Amnistia Internazionala (AI) ‘2006ko txostena” aurkeztu berri du. Giza eskubideen egoera munduan’. Testu horretan 150 herrialdetan giza eskubideen aurka egindako gehiegikeriak dokumentatzen dira, eta nabarmentzen da beharrezkoa dela gobernuek, nazioarteko komunitateak, talde armatuek eta botere-postuetan edo eragina duten beste eragile batzuek erantzukizunak hartzea. Bestalde, AIk txosten honen bidez jakinarazten du giza eskubideen aldeko aktibistek mundu osoan duten bizitasuna, tokiko ekimenen bidez, nazioarteko gailurretan edo manifestazio masiboetan.
Erakunde horrek 2005ean gertatutako hondamendiei eta ekintzei buruz egin duen azterketan, honako hau jaso da: “komunikabideek nabarmen utzi zuten haien hipokrisia, justizia-auzitegiek gaitzetsi egin zituzten beren argudioak, eta giza eskubideen aldeko ekintzaileen taldeak aurre egin zien haien errepresio-taktikei”. “Izuaren aurkako gerraren” testuinguruan giza eskubideen aurkako bost urteko erasoaren ondoren, badirudi egoera aldatzen ari dela. Seguru asko, mundu osoko milioika pertsonaren bizitza hondatuta geratu zen oinarrizko eskubideak ukatzeagatik.
Mundu osoko milioika pertsonaren bizitza hondatuta geratu zen oinarrizko eskubideak ukatzeagatik“Gerrak eta talde armatuen erasoek, goseteak, gaixotasunek eta hondamendi naturalek arriskuan jarri zuten giza segurtasuna. Eta askatasunak murriztu egin ziren errepresioaren, diskriminazioaren eta gizarte-bazterketaren erruz”.
Amnistia Internazional Españako zuzendariak, Esteban Beltránek, egindako aurrerapenen artean, honako hauek daude: munduko gatazka armatuen kopurua jaitsi egin da, nahiz eta “21 milioi pertsonak jasaten jarraitzen duten” barne-gerren ondorioz, eta heriotza-zigorra indargabetu egin da Liberian eta Mexikon, horiekin 122 estatu abolizionista baitaude munduan.
Txosteneko gai garrantzitsuenak gai nagusi hauen ingurukoak dira:
Heriotza-zigorra. Gutxienez 2148 pertsona hil ziren 2005ean, eta beste 5.186 pertsona hiltzera kondenatu zituzten. Erakunde horren arabera, heriotzara kondenatutako askok ez zuten bidezko epaiketarik izan: torturatuta “aitortu” zuten, ez zuten laguntza letratu egokirik izan edo ez zuten ikuspegi inpartzialik izan. Droga-trafikoa, funtsen bidegabeko eralgitzea eta iruzurra ziren zigor kapitalarekin zigortutako delituetako batzuk. Pertsona batzuek 20 urte baino gehiago eman zituzten heriotza-zigorra ezarri zietenean, eta beste batzuk ia berehala exekutatu zituzten. Hainbat exekuzio-bide erabiltzen ziren, hala nola urka, fusilamendu-pelotoia, injekzio hilgarria edo desugertzea. Exekutatuen artean, adin txikikoak eta adimen urritasuna duten pertsonak zeuden. Aurreko urteetan bezala, exekuzio gehienak herrialde gutxi batzuetan bakarrik egin ziren: 2005ean % 94 Saudi Arabian, Txinan, Iranen eta Estatu Batuetan.
Emakumeen aurkako indarkeria. Emakumeen eskubideen eta giza eskubideen aldeko gobernuak eta erakundeak ordezkatzen zituzten 3.000 pertsona inguru bildu ziren New Yorken 2005eko martxoan, Pekingo Emakumeari buruzko NBEren Munduko Konferentziaren hamargarren urteurrena ospatzeko eta Beijing-eko Adierazpena eta Ekintza Plataforma betetzeko bidean egindako aurrerapena ebaluatzeko. “Gobernuek aurreko hamarraldian hartutako konpromisoak aho batez berretsi zituzten arren, ez zuten erantzukizun berririk hartu emakumeen giza eskubideak sustatzeko eta babesteko, neurri batean, eskubide horien aurkako eraso atzerakoia izan zelako, azken urteetan agerian geratu dena”. Eraso hori, bereziki emakumeen sexu- eta ugalketa-eskubideen aurkakoa, Estatu Batuek babestutako talde kristau kontserbadoreek zuzentzen zuten, eta Egoitza Santuaren eta Konferentzia Islamikoaren Antolakundeko kide batzuen laguntza zuen”, dio testuak.
Errefuxiatuak.
Soroetan bizi ziren errefuxiatuentzat, baldintzak okerrera egin zuten 2005ean, batez ere askok elikagaien errazioak murrizteari aurre egin behar izan ziotelako —munduko gobernuek errefuxiatuak babesteko eta haiei laguntzeko nazioarteko betebeharra ez dutela betetzen adierazten duen seinale—. Sarritan, egoera horrek emakumeen aurkako indarkeria areagotu zuen, familiako indarkeria barne, bai eta sexu-esplotazioa ere, sexu-harremanak izatera behartuta baitzeuden elikagaien errazioen truke, bizirauteko bide bakar gisa. Errefuxiatuei zelaietatik kanpo zirkulatzeko askatasuna ukatzen jarraitu zuen, eta horrek bizitza irabaztea eragozten zien, eta arazo larriak planteatzen zituen errefuxiatuen eskubideetan eta bizitzan epe luzean egoteko politikak zituen ondorioei buruz. Hiri-eremuetan, errefuxiatu askori ukatu egiten zitzaien izaera juridikoa, lanerako eskubideaz gain, eta indigentziara edo beste nonbait bizirauteko bilaketa arriskutsura behartzen zituzten; horrek, batzuetan, beste herrialde batzuetara lekualdatzea eskatzen zuen.
Txostenean, gainera, bete ez diren zenbait promesa ere ageri dira: "Segurtasun Kontseiluko bost kide iraunkorretatik lau hipokresian eta bi muturretan bizi dira, eta ikuspegi gizena dute terrorismoaren aurkako gerran egindako abusuen aurrean, haiek bultzatzen ez dituztenean", esan zuen Beltránek, Estatu Batuei, Erresuma Batuari, Errusiari eta Txinari dagokienez. "Gobernuek alde batetik giza eskubideak defendatzen dituzte eta beste alde batetik higatzen dituzte", gehitu zuen. Itxaropenen eta etsipenen arteko kontrajarpen horretan, txostenak adierazten du 2005. urtean gizarte zibilak pobreziaren aurkako borrokan eta eskubide ekonomiko eta sozialen alde egin zuen mobilizazio handienetako bat bizi izan zen bitartean, NBEren gailurrak, non Milurtekoko Garapen Helburuak (MGH) betetzeko egindako aurrerapenak aztertu baitziren, "gobernuen porrota" agerian utzi zuela.
