57 milioi umerentzat ez dago eskolara bueltarik. Gatazkek, pobreziak, hezkuntza-programetarako finantziaziorik ezak edo haurrek neskekiko duten lehentasunak eragozten dute. Entreculturas GKEak ikasturtearen hasieran gogoratzen du. Une honetan, Sirian esanahi berezia du, eta, batez ere, nesken artean: oraindik 36 milioi daude eskolatu gabe. Mundu osoan, alfabetatzeko aukera gutxiago dituzte, baina irabazi asmorik gabeko erakundeen ahaleginari esker lortzen dute, gutxienez, helduak direnean.
57 milioi haur eskolara itzuli gabe
Bat, bi, hiru… eta horrela 57 milioi aulki huts. Aurten eskolara joango ez diren haur adina haur. INEren datuen arabera, 2013ko urtarrilaren 1ean Espainiak 46,7 milioi biztanle ditu. Demagun bakoitza aulki batean eserita dagoela, eta oraindik 10,3 milioi eserleku huts geratuko ginateke. Has gaitezen berriro. Bat, bi, hiru… eta horrela eskolara joaten diren baina kalitate txikiko hezkuntza jasotzen duten 200 milioi aulki txiki.
Hezkuntzak oinarrizko trebetasunak eskuratzea bermatu behar du, bidezkoa eta bereizkeriarik gabea
Hori gogorarazteko, Madrilgo Dekorazio Arteen Museo Nazionalak “Zure bizitzako aulkiak” erakusketa hartuko du irailaren 29ra arte. Erakusketa hau gure bizitza markatu duten aulkietan zehar ibiliko da. Erakusketa osatzen duten piezen artean, besteak beste, Entreculturas, “La Aulki Roja” irudia azaltzen da. Iaz, kanpaina horri izena eman zion, eta “eskolara joan ezin diren edo kalitate eskaseko hezkuntza jasotzen duten neska-mutil guztien” eserlekua sinbolizatzen du.
Erakusketaz gain, “Derecho a aprendizaje: educación de calidad, educación transformadora” txostena egin du Entreculturas saioak. Horrela defendatzen du “bizitzarako oinarrizko trebetasunak eskuratzea, ikastea, bidezkoa eta bereizkeriarik gabekoa izatea eta hiritar kritikoak sustatzea” ziurtatuko duen hezkuntza bat, Valeria Mendez de Vigo, Entreculturas eta Entreculturas saileko arduradun arduraduna.
Siria: bi milioi ikasle gutxiago
Beren helburuen artean, Entreculturas lanean ari da eskolak “seguru eta indarkeriarik gabe” izan daitezen, hezkuntza pertsona guztiengana irits dadin. Baina gaur egun ezinezkoa da, eta, aulki hutsetan pentsatzen badugu, irudimena Siriara doa. Gatazka hasi aurretik, herrialdea “lehen hezkuntza unibertsala lortzear zegoen”, Maria Calisis UNICEFen eskualde-zuzendariak, Ekialde Ertainean eta Afrikako Iparraldean, gogoratzen duenez. Orain, kalkuluen arabera, ia bi milioi adingabeko utzi dituzte ikasgelak joan den ikasturtetik, etxetik ihes egin dutelako, hil egin direlako edo eskolak bonbardatu dituztelako.
Datorren asteetan Sirian eta aldameneko herrialdeetan ateak irekitzea aurreikusten den arren, “haurrak ikasgeletara itzultzea oso lan handia da”, aitortzen du UNICEFek. Milioi bat txiki errefuxiatu dira, eta hainbat herrialdetan bizi dira; han ez dute beti hezkuntza-sistemara sartzen. Libanon errefuxiatutako haurren %15 baino ez daude izena emanda hezkuntzako sistema formaletan edo informaletan, Jordanian errefuxiatutako adingabeen laurden bat bakarrik eta Irakeko hamar errefuxiatutik bat.
