Europako herrialdeak beren bizitzak berregiteko eta oparotasun handiagoa lortzeko aukeratzen dituzten marokoar emigratzaileen kopurua gero eta handiagoa da. Hala ere, enpresa horretan asko erdibidean geratzen dira, batez ere adingabeak, eta jatorrizko herrialdeetara itzultzen dira. Egoera horren aurrean, eta gure herrialdea Marokoko biztanle gehienen bizitza berri bati ekiteko lehenengoetako bat denez, Espainiako gobernuak bi zentro eraikiko ditu aurten – haurrak eta nerabeak – Nadorren eta Beni Mellalen; Kataluniako Generalitateak bi eraikiko ditu Tangerren; Madrileko Erkidegoak Tangerren eta Marrakanen beste zati bat eraikitzea aurreikusten du.
Hala ere, UNICEFek sustatutako ‘La emigración de menores en Maroko’ ikerketaren arabera, “Marokon bere familia birsartzea da haur edo nerabearentzat lehentasuna duena, bi herrialdeek sustatutako harrera-etxe horietatik igaro gabe: Espainia eta Maroko”. Beraz, zein da neurririk egokiena? Etorkinak adingabeen ikastetxeetara bidali ala familian birsartzeko aukera egin? Horixe da gai nagusia Marokoko eta Espainiako gobernuen eta gizarte zibilaren ordezkariek UNICEFekin, Atadamoun elkarte marokoarrarekin, Andaluziako Juntarekin eta Jaime Bofill Fundazioarekin batera egindako azterlan honetan.
Espainian eta Marokon egindako 300 elkarrizketetatik aurrera egin da azterketa, eta adingabeko etorkinek bizi dituzten arazo nagusiak agerian uzten ditu. Halaber, beharrezkoa da azterketa egiteko arrazoiak azaltzea. Hauek dira ikerketaren alderdi garrantzitsuenak:
- Etorkin adingabeak batez beste 16 urteko haurrak dira, eta Herbehereak, Belgika, Italia, Espainia eta Frantzia dituzte helmuga.
- Nahiz eta neska etorkinen kopurua mugatua izan, horiek ahulagoak dira sexu- eta ekonomia-ustiapenerako.
- Oro har, adin txikiko etorkinek familiekin izaten dute harremana, eta horietako batzuek dirua bidaltzen diete.
- Eskola uztea da immigrazioaren arrazoi nagusietako bat; haur gehienek eskola utzi zuten lehen hezkuntzako seigarren mailan edo bigarren hezkuntzako lehen mailan.
- Haurren lan baldintza kaskarrak, ordainsari eskasa eta perspektibarik eza ere haien immigrazioaren beste arrazoi batzuk dira.
Bakarrik dauden adin txikikoak beren familiarik hurbilenetara edo familia zabalduetara itzultzeko konponbideak bilatzearen aldekoa da GKE hau, edo haien komunitateen barruan, haien ardura hartzeko prest daudenean. Familia birgizarteratzea zaila bada, UNICEFek aholkatzen du haurrak haurren babes eta birgizarteratzean espezializatutako gizarte zerbitzuetara bidaltzea. Zerbitzu horiek hiru eskakizun hauek bete behar dituzte:
- Bere misioa argi eta garbi zehaztea: haurraren behin-behineko ardura hartzea ahalik eta denbora laburrenean, adingabea bere familian berriro sartzeko zain, edo bestelako irtenbideen zain, hala nola harrera-familia bat, gizarte-langileen laguntza eta jarraipena une oro eskainiz.
- Giza baliabide kualifikatuak eta behar diren baliabide materialak izatea, haurrak zaindu eta artatuko direla bermatzeko, hezkuntzarako, garapenerako, osasunerako, babeserako, partaidetzarako eta prestakuntzarako eskubideak errespetatuz.
- Arau horiek argi eta garbi definituta egon behar dute jarduketa protokolo batean eta jarraipen eta ebaluazio sistema jarraitu batekin batera joan behar dute.
Jarrera hori guztiz bat dator Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioaren printzipioekin eta Genevako Haurren Eskubideen Batzordeak Marokoko Gobernuari 2003ko ekainean egindako gomendioekin.
