Europar Batasunean gehigarriak erabiltzeak lan zorrotza eta osoa du kontsumitzailearen segurtasuna bermatzeko. Lan-ildo horretan, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) bere ikerketaren zati bat erabiltzen du substantzia horiek kalterik egiten ez dutela ziurtatzeko. Lan horren ondorioz, 2.000 substantzia aromatizatzaile baino gehiago sakon aztertzeko lehen fasea amaitu berri da. Aromatizatzaileen zerrenda positiboa egitea eta eskakizun berrietara egokitzea da helburua. Lehen ondorioek adierazten dutenez, gehienak 1999an hasi ziren erabiltzen, eta ez dute inolako arriskurik osasunerako. 400 bat lagunek, berriz, ebaluazio gehiago behar dituzte.
2014. urtea da substantzia aromatizatzaile guztien ebaluazioa osatzeko gehieneko epea. Berrikuspen horren lehen fasean, mota horretako 22 osagai ebaluatu dira, eta EFSAko aditu-taldeak onartu du 12 lagunek beste ebaluazio bat egin behar dutela. Substantzia horiek elikagai-gehigarrietako adituen OMS/NBE Programa Bateratua (JECFA) onartzen duten arren, erabilera-baldintzak ez dira berdinak herrialde batzuetatik besteetara, eta Europar Batasunekoen erreferentzia EFSA da. Horrek ez du esan nahi alde batera uzten denik Codex Alimentarius-ek zer dioen, elikagaien segurtasunerako arauak garatzeaz eta arrisku nagusiak aztertzeaz arduratzen baita. Oro har, azterketa hainbat alderditan oinarritzen da, hala nola jatorrizko materialen identitatean, fabrikazio-prozesuan, elikagaien eraginpean egotearen ebaluazioan eta datu toxikologikoetan.
Helburua: zaporea eta usaina indartzea
Elikaduran erabiltzen diren substantzia aromatizatzaileek helburu argia dute: produktuei zapore eta usaineko ukitu diferentziala ematea. Onartu aurretik, gehigarri horiek kontsumitzailearen azken segurtasuna lehenesten duen ibilbide luzea egin behar dute. Esparru horretako ebaluazio toxikologikoek frogatzen dute substantzia bat baliozkoa eta segurua dela. Osagai hori edozein dela ere, etiketan zehaztu behar da. Espainian, usainei eta propietate aromatizatzaileak dituzten beste osagai batzuei buruzko araudi berria 2011ko urtarrilaren 20tik aurrera aplikatuko da. Hor sartzen dira “aromak, horien oinarrizko materialak eta horiek dituzten elikagaiak”.Substantzia aromatizatzaileei buruzko birebaluazioak gehigarri horien erabilera-baldintzak harmonizatzea aurreikusten du EBn
EFSAren Elikagaiekin, entzimekin, aromekin eta laguntzailekide teknologikoekin kontaktuan dauden materialen panel zientifikoaren lanak gai horiei buruzko kontsulta publikoa irekitzen zuen urte hasieran. Elikadura-aroma seguruak soilik barne hartzen dituzten estatu kide guztientzat gida egokia egitea da helburua. Horrelako osagaiak erabiltzen dira elikagaiei fabrikazio-prozesuan galdu dituzten propietateak (zaporea) emateko.
Aroma artifizialen bidez zaporea indartu eta hobetzea ez da produktuaren azken segurtasunarekin bateraezina. Zapore berrien azterketa haiek arautzen dituzten jarraibide berrien arabera egiten da. Ekimen honen bidez, EBn gaur egun eskura dauden substantzia aromatizatzaile guztiak ebaluatu nahi dira, azken datu zientifikoen arabera.
Aroma jakin batek eskatutako baldintzak betetzen ez dituela adierazten duten arrazoiak atzemanez gero, Europako Batzordeko arrisku-kudeatzaileei jakinaraziko zaie, eta haiek erabakiko dute erabiltzeari utzi ala ez. 2009an, ebaluazio horietako batean, EFSAk zalantzan jarri zuen elikagaiei zapore ketua emateko erabilitako bi aromatizatzaileen erabateko segurtasuna: Unismoke eta Zesti Smoke Code 10. Osasun kezkarik ez izan arren, osasun arazo bat izan zitekeela ohartu ziren.
E letra
Produktuen osagaien artean erabiltzen diren gehigarriak bi modutan erakutsi daitezke: erabiltzen den substantziaren izenarekin edo E letraz eta zenbaki batez osatutako kode batekin. Etiketan, gainera, dagokion gehigarriak betetzen duen funtzioa adierazi behar da. Gehigarrien lau kategoria nagusiak hauek dira: kontserbatzaileak (E letrari 200 zenbakiko seriea dagokio ondoren), antioxidatzaileak (300 seriea), koloratzaileak (100 seriea) eta testura-agenteak (400 seriea).Gehigarrietan aplikatzen den kontrol-neurrietako bat irensketa-maila seguruak dira (Eguneko Irensketa Onartua, GNA). Neurri honetan, pertsona heldu batek egunean denbora luzez kontsumi dezakeen miligramo kopuru segurua definitzen da, ondorio toxikoen garapenarekin lotuta egon gabe. Neurri hori ez da berdina helduentzat edo haurrentzat. Substantzia horiek aldian-aldian berrikusteak lagundu egin behar du herritar guztiei substantzia horiek hartzen dituztela bermatzen. Gainera, berrebaluazioak haren propietateei eta izan ditzakeen ondorioei buruzko ezagutzak eguneratzea dakar; informazio hori etiketan jaso behar da.