Zer egiten du UNICEFek Sirian? UNICEFek autoikaskuntza programa bat hasi du Siriako etxeetan, eta Libanoko autobus-gela, eraikuntzako materialen banaketa eta eskola-altzariak Jordanian, eta landa-eremuetako kanpaina-dendetan aldi baterako gelak jarri ditu.
Neskatoak, 36 milioi eskolatu gabe
UNESCOren datuak dira, eta Intered gogorarazten du: 495,3 milioi emakume analfabeto dira, eta 36,2 milioi neska eskolatu gabe daude. “Pertsona guztientzako alfabetatzea ez da bete gabeko helburua”, azpimarratu du erakundeak. Txikien eskolatze-tasa handitu egin da, baina ez espero den erritmoan.
Landa-eremuetako emakume eta neska indigenak dira kaltetuenak. Hezkuntzarik eza pobreziarekin lotuta dago eta biak izendatzaile komun batekin daude lotuta: feminizazioa. Pobreziaren azpian bizi diren hamar pertsonatik zazpi emakumeak dira.
Eskoletatik urrun bizi diren landa-eremuetan bizitzea, kostuei aurre egiteko nahikoa baliabide ez izatea edo haurren hezkuntzari lehentasuna ematen dioten ideia matxisten biktima izatea dira eskolara joaten ez diren haurrak. Ikasteko aukera ukatzen zaie. Hori bai, egonaldiko tasa handiagoak eta emaitza akademiko hobeak lortzen dituzte.
Peru: emakume nekazariak irakurtzen eta idazten ikasten dute
Peruko Piura eskualdean ikasleek gelak betetzen dituzte. Eta horrek balio berezia du. Neskak zirenean eskolara joateko aukerarik izan ez zuten emakume nekazariak dira, eta orain irakurtzen eta idazten ikasten dute. Bizitza irauli egin dela uste dute, Manos Unidas azaltzen du. “Alfabetatzeak ordura arte ezezaguna zen mundu bat ireki zuen haien aurrean”, adierazi du.
774 milioi heldu analfabetoetatik, 493 milioi emakumek ongi ezagutzen dute “bakardadea, isolamendua eta bazterketa”, arrazoi horregatik. Irakurtzen eta idazten jakiteak esan nahi du eskubideak aitortzea eta eskatzea, kontratuak sinatu aurretik zer esaten duten jakitea, engainatu, defendatu, desberdintasunaren aldea estutzea eta etorkizuneko neska-belaunaldientzako eredu izatea.
Zer egiten du Manos Unidasek Perun? Manos Unidas, ESCESES erakundeak babesten dituen GKEetako batek emakume nekazari andeei irakurtzen eta idazten irakasten die. Bizi-aldaketa batean parte hartzen du, eta, horren bidez, ezagutza eskuratzea ez ezik, emakumeei autoestimua ere ematen die. Hezkuntza aurrerabidea da, zentzu batean baino gehiagotan.
“Hezkuntza da pobrezia errotik kentzeko eta berdintasunaren alde borrokatzeko tresnarik onena”, dio Misiones Salesianasek. Baina, gainera, hori justifikatzen du: “Hezkuntza jasotzen duen pertsonak aurrera egingo du, higiene- eta elikadura-ohiturak aldatuko ditu, lan hobea izango du, eskubideak ezagutuko ditu eta familiaren eta komunitatearen garapena bultzatuko du”.
Pobrezia-tasa% 12 murriztuko litzatekeela zehazten du garapen-bidean dauden herrialdeetako ikasle guztiek irakurtzen eta idazten ikasten badute, baina, behin eta berriz, neskatoen eta emakumeen hezkuntza sustatzea. Horiek dira eskolatze faltagatik kaltetuenak, nahiz eta “herrialde askotan, amen paperaz gain, familiaren sostengu ekonomiko nagusia ere izan”.
