Nazio Batuek ohartarazi dute Mediterraneoan “ezbehar epikoak gertatzen ari direla”. 2000. urteaz geroztik 23.000 pertsonak baino gehiagok galdu dute bizitza, gatazketatik, gosetik eta baldintza duinetan bizitzea galarazten dieten desesperazio-egoeretatik Europako kostaldera iristeko ahaleginean. Bizirik irauten dutenek, ordea, ez dute erraza. Beste herrialde batzuek baztertu egiten dituzte beren herrialdeetara irits daitezkeen pertsonen kopurua, edo muga jartzen diete. Artikulu honetan, migrazioaren zifrak eta arrazoiak, itsasoan hondoratzeak eta erreskateak areagotzea eta GKE desberdinak martxan jarri dituzten neurriak azaltzen dira.
Migrazioaren zifrak eta arrazoiak
Mediterraneo itsasoa da munduko hilerri handiena. Izan ere, 2000. urtetik 23.000 pertsona baino gehiagok galdu dute bizitza: 1.700 urtetik gora urtean. ACNUrek Eritreako, Siriako, Somaliako, Sierra Leonako, Maliako, Senegalgo, Gambiako, Boli Kostako eta Etiopiako pertsonak identifikatu ditu, besteak beste. 2014an, 218.000 etorkin eta errefuxiatu, gutxienez, Mediterraneoa ontzian gurutzatu zirela uste du, beren herrialdeetan galdu baino askoz gehiago dutela sentitzen dutelako.
ACNUrek uste du 2014an 218.000 immigrante eta errefuxiatu izan zirela Mediterraneoa itsasontzian
UNICEFek ohartarazi duenez, pertsona horien artean ere badaude bidaia horiek gehiegikerietara, esplotaziora, balizko heriotzara, eta, bizirik irauten badute, baldintza ez-seguruetan eta desegokietan eta/edo kriminalizatuetan egiten dituztenak. Hori dela eta, ohartarazi du egoera horrek Haurraren Eskubideei buruzko Konbentzioa urratzea dakarrela. Duela hilabete batzuk eskatu zien Europako liderrei “bizitza, eskubideak eta giza duintasuna” jartzea, Mediterraneoan gertatzen den krisi humanitarioari irtenbidea aurkitzeko.
Jatorrizko herrietatik ihes egiteko arrazoiak askotarikoak dira, baina beti bizi-baldintza eskasak izaten dituzte. Garapenerako GKEen Koordinakundeak (CONGDE) gerra, gosea, jazarpena eta indarkeria aipatzen ditu milaka pertsonak ihes egin izanaren ondorioz, giza eskubideak sistematikoki urratu direlako. ACNUrek Sirian bakarrik 7,6 milioi desplazatu daudela kalkulatzen du; lau milioi baino gehiago, berriz, herrialdetik ihes egin dute, gehienak Turkiara, “errefuxiatu gehien hartzen dituen herrialdeak 1,8 milioi siriar”.
Itsasoan galdutako ontziak eta pertsonak erreskatatzea
Txostena”Europaren lotsa, oinez. Errefuxiatu eta migratzaileei itsasoan ez laguntzea”Amnesty Internationalen eskutik, 2015ean hil ziren ontzien hondoratze nagusietako batzuk, Mare Nostrum salbamendu-operatibaren amaieraren ondorioak eta krisi hori saihesteko gomendioak. Txosten bat da, Ekintza Plan batekin – adierazi du erakundeak Europako gobernuei eskatzen diela berehalako neurriak har ditzatela milaka pertsona migratzaile eta errefuxiatu hiltzen ari den hondamendi bati amaiera emateko “.
