Gizarte-harremanak ezinbestekoak dira. Kalkuluen arabera, 65 urtetik gorako pertsonen %20 bakarrik bizi da, eta beste pertsona batzuekin gutxieneko kontaktua du, batzuetan batere ez. Erretiroak denbora librea gehitzea dakar, eta batzuetan ez da jakiten nola kudeatu modu erabilgarrian. Hala ere, adinekoen ongizatea zaintzen duten erakundeek ohartarazten dute komunikatzen ikasi behar dela bizi-kalitatea hobetzeko.
Imagen: Jeff Osborn
Pertsona guztiek harremanak behar dituzte. Lagun egingo dien norbait izatea. Bereziki adinekoek jakin behar dute ez daudela bakarrik. Zahartzeak lagundu egiten die osasun fisiko eta mental ona izaten, eta horrek bizi-kalitatea hobetzen du. Espainiako Geriatria eta Gerontologia Elkarteak (SEGG) dioenez, “gizarte-harremanen kopuru eta kalitate handiagoa izateak ohitura osasungarriak sustatzen ditu”. Lagunekin irteerak, familiako bilerak edo tailer eta ikastaroetan izena eman daiteke. Adinekoek ere lagun dezakete elkartasun-lanetan, baliagarri sentitzeko eta bakardadea arintzeko.
Batez ere, interesdunek kontzientzia hartzea etxetik ateratzeko beharraz, besteekiko harremanak zaintzeaz eta komunikatzen ikasteaz. SEGGk gomendatzen du supermerkatura egiten diren irtenaldiez baliatzea trebetasun horiek sustatzeko, ekimena hartzeko eta talde horri zuzendutako erakunde publikoek, zentroek eta elkarteek adinekoentzat antolatzen dituzten berariazko programetan parte hartzeko. Aukera bat IMSERSOren ekimenak dira, besteak beste, adinekoentzako oporren eta eremu turistikoetako enpleguari eusteko programak (901 10 98 99 telefonoa); termalismo soziala (901 10 98 99), medikuaren aginduz bainuetxeetan tratamenduak behar dituzten pentsiodunentzat; eta etxeko telelaguntza.
Lagunekin irteerak, familiako bilerak edo tailer eta ikastaroetan izena eman daiteke
Bestalde, Garapen Soziokulturalerako, Prestakuntzarako eta Enplegurako Elkarteak (ASFEM) “Adineko aktiboen Kluba” proiektua du. Ekimen honen helburua mendekotasun-egoerak ahal den neurrian saihestea edo atzeratzea da. ASFEMen helburuen artean dago, hain zuzen ere, isolamendu soziala, pasibotasuna eta monotonia saihestea. Hori dela eta, 55 urtetik gorako pertsonak animatzen ditu eskaintzen dituen eskulan, txango, aretoko dantza, tai-chi eta gimnasiako jardueretan parte hartzera.
Gaur egun, 450 bat lagunek hartzen dute parte erakundearen proiektuetan, María del Pilar Iglesias buru dela. Haren ustez, “erabatekoa da” gizarte-harremanen garrantzia, pertsonak animatzen baitituzte beren itxura fisikoaz arduratzera eta iritziak trukatzeko norbait edukitzera. “Bestela, norbaitek ez daki nola kudeatu denbora librea erretiroa hartzean”, gehitu du. ASFEMen jardueretan parte hartzen duten pertsona gehienak etxekoandreak, erretiratuak edo aurre-erretiratuak dira, denbora librea dute eta ez dakite nola erabili modu egokian. “Etortzen diren askok ikastetxetik kanpoko harremanak dituzte, eta taldeak osatzen dituzte elkarrekin ateratzeko”, azaldu du Iglesiasek.
Adinekoen lagunen kasuan, bakarrik eta baliabiderik gabe bizi diren adineko pertsonei laguntzeko programak proposatzen dira. Irabazi-asmorik gabeko erakunde honetako boluntarioek astero bisitatzen dituzte pertsonak beren etxeetan, kudeaketa puntualak egiten dituzte (medikoak edo administratiboak), laguntza afektiboa eskaintzen diete fase terminaleko gaixotasun bat dutenei, taldeentzako meriendak egiten dituzte eta, Eguberrietan, ospakizun bateratuak egiten dituzte. Garapenerako Solidarioak GKEak ere eguneroko zereginetan laguntzeko programa bat eta “Zaharren eta ikasleen artean partekatutako etxebizitza” proiektua ditu. Proiektuaren helburua da unibertsitarioei etxebizitza-alternatiba bat eskaintzea eta bakarrik bizi diren adineko pertsonei bizi-kalitatea hobetzea.
Komunikatzen ikastea
Harreman sozialak onak izan daitezen, zaindu egin behar dira. Besteei kontatu behar diegu zerk kezkatzen gaituen, baina haiei ere entzun behar diegu. SEGGk gomendatzen du sentimenduak adieraztea eta inguruko pertsonekiko “interesa” erakustea: “Inplikatzea, parte hartzea, eskaintzea eta laguntza eskatzea”. Familiakoen eta lagunen arteko harreman-sare bat osatu behar da, kezkak eta pozak partekatzeko. Gakoak entzutea eta kontsultatzea dira.
Alargunek familiaren laguntza bilatu behar dute, eta esperientzia beretik pasatu direnekin sentitzen dutenaz hitz egin.
Ikerketa Soziologikoen Zentroaren (CIS) “Adineko pertsonen bizi-baldintzak” txostenak dioenez, adinekoen jarduera gogokoenak dira, ordena horretan, telebista ikustea, irratia entzutea, parke batean paseatzea, irakurtzea eta erosketak egitea. Aldiz, gehienak ez dira inoiz joaten gizarte-zentro edo adinekoen elkarte batera, ez dute gimnasia-jarduerarik egiten, ez eta ikuskizunetara joaten ere, hau da, ez dute beste pertsona batzuekin harremanak izateko moduko jarduerarik antolatzen. Izan ere, inkestatutakoen erdiek baino gehiagok (% 56) familiarekin eta gainerakoekin (% 35) edo lagunekin (% 7,5) egiten dituzte lan horiek.
Alargunen kasuan, harremana izan ordez etxean geratzea izaten da ohikoena. Hala ere, garrantzitsua da beste pertsona batzuekin hitz egitea sentitzen dutenaz, bereziki esperientzia beretik pasatu dutenekin edo horretan ari direnekin. Familiaren eta lagunen laguntza ezinbestekoa da suspertzeko. “Depresioari aurrea hartzeko, gure eguneroko jarduerak gozatzen eta aberasten jarraitzeko eskaintzen dizkigun aukerak aprobetxatu behar ditugu”, dio SEGGk.
Espainiako Geriatria eta Gerontologia Elkartearentzat (SEGG), "adineko pertsona guztiak harro egon behar dira hor heldu direlako". Horretarako, Adineko Pertsonen Dekalogo bat du, bere izaeraz harro sentitzera eta etapa hau "beste edozein bezain betea" ikustera animatzen dituena. Era berean, adinagatiko bereizkeria mota guztiak desagertzea eta mendekotasunaren maiztasuna eta intentsitatea murriztea defendatzen du. Alde horretatik, deitoratu egiten du arreta geriatrikoa ez izatea unibertsala, eta baztertu egiten du "zahartzaroa terminaltasunarekin" harremana izatea.
