Zakurraren haragiaren kontsumoak sortzen dituen irudi-arazoez gain, ez dago horiek manipulatzeko osasun-arauketarik. Herrialdeko zenbait tokitako jaki gisa hartuta, populazioaren sektore mendebaldekoenek, oro har, baztertu egiten dute. Animaliak klandestinitatean hazten dira inolako osasun kontrolik gabe, pilaketa baldintza txarretan garraiatzen dira eta gutxieneko higiene baldintzak betetzen ez dituzten legez kanpoko hiltegietan hiltzen dira. Egoera horrek arrisku handia sortzen du. Kontrolik gabe kontsumitzeak zenbait patologia transmititzeko bidea izan dezake gizakiarentzat, besteak beste, trikinosia bezalako parasitoek eragindakoak.
Imagen: Ernie
Txinako Herri Errepublikako Elikagaien Segurtasunari buruzko Legearen 28. artikuluak dio debekatuta dagoela “haragi-negozio bat produzitzea edo horretan parte hartzea, animalia-osasuneko erakunde batek koarentenan jarri ez badu”. Baldintza hori haragia merkatuan sartu aurretik betetzen ez bada, prozesamendua eta salmenta legez kontrakotzat hartu behar dira. Egoera hori are larriagoa da txakur-haragiaren kasuan (Espainian eta EBn debekatuta dago haragia kontsumitzea); izan ere, arautu gabeko arkume, behi edo txerriaren kontsumoaren aurkako berariazko legeria egon arren, ez da gauza bera gertatzen animalia horrekin. Txinako agintariek, ordea, lege-zirriborro bat egitea erabaki dute, kontsumoa debekatzeko eta urratzen dutenak zigortzeko, 50.000 eurorainoko isunekin. Arauak prest egon beharko luke apirilean onartzeko.
Lege berriak, garapen-fasean eta etxeko katuaren haragia kontsumitzea ere debekatuko zuenak, ez ditu aipatzen Txinan elikagai gisa erabiltzen diren animalia exotiko basatiak. Esate baterako, zibetaren kontsumoa izan zen, zenbait hipotesi zientifikoren arabera, SARSren (Arnas Sindrome Akutu Larria) izurritearen jatorria. Pneumonia atipiko hori lehen aldiz hauteman zen herrialde honetan, eta izugarri kezkatu zituen osasun-arduradunak eta iritzi publikoa, birulentzia eta transmisio-gaitasuna zirela eta.
Janari tradizionala
Txakur-haragia Txina, Kanbodia, Vietnam eta Hego Koreako eskualde batzuetako sukaldaritza tradizionalaren parte da.
Txakurraren haragia oso preziatua da Txinako eskualde batzuetan, non kontsumoa oso errotuta baitago, oilasko edo txahalaren haragia baino garestiagoa baita. Herri-tradizioaren arabera, koipe- eta proteina-eduki handiak energia asko ematen du neguan, eta hotzetik babesten du.
Gainera, ahalmen medizinalak ematen zaizkio toxinak kanporatuz eta giltzurrunen funtzionamendu onarekin. Gastronomiari dagokionez, haragi horrek zapore gozoa du, arkumearen antzekoa, eta, beraz, jatetxe askotan prestatzen den gutiziatzat hartzen da, batez ere Cantón inguruan eta Txinako hegoaldean, ekialdean eta iparraldean.
Txakur-haragia Asiako beste sukaldaritza batzuetako osagai tradizionala ere bada, hala nola Hego Koreako, Kanbodiako edo Vietnamgo sukaldaritzetakoa. Txinako sektore tradizionalistenek, besteak beste Kantongo jatetxeek, hain errotuta dagoen tradizioa kentzeko zailtasuna azpimarratzen dute, eta, beraz, ez dute baztertzen debeku-legeak salbuespenak jasotzeko aukera. Etxeko katuaren haragia ere leku jakin batzuetan kontsumitzen da, baina ez da hain arrunta, superstizio baten ondorioz. Superstizioaren arabera, felidoaren espiritua gauez itzultzen da jan duenaz mendekatzeko.
