Zahartze Aktiboaren eta Belaunaldien arteko Elkartasunaren Europako Urtea da hau. Horregatik, 2012an, inoiz baino gehiago, eremu horiekin lotutako ekintzak sustatuko dira. Proposamenetako batek arlo horretan Espainian nahiz atzerrian egindako praktika onak zabaltzearen alde egiten du. Lehenengoen artean, teknologia berrien erabilera eta osasunaren sustapena nabarmentzen dira; nazioartean, aldiz, arreta 24 orduz etxeko zaintzan edo adinekoen enplegua sustatzeko politiketan jartzen da, besteak beste.
Praktika horiek guztiak Adinekoen eta Gizarte Zerbitzuen Institutuak (Imserso) biltzen ditu bere web orrian. Horren bidez, interesdun guztiek jaso dezakete ezagutzen duten edo parte hartzen duten ekintza bat. Beste batzuekin batera bilduko da, eta horiek zabalduko dira, munduko edo herrialdeko beste leku batean, komenigarria edo posible bada, imitatzeko aukerak zabaltzeko.
Esperientzia-truke horretan, bultzatzaileek berek zehazten dute zer den jarduera bakoitza. Nahi duten entitateek beren praktiken berri ematen dute, atari horretan prestatutako inprimaki bat bete ondoren. Bertan, proiektuaren izena azaldu behar dute, gehienez ere 300 hitzetan deskribatu, ezartze-maila zehaztu eta beste edozein informazio interesgarri azaldu.
Espainiako aktibo nagusiak
Praktika egokiak hainbat ataletan banatzen dira. Lan arloarekin, bizitza osoko ikaskuntzarekin, gizartearen parte-hartze eta sentsibilizazioarekin, osasunarekin eta bizi baldintzekin, belaunaldien arteko ekintzekin eta aurreko kapituluetan sailkatzen ez diren beste ekintza batzuekin zerikusia duten ekintzen berri eman nahi da.
Proiektu batzuk aspalditik garatzen dira, hala nola “Gure adineko aktiboak” programa, Extremadurako Herri Unibertsitateen Elkarteak (AUPEX) 2001ean ezarria. Helburua da eskualdeko adinekoek parte hartzeko, segurtasunerako, harremanetarako eta osasunerako dituzten aukerak optimizatzea, “zahartu ahala bizi-kalitatea hobetzeko”. Horretarako, talde aktiboak eta belaunaldien arteko talde aktiboak (adin guztietako pertsonek osatuak) sortzen dira esku hartzeko planak diseinatu, planifikatu eta abian jartzeko.
Helduek hizkuntzak praktikatzen dituzte, balioak transmititzen dizkiete ikasle gazteei edo narriadura kognitibo eta fisikoa prebenitzen dute hainbat jardueraren bidez.
Ikasturte honetan (ekaina arte), Alacanteko Unibertsitateko Unibertsitate Iraunkorrak “Elkarrizketak egoitzan” programa garatzen du. Horri esker, adinekoek astean ordubete egin ditzakete hizkuntzak, hizkuntza eta maila desberdinetan banatuta. Ingelesezko lau talde daude, bat alemanezkoa eta beste bat frantsesezkoa. Bestalde, Ziberboluntarioen Fundazioak 2008an hasi zuen “Sareko bilakaera” eta “Telefonia mugikorraren erabilera”. Programa horietako lehenak “Espainia osoko adinekoen elkarteak tresna teknologikoen erabileran prestatzea” du helburu, haien kudeaketa, antolaketa, sareak sortzea eta parte-hartzea hobetzeko; bigarrenak, berriz, adineko pertsonei telefono mugikorraren erabilerari buruzko ezagutza “nahikoa, objektiboa eta operatiboa” eman nahi die.
Beste programa batzuk belaunaldien arteko harremanetan finkatu dira, hala nola OFECUMen (Unibertsitateko ikasle nagusien kultur eskaintza) “Adineko aktiboak eskolan”. Ekimen horrek balio izan du ikasle heldu eta gazteak harremanetan jartzeko, balioak transmititu edo artisau-lanak irakatsi dizkietenak, hala nola bordatua. “La Orientación desde la experiencia”, Profesionalen Elkargoetako Erretiratuen Elkartearen helburua izan da, hitzaldien bidez, karrera oso desberdinetako profesional taldeek (medikuntza, ingeniaritza, filologia, ekonomia edo kimika, besteak beste) aurreunibertsitarioei buruz dituzten zalantzak argitzea.
