Batzuetan, keinu batek, keinu batek edo beste pertsona bati begirada batek pentsarazi digu gure portaera diskriminatzailea izan den ala ez. Batzuetan, zaila izaten da muga non dagoen jakitea. Zaila da bereiztea gure jarrera erantzun naturala den edo beste pertsonaren jatorri, nazionalitate, egoera, adin edo orientazio sexualaren araberakoa den. Europar Batasunak ekintza eta jarduera ugariren bidez ulertzen lagundu nahi du, baina guztion inplikazioa behar du emaitza egokia izan dadin.
Imagen: Jaap Steinvoorte
Arraza- edo etnia-jatorria, erlijioa, sinesmenak, ezgaitasuna, adina eta sexu-orientazioa diskriminazio-arrazoiak dira. 2003az geroztik, Diskriminazioaren aurkako Europako Batzordea hori saihesten saiatzen da, baina zaila da alderdi guztietan jardutea eta pertsona guztiengana iristea. Ahaleginak ehunka jarduera, lehiaketa, kirol ekitaldi, mintegi edo hitzaldiren bidez bideratzen dira. Kanpainaren laguntza-baliabideak dira “Aniztasunaren alde. Bereizkeriaren aurka” .
Helburu nagusia da herritarrak sentsibilizatzea egoera horien arrazoien inguruan. Mezuak hain dira ugariak eta diskriminazio txiki batzuk, non batzuetan nahasmena sortzen baita. Noiz jotzen da egintza bat gaitzesgarritzat? Bi kasu daude:
- Zuzeneko bereizkeria. Pertsona bat antzeko egoera batean dagoen beste pertsona bat baino egoera txarragoan dagoenean, erlijio, ezgaitasun, adin, sexu orientazio edo arraza edo jatorri etnikoagatik. Adibidez, lan-eskaintza batean “Abstenitu pertsona ezinduak” adieraziko balitz.
- Zeharkako bereizkeria. Xedapen, irizpide edo praktika batek desabantaila sortzen duenean. Hori gertatuko litzateke eskaera bat aurkezten duten guztiei eskatuko balitzaie proba bat egin dezatela beren ama-hizkuntza ez den hizkuntza batean, eta proba gainditu ondoren ez dutela berriz erabili beharko.
Bereizkeriari stop
Europar Batasuneko diskriminazioari buruzko Eurobarometroak, 2008ko uztaileko datuekin, jakinarazi zuen herritarren % 53k ez zekiela lan-diskriminaziotik babesten duten legeen berri. Hori dela eta, EBk gizarte osoari informazioa ematea proposatu zuen, 23 hizkuntzatara itzulitako azalpen-liburuxken bidez. Liburuxka horietan, informazioa eta aholkularitza lortzeko legedia eta nora jo behar den zehazten da.
Gazteen% 62k uste du jatorri etnikoak edo arrazak eragiten duela diskriminazioa.
Gainera, ordutik, atal berezia eskaintzen die gazteei. Besteen aurrean duten portaera aztertzeko eta beren jarrerei buruz hausnartzeko erronka egiten die. Zergatik? Izan ere, estatistika horien arabera, gazteen %51k uste du diskriminazioa sexu-orientazioak eragiten duela, %62k uste du jatorri etnikoan edo arraza-jatorrian oinarritzen dela, %45ek dio gauza bera gertatzen zaiela ezintasunen bat duten pertsonei, eta %42k azpimarratzen du adinaren ondoriozko diskriminazioa maiz gertatzen dela, erlijio edo sinesmen desberdina dutenen kasuan bezala.
“Guztiok dugu berdintasunezko tratua jasotzeko eskubidea”. Horixe da helarazi nahi den mezu nagusia. Eskubide hori orokortzeak arraza, erlijio, adin, orientazio sexual edo ezgaitasunarekiko bereizkeria lotzen duten kateak apurtuko lituzke. EBko datuen arabera, herritar gehienek onartzen dute gertaera diskriminatzailea noiz den, baina ez dakite zer egin haiek badira bereizkeria horren biktimak. Oso gutxik ezagutzen dituzte beren eskubideak eta nola erabili.
Enplegurako eta gizarte-elkartasunerako PROGRESS programa komunitarioak diskriminazio-egoerarik ez dagoela, ez dela errepikatzen, eta arlo horretako Europako legeria behar bezala aplikatzen dela bermatzen du. Diskriminazioaren aurkako borrokan diharduten iritzi publikoa, ikerketa-ikasketak eta GKEen Europako sareak sentsibilizatzea dira haren oinarriak.
Programa honek diskriminazio egoerarik ez dagoela zaintzen du eta Europako legeriaren aplikazioa bermatzen du
Europako Gizarte Funtsaren babes ekonomikoari esker, 2007an jarri zen martxan PROGRESS, 2013ra arte. Lehen, beste lau programa ere egin ziren: bereizkeriaren aurkako borroka, gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna, enpleguaren hobekuntza eta gizarte-bazterketaren aurkako borroka.
Duela bi urtetik, helburu horiek guztiak PROGRESS ekimenean biltzen dira. Eragina handitzeko estrategia bat da. Inplikatutako herrialde guztiek —EBko 27 kideek— lan hobeak egitea, aukera-berdintasuna bermatzea eta diskriminazioaren aurkako Europako legeak ezartzea lortzen bada, ahaleginak merezi izango du. Bestela, berriro saiatu beharko da.