Kontrolik gabe, osasun arriskua
Zakurraren haragiaren kontsumoa egokia den ala ez oso gai polemikoa da Txinan. Nazio mailako eta nazioarteko arreta bereganatu zuen, debekatu egin baitzen Beijing-en eta inguruetan kontsumitzea Asiako herrialde horretan 2008ko udan egindako azken joko olinpikoetan. Orain, agintariak kontsumoa amaitzen saiatzen dira.’ Alderdi antropologikotik eta sozialetik begiratuta, tradizioaren alde egiten dute, eta, aldi berean, ez dute uste egokia denik osasun-ikuspegitik modernizatzen ari den herrialde batean, hazitako, garraiatutako eta sakrifikatutako animalien haragiaren kontsumoa, inolako kontrolik gabe eta higiene-baldintza eskasetan, neurri handi batean klandestinitatearen ondorioz, osasun-arrisku handia baitakar. Agintari eskudunek erauzi edo, gutxienez, zorrotz zaindu behar dute.Elikagaien Segurtasunari buruzko Lege berria
Asiako herrialde handia hainbat eskandalutan bildu da azken urteotan, eta, horrez gain, nazioko nahiz nazioarteko irudia hondatzen duten elikadura-alertak ere izan ditu. Txinatar kontsumitzaileak gero eta gehiago jabetzen dira segurtasuna bermatuta duten elikagaiak eta produktuak izateak duen garrantziaz. Bestalde, nazioarteko merkatuetan sortutako alarmak garrantzi handia du Txinan, munduko esportatzaile nagusietako batean. Gertakari horiek eragin zituzten kritikak eta inportatzeko debekuak zirela eta, Txinako Gobernuak esku hartu zuen, eta, bide horretatik, produktuen kalitatea eta elikadura-segurtasuna hobetzeko kanpaina trinkoa egin zuen, eta Elikagaien Segurtasunari buruzko Lege berriarekin amaitu zen.2009ko ekainaren 1ean jarri zen indarrean arau hori. Gobernuak hiru hilabete lehenago onartu zuen, eta elikagaien zaintza- eta jarraipen-sistema bat ezartzen du, lehengaiak, prozesatu gabeko nekazaritza-produktu primarioak, haziak eta animalien elikadura barne hartzen dituena. Legeak elikagaien industria gehiago gainbegiratzea arautzen du, eta segurtasun-kontrol zorrotzagoak egin beharra ezartzen du, bai eta zigorrak eta zehapen gogorragoak ezarri ere betetzen ez dutenentzat. Elikagaien ebaluazioa, zaintza eta jarraipena, merkatutik kentzea eta elikagaien segurtasunari buruzko informazioa ematea estaltzen ditu, eta nahitaezko estandar gogorragoak eskatzen ditu.
Lege berri hori elikagai-segurtasuna bermatzeko premia larriaren ondorioz sortu zen, herrialde hartan maiz izaten baitira jakiekin lotutako alertak eta arazoak. Hala ere, hainbat sektorek salatu dutenez —baita legegileek ere, herrialdeko hainbat tokitan legea aplikatzeari buruzko ikuskapena egin ondoren—, Txinako eskualde askok eta hiri eta barruti gehienek ez dute oraindik erreformari ekin.
Nahiz eta giza espeziea omniborotzat jotzen den, landare- eta animalia-jatorriko elikagaiz osatutako dieta batekin, zenbait produktu ez dira egokitzat jotzen, erlijio- edo gizarte-kultura- sinesmenengatik, eta ez dira egokitzat jotzen eremu jakin batzuetan, edo elikagai tabu gisa definitzen dituzten talde batzuek. Hala gertatzen da zakurraren haragiarekin. Horien kontsumoa aberrazio bat da Mendebaldean, eta elikagai tradizionala da Txinan eta Asiako beste herrialde batzuetan, behi- edo txerri-haragiaren aurrean, erlijio batzuek debekatu egiten baitute.
Kontuan hartu beharreko beste faktore bat da elikagai batek, jatorriaren, testuraren edo itxuraren ondorioz, sor dezakeen errefusa, eremu geografikoaren arabera: artropodoak, intsektuak edo harrak, aingira-arrainkumeak (angulak) edo animalien odolaren eratorriak (odolkiak). Baztertze soziokulturala edo erlijiosoa alde batera utzita, elikagai tabuak baldintza jakin bihur daitezke, klandestinitateagatik edo beren izaeragatik, gaixotasunak transmititzeko gune eta arrisku higieniko-sanitarioa, kontsumoaren segurtasuna arriskuan ez jartzeko saihestu beharrekoa.
Txinan kontsumitzen diren elikagai asko Mendebaldeko beste herrialde batzuetan ere jaten dira, hala nola barazkietan, txerri- eta oilasko-haragian, arrainean edo arrozean, baina batzuk eskualde horretakoak baino ez dira. Sakekoa eta sojakoa bezalako saltsak maite dituzte, eta mendebaldeko begietan exotikoa da haien sukaldaritza, ez bakarrik elikagai desberdinengatik, baita horiek prestatzeko moduagatik ere.
Gehienak intsektuak, saguak, sugeak, txibi-arrautzak, karramarro-obarioak eta marrazo-hegatsak dira, besteak beste, Txinako zenbait lekutan aurki daitezkeen produktuetako batzuk. Horiez gain, soja-gazta pikantea edo harrizko eta banbuzko karpak, otarrainak, eskorpioiak eta libelulak, ur-kakalardoak. Gozagarriak ere kultura gastronomikoaren osagai garrantzitsuak dira: currya, soja-kimuak, arroz-fideoak, ajonjoli-olioa, arroz-ardoa edo ostra-saltsa. Kontuan hartu behar da elikagai baten edo bestearen erabilera ere aldatu egiten dela eremu geografikoen arabera.
Ohikoenak dira, bai Txinan, bai Espainian, barazkiak, hala nola espinakak, tomatea, letxuga, garia, banana, limoia, pomeloa edo sandia, perrexila, albaka, kanela, gaztaina-melokotoiak edo zerealak, besteak beste.