Apirilean bakarrik 800 lagun ito ziren itsasontzi baten hondoratzean
Gertaera horietako bat apirilaren 18an gertatu zen. Egun horretan, 800 lagun baino gehiago ito zirela uste da, merkataritza-ontzi bat haiek salbatzen saiatzen ari zen bitartean. Horrelako tragedietatik bizirik atera direnen testigantzak txostenean jasotzen dira, eta dokumentu bakarra dira, eta agerian uzten du “merkataritza-ontziek zeregin garrantzitsua dutela gaur egungo salbamendu-lanetan”, baina Amnesty Internationalek azpimarratzen du: “Itsas salbamenduko eragiketak egiteko diseinatuta, hornituta edo entrenatuta ez daude”.
Mare Nostrum operazioa 2014ko amaieran itxi zen. Italiako itsas armadaren operazio humanitarioa zen. Haren helburua “itsasoan migratzaileen eta errefuxiatuen heriotza izugarri handitzen lagundu du”, dio Amnesty Internationalek. “Azken gertaeren zifrak berresten badira, aurten 1.700 pertsona hilko dira, 2014ko epe berean baino 100 aldiz gehiago”, kalkulatzen du. Gailu honen jarraitutasuna Triton Operazioa izenekoa da, Europar Batasunaren mugak kudeatzen dituen agentziaren esku dagoena (Frontex), eta Amnesty Internationalek gogorarazten duenez, ez da bilaketa- eta salbamendu-eragiketa bat: Mare Nostrum-ek ez bezala, hango itsasontziek Lampedusaren hegoaldean 100 milia nautiko inguruko operazio-eremua zuten, eta Italia eta Maltako kostaldeetako 30 miliako muga-patruila izatera mugatzen da.
GKEek martxan jarritako neurriak
Egoera horren aurrean, GKEek beren neurriak jarri dituzte martxan drama horri aurre egiteko. Amnesty Internationalek eragiketa humanitario bat eskatu du, “ontzi egokiz, hegazkinez eta beste baliabide batzuez hornitua, arriskuan dauden patruilatzen duena”. Izan ere, Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak erreskate-operatibo bat jarri zuen martxan joan den maiatzaren 2an Mediterraneoan, eta ordutik ia 40 operaziotan 6.557 pertsona erreskatatu eta portura transferitu ditu. “Krisi humanitarioak Mediterraneoan” saio berezian, operatibo honen funtzionamendua eta itsaso honetako dramaren xehetasunak azaltzen dira.
GKE batzuek migrazio-politika aldatzeko eskatu diote Europar Batasunari, eta erreskate-lanei berriro ekin die
Erakunde horrek ohartarazi du emigratzaile eta errefuxiatuen kopurua ugaritu egin dela Greziako Idomeni herrian, helmuga helenan, Mazedoniako Jugoslaviako Errepublika Zaharrean (ARYM). Bertan, kontsulta medikoak eta laguntza psikologikoa egiten ditu, eta premiazko artikuluak ematen ditu. Pertsona horietako gehienek ihes egiten dute gerratik eta Siriako, Afganistango eta Irakeko indarkeriaz. “Batzuk egoera bereziki ahulean daude, pertsona zaharrak edo ezinduak, haurdun dauden emakumeak eta bost urtetik beherako haurrak direlako. Asko egoera eskasean bizi dira, mendian edo tren-geltokian, eta ez dute babeslekurik, janaririk edo higiene-instalazioetara sartzerik”, ohartarazi du. “Askok gertaera traumatikoak jasan dituzte beren jatorrizko herrialdeetan, eta bidaia nekagarri eta arriskutsua jasan behar izan dute”, gehitu du Aggela Boletinik, erakundeko psikologoak.
Save the Childdren-etik “No más muertas en el Mediterráneo” ekintzari ekin zaio, EBri migrazio-politika aldatzeko eskatzeko eta berriz ere erreskate-eragiketak (Mare Nostrum) aktibatzeko. Gogoratu Europara iristen saiatzen direnen artean “gerratik eta jazarpenetik, gosetik eta aukera faltatik ihes egiten duten haurrak” daudela eta haien segurtasuna “edozein muga gainetik dagoela”.