Gainera, FATECek (Kataluniako Adinekoen Elkarteen Federazioak) “Borondatezko lan produktibo eta osasungarria” eraman du 1982az geroztik, adinekoen zentro eta elkarteetan, besteak beste, interesik gabeko lankidetza hori sustatzeko. Europako Batzordeko Boluntarioen Europako Zentroak ere sustatu zuen boluntario-lana, 2007 eta 2009 bitartean, “Pentsatu etorkizunean, Boluntario Batuak” programaren bidez. Programa horrek hainbat gai landu zituen, hala nola kultura eta ingurumena.
Osasunaren arloan, Club Linex-Magic Extremadura erakundearen “Xake osasungarria” ekimenak xake-eskolak ematen dizkie Extremadurako adinekoen zentroen erabiltzaile nagusiei, metodologia eta material berariazkoen bidez. Helburua da, besteak beste, praktika hori sustatzea eta narriadura kognitiboa saihesteko izan dezakeen eraginkortasunari buruzko datuak biltzea. Alacanteko Unibertsitateko Unibertsitate Iraunkorrak adinekoentzako osasun-prestakuntzari buruzko programa bat gauzatzen du, eta Calp-eko Udaleko Mare de les Neus gizarte-etxeak adinekoen artean ariketa fisikoa egiteko programa komunitario bat garatzen du.
Aktibo handiagoak atzerrian
Gure herrialdean praktika onak ezagutzeaz gain, komeni da inguruko lekuetan zer ekintza egiten diren jakitea, esperientzia horiei buruzko ezagutza aprobetxatzeko. Austrian, besteak beste, Lan, Gizarte Gai eta Kontsumitzailea Babesteko Ministerio Federalaren programa bat dago, diru-laguntzak jasotzen dituzten pertsonei etxean 24 orduko zainketa bermatzen diena. Horrela, etengabeko arreta ezartzen da, laguntza hori finantzatzen duen sistema publiko bati esker. Eslovakiako saihesbide batek etxez etxeko zaintza eskaintzen die ezgaitasun larriak, gizarte- eta garraio-zerbitzuak dituzten adineko pertsonei, irabazi-asmorik gabeko erakunde baten bidez.
Georgiak, bestalde, adinekoen enplegua sustatzen du “65 urtetik gorako pertsonen jarduera profesionalari buruzko diskriminazioari eta estereotipo negatiboei aurre egiteko”. Kontuan hartzen dira lan egin nahi duten pentsiodunen aukera librea, haien motibazioa (pentsioa edo beste bat osatzea) eta adinekoekiko ingurune lagunkoia sortzea, “lan-bizitzan berdintasunezko parte-hartzea eta lanpostuko aukera-berdintasuna bermatuta”.
Etxeko zainketak, 65 urtetik gorako lana edo haur gaixoak zaintzeko aiton-amonak izatea praktika onak dira atzerrian
Alemanian, “Esperientzia etorkizuna da” programak adinekoei teknologia berriak erabiltzen irakasten die, eta bizitza osoko ikaskuntza, adineko pertsonen enplegagarritasuna, negozioak hasteko aukerak, boluntarioak eta osasunaren sustapena errazten ditu. Horregatik guztiagatik, Nazio Batuek Jardunbide Egokitzat jo dute programa hau.
Beste ekimen aipagarri bat Danimarkako Gizarte Ongizateko Ministerioak, toki-erakundeek eta GKEk ezarria da. “Erreserbako Aiton-amonen Plana” du izena, eta adineko pertsona erretiratuak haur gaixoak zaintzeko ordezko aiton-amonak izatea eta gurasoek lan egiteko aukera izatea lortzen du. Etorkizuneko aitona-amonek hautapen prozesu bat igaro behar dute eta baldintza batzuk bete behar dituzte: erretiratuak izatea, 60 urtetik gorakoak, egoera fisiko onean egotea eta beren zerbitzuak eskaintzen dituzten auzoetan bizitzea. Beste belaunaldien arteko praktika bat Erresuma Batuak finantzatutakoa da, boluntario gazteak eta helduak erakartzeko, haien artean trebetasunak eta ezagutzak trukatzeko edo beren komunitatea hobetzeko.
Proposamenak asko eta askotarikoak dira, baina Imsersoren erregistroa gero eta handiagoa da. Urte amaieran askoz praktika gehiago biltzea espero da, adinekoen bizi-kalitatea hobetzeko eta, aldi berean, beren ingurunean integratzeko. Helburua ez da beti haiek izatea laguntzen hartzaileak, baizik eta haien bizi-esperientzia baliatu nahi da laguntza zabaltzeko eta haien potentzialaz jabetzeko.
