Elikagaiak ontziratzeko plastikoak erabiltzea praktika zabal eta segurua da, kontsumo arazo larririk ez sortzeko. Akilesen Taloi Handia, Rafael Gavara Ikerkuntza Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) Agrokimika eta Elikagaien Teknologia Institutuko ikertzaileak azaltzen duenez, migrazioa da. Fenomeno kimiko hori kontrolatzea ez ezik, elikagaiari substantzia positiboak emateko ere erabiltzen da.
Rafael Gavara kimikaria da, polimeroetan aditua. Duela 12 urtetik, Ikerkuntza Zientifikoen Kontseilu Gorenaren (CSIC) Agrokimika eta Elikagaien Teknologia Institutuko ontzien laborategian egiten du lan, Valentzian. Turiako hiriburura iritsi zen, Michigan State Universityko School of Packaging-en (Ontzi-eskola) espezializatu ondoren, eta, harrezkero, besteak beste, migrazioan (plastikoetatik substantzia kimikoetatik elikagaietara igarotzea) eta hori minimizatzen dihardu. Plastikoen segurtasuna eta migrazioaren ondorio negatiboak leheneratzeko aukera defendatzen ditu, fenomenoa positibatzen saiatuz. Adibidez, gai antimikrobianoak, aromatizatzaileak edo oxigeno-xurgatzaileak askatzen ditu plastikoak.
Valentzian zuzentzen duen taldea ontzi aktibo deritzenen formulazioa ikertzen ari da. Ontzi horien helburua da ontziak oxigeno eta karbono dioxido trukea arautzea. Horren adibide dira IV. gamako elikagaiak, barazkiak edo fruta garbituak, moztuak eta beste tratamendurik gabe ontziratuak, oxigenoa mantso sartu eta karbono dioxidoa ateratzen uzten duten ontziak behar dituztenak. Hala, frutak arnasa har dezake, eta produktuaren bizitza komertziala luzatu.
Baina ontzi aktibo bat, Gavarak dioenez, hori baino gehiago da. “Ontzi bat oztopo pasiboa da, inguruneak elikagaian duen eragina murrizten duena eta elikagaiaren narriadura ezabatzen edo murrizten duena”. Ontzi aktibo batean produktuaren bizitza erabilgarria edo kalitatea handitu nahi da. “Gas-trukea erregulatzeaz gain, bakterio-flora murrizten duten edo gasak edo aromak ezabatzen edo gehitzen dituzten ontziak daude”. Ontzi batzuek oxigenoa bahitzen duten konposatuak dituzte, edukiaren oxidazioa saihesteko. Adibidez, xehe-xehe zatitutako burdin hautsa gehituz, ontzian oxigeno gutxiago egon daiteke.
2003an, taldeak marrubizko ontzi bat garatu zuen; fruta hori ezin da garbitu eta lehortu ontziratu aurretik, hondatu egiten baita. Ondorioz, lurzoruko mikrobio-flora handia du. Onddo bereizgarri bat Botritis zinerea da, lizunaren hazkuntzaren ondoriozko marrubi-galeren %40 eragiten duena. Ikertzaileek osagai lurrunkor eta natural bat sartu nahi dute, onddoaren hazkundea inhibitzen duena eta hazten uzten ez duena. “Ez da pestizida bat” dio Gavarak, “marrubiaren beraren osagai bat baizik”.
Beste irtenbide bat antibiotikoak sartzea izan liteke. Estatu Batuetan, bakteriozidak (adibidez, nisina) dituzten haragitarako eta gaztetarako ontziak aztertu ziren. Ohikoena da konposatua poltsatxo batekin sartzea ontzian edo bere hormetan, plastikoan. “Plastiko sinplea dirudien hori, berez, geruza askok osatzen dute, eta geruza horietako batzuek askatu egin dezakete behar den konposatua, dela lurrintzailea, dela agente bahitzailea, dela antimikrobianoa”.
Migrazioaren fenomenoak, adituak jarraitzen duenez, “oso aplikazio positiboak” izan ditzake, eta horiek areagotu egin daitezke denborarekin. Adibidez, ontzian elikagaiarekin kontaktuan dagoen agente bat sartzea pentsa liteke, hotz-katea hausten bada kolorea aldatzen duena. “Jakinaraz ezazu Yorkeko urdaiazpiko-xerrak 10 °C-tik gora egon diren ordu-erdian”.
