Europar Batasunean norberaren edo besteren kontura sartu, atera, zirkulatu edo jarduera ekonomiko batean askatasunez sartu ahal dira herritar komunitarioak. Espainian, gure herrialdean bizi diren gainerako atzerritarrek baino erregimen onuragarriagoa dute. Hala ere, hiru hilabetez baino gehiagoz gure mugetan bizi nahi badute, erregistro-ziurtagiri bat edo egoitza-txartel bat eskatu behar dute.
Erregimen horretan sar daitezke, guztira, hogeita hamar bat estatuetako herritarrak eta senideak: Europar Batasuna osatzen dutenak, Europako Esparru Ekonomikoari buruzko Akordioa sinatu dutenak eta Suitzako Konfederazioa. Horiek guztiek Espainian dituzten eskubideak eta betebeharrak 240/2007 Errege Dekretuak arautzen ditu, eta horrek ere senideen egoerari egiten dio erreferentzia.
Familiakoak
Irudia: hortongrou
Europar Batasuneko herritarren senideek ez dituzte beti haien eskubide berberak izaten. Hala, adibidez, familiako kideek EBko edo Europako Esparru Ekonomikoko estatu kideren bateko nazionalitatea ez dutenean, pasaportea eta sarrera-bisatua aurkeztu beharko dituzte, 539/2001 (EE) Erregelamenduaren arabera. Hala ere, legeak “ahalik eta erraztasun gehien” ematea aurreikusten du sarrerarako behar diren bidaia-agiriak ez dituzten senideentzat.
Egoitza legeztatzeari dagokionez, senitartekoek “Batasuneko herritarraren senidearen egoitza-txartela” eskatu behar dute. Txartel honek bost urteko balioa du, edo Europar Batasuneko herritarrak aurreikusitako bizileku aldi bererako. Hala ere, eskaera egin ondoren, eta behin betiko txartela jaso arte hurrengo hiru hilabeteetan, senide bakoitzak legezko egonaldia frogatzeko adinako gordekina du. Era berean, bost urte jarraian bizi ondoren, modu iraunkorrean bizitzeko eskubidea lortzen da.
Europar Batasunetik kanpoko senideek zilegi dute beren egoitza legeztatzea eta lan merkatuan sartzea
Lan-eremuan, Europar Batasunetik kanpoko senideek edozein jarduera ekonomiko egin dezakete inoren edo norberaren kontura, “Espainiako herritarren baldintza beretan”, baina arau hori ezkontide edo bikotekide erregistratuarentzat eta 21 urtetik beherako lan-adinean dauden ondorengoentzat baino ez da aurreikusten.
Bulgaria eta Errumania Europar Batasunera atxiki zirenean, itxaropena piztu zitzaien bi herrialdeetako herritarrei beren bizi-kalitatea hobetzeko aukeraren aurrean. Hala ere, nahiz eta herritar komunitarioak izan eta, teorian, atzerritartasuneko erregimen komunitarioaren onura osoa izan, ez dituzte gainerakoen eskubide berberak.
Herritar komunitarioak izan arren, bulgariarrek eta errumaniarrek ezin dute besteren kontura lan egin 2009ko urtarrilaren 1a arte
Bulgariarrek eta Errumaniarrek Europar Batasunekoak izatearen onurak jaso ditzakete Espainian "irabazi asmorik gabeko egoitza, ikasketak edo norberaren konturako lana" baldin badute. Ezin dute inoren kontura lan egin, salbu eta, atxikipenaren unean, gure herrialdean bizi badira eta urtebeteko edo gehiagoko lan baimena badute.
Andaluzia Harrera elkarteak behin eta berriz eskatu du bi urteko luzamendu hori berriz aztertzeko. Luzamendu horrek ez die uzten Bulgariako eta Errumaniako langileei besteren konturako kontratua izaten 2009ko urtarrilaren 1a arte, "nahiz eta herritar komunitarioak izan eta EBn zirkulatzeko askatasuna izan".
Enplegu Institutu Nazionalaren (INEM) datuen arabera, Errumaniako langileen erregimen orokorra %17 hazi zen 2007an; autonomoen erregimena, berriz, %634 igo zen, luzamenduak ez baitio eragiten norberaren konturako lanari. Bestalde, Bulgariako langileen erregimen orokorra %9 igo zen, eta autonomoen erregimena %284 igo zen. "Luzamenduak ez du norberaren konturako lana mugatzen, eta, horren ondorioz, enpresaburuek langile horiek kontratatzen dituzte, Gizarte Segurantzan alta eman eta kostu horren erantzule izan daitezen", dio Andaluzia Abarrek.
