Merkataritza elektronikoa edo e-commerce etengabe hazten ari da. 2016ko datuek munduko salmentak 1,5 bilioi eurotan zifratzen dituzte, eta sektoreko adituek uste dute 2020an bikoitza izango dela. Bi urte barru, merkataritza digitalak hiru bilioi euro baino gehiago eramango ditu urtean. Ikuspegi horren arabera, mugikorretik egindako erosketen gehikuntzari gehitzen badiogu, Kontsumitzailearen Nazioarteko Egunean iruzur eta iruzur digital ohikoenak salatzea eta merkatu digitaletan pertsonen sarbidea eta segurtasuna bermatzea da kanpainaren ardatza.
Imagen: AndreyPopov
John F. Kennedy, gizakia Ilargira iritsi zela imajinatu zuen eta ikusteko bizi ez zen Estatu Batuetako presidenteak ere, egoera bat pentsatu zuen, non estatuek erraz maula egin baitzioten, estatuek inolako kontrolik edo konponbiderik jartzen ez bazuten. 1962an, duela mende erdi baino gehiago, diskurtso bat jaurti zuen, eta, oraindik ere, indarra galdu beharrean, inoiz baino beharrezkoagoa da: “Definizioz, guztiok gara kontsumitzaileak – seinalatu zuen. Hori da, hain zuzen ere, eragiten duen talde ekonomiko handiena, ia erabaki ekonomiko publiko eta pribatu guztiek eragindakoa. Hala ere, talde garrantzitsu bat osatzen dute, eta haren iritziak askotan ez dira entzuten”.
Horrela hasi zen Kennedy Kongresuan zuen esku-hartzea. Bertan oinarrizko lau eskubide proposatzen zituen kontsumitzaile guztiak babesteko:
- Segurtasunerako eskubidea, osasunerako edo bizitzarako arriskutsuak diren produktuen merkaturatzetik babesteko.
- Informazio argi eta egiazkoa jasotzeko eskubidea; publizitate, informazio edo etiketa iruzurrezko, engainagarri edo nahasien eraginpean ez egoteko eskubidea.
- Aukeratzeko eskubidea; ahal den neurrian, prezio lehiakorretan produktu-aniztasuna izatea. Kalitatezko produktuak eta zerbitzuak prezio onean egotera ere.
- Gobernuak, auzitegiek eta enpresek kontsumitzaileen interesak aintzat hartzeko eskubidea.
Hitzek ibilbide luzea izan zuten. Kontsumitzaileen oinarrizko eskubideen zirriborroa izan ziren, eta, gaur egun, herrialde askotako legeriaren zati dira, baita gurea ere. Espainiako Konstituzioaren 51. artikuluan aitortzen dira, Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioak zehazten duen bezala.
2018: Merkatu digitalak eta merkataritza elektronikoa hobetzea
Hiru urte barru, munduko txikizkako salmenten% 15 baino gehiago merkataritza elektronikoaren bidez egingo dira. Aldi berean, planetako biztanleen erdiek ez dute Interneterako sarbiderik. Gainera, kontsumitzaileek ez dute ezjakintasun, segurtasun falta eta konfiantzarik, eta beldur dira on line erosten dutenean iruzur edo maula egingo dietela. Consumers International-en arabera, kontsumitzaileen% 70ek uste du ordainketa digitalak seguruak ez direla, eta internauten% 49k, berriz, linean erosten du konfiantza falta.
Hori dela eta, aurten Kontsumitzailearen Nazioarteko Egunean hiru aldiz aldarrikatzea ez da bakarra:
- Interneteko sarbide segurua eta bidezkoa, pertsona guztiek Sareko zerbitzu irekiak, irekiak eta kalitate onekoak izan ditzaten; gune estu-estu batera sarbidea mugatzen duten edo datu bidegabeak ezartzen dituzten lineako zerbitzuen hornitzaileei oztopoak jartzeko ere bai.
- Iruzurren eta iruzurren aurkako ekintzak, kontsumitzaileei eragiten dieten praktika desleialak, segurtasunik gabeak eta etikoak saihesteko.
- Lineako babes hobea, indartsuagoa eta eraginkorragoa, kontsumitzaileek merkatu digitalean segurtasunez eta konfiantzaz goza dezaten.
Merkataritza elektronikoaren arrisku ohikoenak
Kontsumitzailea Babesteko eta Legea Aplikatzeko Nazioarteko Sarearen (ICPEN) arabera, delitu digital batzuk beste batzuk baino ohikoagoak dira. Econsumermer.gov-en, erakunde honek nazioarteko iruzurrak jakinarazteko sortutako atariak haien erregistroa darama.
Denda faltsuak mehatxu ohikoenetako bat dira. “Merkataritzako web orri faltsuek diseinu eta formatu sofistikatuak erabil ditzakete, bai eta lapurtutako logotipoak eta domeinu-izenak ere. Horietako batzuk, batez ere, ordaintzeko metodoaren bidez identifikatu daitezke, edo URLren anomaliak direla medio, baina ez da agerikoa kontsumitzaileentzat”, adierazi dute Consumers International enpresak.
Plataforma legitimoetako iruzurrak ere oso ohikoak dira. Maula esaten zaio ez jasotzeariordaindua, eskatutakoaz bestelako zerbait iristea edo artikulu faltsuak jasotzea. Eta hori zerbitzu guztietara ere hedatzen da: adibidez, egonaldia hotel batean erreserbatzen denean, eta hotela ez dagoenean; edo turismoko apartamentu bat alokatzen denean, eta hori ez datorrenean iragarritakoarekin bat. Kasu batzuetan, plataformek konpentsatu egiten dituzte kontsumitzaileak, maula egin dietela, eta, bereziki, haien ospea arriskuan jartzen denean. Baina ez da beti gertatzen.
Gero eta ohikoagoa da ordainketetan iruzur egitea; izan ere, iruzurraren hazkundea merkataritza elektronikoaren hazkundea baino handiagoa da. Internet bidez erosten dutenean, kontsumitzaileek Sarearen bidez transferitzen eta gordetzen dituzte beren informazioa eta ordainketa-datuak. Eta, espezialistek ohartarazi dutenez, hori ez da soilik kreditu-txartelak erabiltzen. “Gaizkileak gero eta sofistikatuagoak dira telefono, tableta eta ordenagailuetan online banku-saioen hasierak harrapatu eta kontrolatzeko, eta horrela, banku-kontuetatik lapurtutako datuak erabili behar dira iruzurrezko ordainketak egiteko”.
