batean, eta estali eta hozkailuan edo izozkailuan jartzea. Estali aurretik, hoztu egin behar da janaria; izan ere, bestela, ura kondentsatu egingo da tapan, eta horrek mikroorganismoentzako hazkuntza ezin hobea izango du.
