Arriskuan dauden umeen osasuna eta hezkuntza. Hala dio Eurochilden txosten batek, haurtzaroaren alde lan egiten duten 147 erakunderen Europako sare batek. Gizarte-laguntzetan edo zerbitzu publikoen finantzaketan murrizketek familiei eragiten diete eta, ondorioz, haurrek oinarrizko baliabideetara sarbidea mugatzen dute. Artikulu honetan, krisiak adingabeengan duen eragina azaltzen da, Europako hainbat herrialdetan ahulenak diren haurren egoera nola aldatu den, eta ondorio horiei aurre egiteko erakundeek proposatutako neurriak.
Krisiaren ondorioak haurtzaroan
Ebko adingabekoen% 27 pobrezia-arriskuan edo gizarte-bazterketan dago
Batzuetan, datuek begi hutsez ikusten ez den errealitatea jasotzen dute. Horrek agerian utzi du Eurochilden inkesta bat, “Krisi ekonomikoa eta finantzarioa Europako haur eta gazteei eragiten ari zaiena” txostenean gauzatua. Haurren artean lan egiten duten erakundeen Europako sareak 147 kideri galdetu die, eta, 35 herrialdetako erantzunak oinarri hartuta, 2012an haur ahulenen egoerari buruzko txostena egin du.
Espero daitekeenez, ondorioek protagonismoa ematen diote krisi ekonomikoaren ondorioei, eta hori aurreko txostenetan aurreratu zen. Baina 2010ean pobrezia-kopuru handiez ohartarazi bazen ere, egoera horretan Europar Batasuneko adin txikikoen %20rekin, gaur egun beste urrats bat egiten da: “Ebn dauden haurren% 21 materialki behar dira”.
Jatorri desberdinak ditu, eta orain dibertsifikatu egin dira. Familien baliabide falta edo eskasiari, gobernuek aplikatutako “austeritate-neurrien” ondorioak batu eta gizarte-laguntzetan murrizketak eragin dituzte. Horrek, gero eta langabezia-tasa handiagoa eta diru-sarreren murrizketa bat izanik, ondorio hauek eragin ditu haurtzaroan.
Osasuna eta hezkuntza bezalako funtsezko baliabideetara iristeko mugak. Bi arlo horietan egindako murrizketen ondorioz, familia batzuek ezin dituzte ordaindu kontsulta medikoen edo sendagaien prezioak, eta, aldi berean, murriztu egin dira hezkuntzarako aurrekontuak, jantokiko laguntzak, garraioa eta eskola-materiala edo ikasleentzako errefortzu-zerbitzuak.
Familiako bizitzan eta gizartean bete-betean parte hartzeko aukera gutxiago, jolas-jarduerei buruzko baliabide eta eskaintza publikorik ez dagoelako.
18 urtetik beherakoen %27 pobrezia edo gizarte-bazterkeriako arriskuan dago, hau da, 27 milioi gazte inguru: pobrezia-arriskua %20,5 da, material gogorreko %9,6, eta etxeetan bizi da (“enplegu-intentsitatea oso txikia edo nulua den”), 2008an baino hiru milioi gehiago.
Haurrak ez dira beti etxe propio batean bizi, familiek hipotekaren edo alokairuaren kostuari aurre egiteko zailtasunak dituztelako, lana galdu ondoren. Are gehiago, horrek zaildu egiten du lana eta familia uztartzea, ezkontideak edo horietako bat “gehiegizko lan-jardunaldiak” egitera behartzen baititu diru-sarrerak lortzeko.
Etxeko indarkeria eta haurren aurkako indarkeria areagotzea, “krisiaren ondorioz eta familia askok zeharkatzen duten muga-egoeraren ondorioz”. Save the Children genero indarkeriaren biktima ez den genero indarkeriari buruzko txostenak aitortzen duenez, haurrak “genero indarkeriaren biktimak dira”, eta emakumeak babesteko sistemak seme-alabak babestea du helburu.
Haurtzaroa ahulagoa Europan
Krisiak herrialde guztiei berdin eragin ez dienez, desberdintasunak dakartza haurren egoeran. Txostenak ildo horretatik aurreikusten dena adierazten du: “Kasurik larrienak Grezia, Irlanda eta Portugal dira, eta ez Espainia eta Italiatik oso urrun”. Baina ez dira bakarrak.
Bulgaria eta Errumania. 18 urtetik beherakoen% 70 baino gehiago “materialki behartsuak” dira; Suedian, Danimarkan, Herbehereetan, Finlandian eta Luxenburgon% 3 eta% 7 artean dabiltza.
Espainia. Haurren% 25,7 pobrezia-egoeran edo gizarte-bazterketan bizi dira.
Irlanda. Herrialdea zeharkatzen duen egoeraren ondorioz, eskolako elikagai-planak ezabatu egin dira eta eskola-garraioaren kostua handitu egin da. Hori oztopo izan da, batez ere, landa-eremuetan bizi diren eta eskoletatik urrunago dauden familien kasuan.
Grezia. Greziako hiriburua da kaltetuenetako bat. Eurochild-en datuen arabera, Atenasen, hamaika pertsonatik batek egunean behin jantoki sozial batera jotzen du. Gainera, gehitu egin dira “seme-alabak mantentzeko ezintasunagatik seme-alabei eman behar zaizkien” familiak.
Haur elkarteen proposamenak
Aurreko zifrak hobetzeko, Eurochild osatzen duten erakundeek proposamen batzuk proposatu dizkiote Europar Batasunari. Gure herrialdean, Eurochilden bazkidea FEDAIA Haur eta Nerabeentzako Arreta eta Hezkuntza Erakundeen Federazioan dago ordezkatuta. Gainerakoekin batera, erakunde honek hau eskatzen du:
Neurriak aplikatu aurretik, neurketek haurrengan izan ditzaketen ondorioak ebaluatzea.
Haurren egoerari buruzko informazioa aldian-aldian eguneratzeko kontrol zehatza eta ebaluazio-mekanismo nazionalak eta europarrak ezartzea.
Baliabide mugatuak “ahalik eta modurik afektiboenean erabiltzea, umeak krisiaren eraginetatik babesteko”, azpimarratzen du FEDAiako presidente Jaume Clubesek.
Oinarrizko zerbitzuak babestea, hala nola lehen hezkuntza eta osasunaren oinarrizko arreta.
Politika publiko guztietan ikuspegi integratua eta dimentsio anitzekoa sartzea haurren pobreziaren eta gizarte-bazterkeriaren aurkako borrokan.
Neurri horiez gain, Europako Batasunari eskatzen zaio presioa egin dezala estatu kideei, pobreziari eta gizarte-bazterkeriari aurre egiteko hartutako konpromisoak betetzeko. Gizarte zerbitzuetan “inbertsio adimentsuaren” alde egiten da, lana eta familia bateragarri egiten laguntzea, harrera-zentro publikoetan “beharrezkoa ez den” ospitaleratzea saihesteko zerbitzuak indartzea eta haurrei eta gazteei “gizarteratzea eta maila lokalean, eskualdean eta estatuan ongizatea eta ongizatea sustatzeko politikak eta praktikak” deitzea.
