Familia elkartzea abenduaren 22ko 8/2000 Lege Organikoak etorkinei aitortzen dien eskubidea da. Bertan, atzerritarren familia-bizitza bermatzen da, eta hori gauzatzeko egin beharreko urratsak jasotzen dira. Estatistikek erakusten dute gero eta eskaera gehiago egiten direla familia berriz elkartzeko. Hala ere, igoera horrekin batera ez da beti kontzesio kopurua ere igo, araudia oso zorrotza baita. Joan den urteko maiatzetik 2007ko hilabete berera arte, Saharaz hegoaldeko etorkinek aurkeztutako eskaeren %52 besterik ez da eman. Emakida-tasa txikiena Gambia eta Ginea Bissau herrialdeek izan dute (%40), haien erregistroak ez baitira oso fidagarriak. Aldiz, herrialde gogokoenak Cabo Verde (% 81) eta Sierra Leona (% 64) izan dira.
Senide bakoitzaren datuak “modu frogagarrian” frogatu behar dira.
Familia berriz elkartzeko eskaera egiteko, beharrezkoa da allegatu bakoitzaren datuak modu “fede-emailean” frogatzea. Hain zuzen ere, prozedura hau arautzen duen Legeak aukera ematen du ezkontidea, haren ondorengoak eta aurrekoak Espainiara ekartzeko, betiere Espainian legezko bizilekua duela frogatzen badu. Halaber, baliteke familiako kide bakoitzak bizileku-baimen independentea lortzea. Bikotearen kasuan, lan egiteko baimena aurkezten badu edo ezkontidearekin bi urtez bizi izan dela frogatzen badu lor daiteke. Bestalde, elkartutako seme-alabek, adinez nagusi direnean edo lan egiteko baimena lortzen dutenean, familiarengandik bereizitako egoitza-baimena lortzen dute.
Adingabeen kasua da, hain zuzen ere, gehien kezkatzen duenetako bat. Familia batzuek ez dituzte aberriratzen beti, eta Espainiara ezkutuan bidaltzen dituzte. Espainian bakarrik bizi diren 4.000 adingabe atzerritar baino zertxobait gutxiago bizi direla kalkulatzen da, eta gurasoen baimenarekin iritsi direla hona. Egoera horretan, gurasoak beren sorterrian aurkitu ohi dira, eta, seme-alabak aberriratzeari uko egiten badiote, Espainian legezko egoeran eta lan-baimenarekin bizi diren familiakoekin jartzen da harremanetan. Andaluzia da horrelako kasuetan esperientzia gehien duen autonomia-erkidegoa. Uztailean bakarrik, 179 adingabe atzeman zituzten Almeriako kostaldean. Horietatik 160 probintzian lan egiten duten osaba-izebekin edo lehengusuekin harremanetan jarri ziren. Helburua da familiako loturak ez galtzea eta adingabeak babesik gabe ez gelditzea.
Familia berriz elkartzeko prozedura
Immigrazioaren arloan indarrean dagoen legeak aukera ematen du senide zuzenenak birbiltzeko. Horrela, ezkontidearen, eskatzailearen eta bikotekidearen seme-alaben eta bien aurrekoen egoitza-baimena lor daiteke. Araudiak ezartzen dituen baldintzak honako hauek dira: ezkontza-banantzearen eskaririk ez egotea eta ondorengoak adingabeak edo ezinduak izatea, hau da, elkartzea eskatzen duenaren kontura egotea. Baldintza horiek betetzen badira, eskubidea erabili nahi duten atzerritarrek egoitza-baimena eskatu beharko dute familia berriz elkartzeagatik kide bakoitzaren alde.
Espainian urtebeteko legezko bizilekua, ostatu egokia eta baliabide ekonomiko nahikoak frogatu behar dira.
Hurrengo pausoa honako hau da: bizitoki egokia izatea, familiako guztiak baldintza duinetan bizi ahal izateko, eta familiaren oinarrizko beharrei erantzuteko behar diren baliabideak izatea. Gainera, eskatzaileak frogatu behar du gutxienez ere urtebetez bizi izan dela Espainian, eta baimena duela beste urtebetez bederen bizitzeko. Gero, berriro elkartzeko eskaera eman ondoren, ahaide bakoitzak egoitza-baimena lortzen du, eskatzailearen bizileku-baimenaren iraupen berekoa.
Prozesu konplexua da, dokumentu asko biltzea eskatzen baitu. Gainera, berriro elkartzeko eskaera onartu ondoren, senideek egoitza duten herrialdeko kontsulatu espainiarrean bisatua emateko izapideak egin behar dira, eta aurrekari penalen ziurtagiria eta koarentena izan dezaketen gaixotasunik ez duela egiaztatzen duen ziurtagiri medikoa aurkeztu. Azken prozedura horrek bi hilabete inguru irauten du.
Familia berriz elkartzea arautzen duen araudiaren barruan, bada zenbait berezitasun dituen talde bat: ikasleak eta ikertzaileak. Haien egoera berezia Atzerritartasunari buruzko Erregelamenduaren 89. artikuluan jasotzen da; izan ere, bien kasuan ez da eskatzen Espainian bizitzeko gutxieneko eperik. Ikasketetarako bisatua eskatu duten atzerritarrek, aldi berean edo geroagoko edozein unetan, egonaldi-bisak eska ditzakete, ikasketek edo ikerketek irauten duten bitartean senideek herrialdean legez egon daitezen. Gainerako eskatzaileekiko aldea da berriz elkartzeak ezkontideari eta adingabeko seme-alabei baino ez diela eragiten, eta horiek ez dutela inola ere lanerako baimenik ikasle edo ikertzailea sar daitekeen erakunde publikoetan edo erakunde pribatuetan. Immigrazio eta Emigrazioko Estatu Idazkaritzaren azken datuen arabera, 2006ko abenduaren 31n indarrean zeuden ikasketetarako egonaldi-baimenen kopurua 33.293 zen; horietatik 31.377 ikasleenak ziren (% 94,25) eta 1.916 familiakoenak (% 5,75).
