Duela hamar urte analistek PDA agenda elektronikoak etorkizuneko PCa izango zirela aurreikusten bazuten, bost urte geroago ahaztuta zeudela zirudien. Orain, haren estiloa eta filosofia telefono mugikorraren bilakaera natural gisa itzultzen da, ordenagailuarekin bat egitean. 2010ean MID izeneko gailu batzuk agertuko dira, Interneteko etengabeko mugikortasunerako eta sarbiderako pentsatuak. "Smartphone" edo 3G telefono batetik gorako tamaina dute, baina ultraeramangarria baino txikiagoa. Prozesatze-potentzia erabiltzailearen beharrei erantzungo die, ez baita edozein aplikaziorekin konformatzen eta sendotasuna nahi baitu. Gaur egungo ordenagailu ultraeramangarriek baino gehiago iraungo du bateriak. Baina, agian, alderdirik nabarmenena neurrira egindako sistema eragileak garatzea da, beren eskakizun eta dimentsioetara egokitzen direnak.
Mota guztietako lanetarako gailuak
MID bat ("Mobile Internet Device") Sarera konektatzeko gaitasuna duen gailu eramangarria da. Intel prozesadore-fabrikatzaileak izen hori jarri zion, "smartphone" batetik gorako espezifikazioak dituzten baina netbook baten antzeko tamaina edo txikiagoa duten makinen garapena bultzatzeko. Azken belaunaldiko terminal mugikor baten eta kostu txikiko ordenagailu eramangarri baten arteko erdi-bideko gailua da. Intelen lehen prototipoa 2007an iragarri zen, garatzaileen munduko kongresuan.
Kontzeptua ez da berria. Duela hiru urte proposatu zuen Microsoftek, "Origami proiektua" izenarekin, PC ultraeramangarria eta multimedia ezaugarriak dituena. Orduan, UMPC ("Ultra Mobile PC") izendatu zuten. Baina proiektu hori linboan gelditu zen bitartean, Intel-ek aparatu-sorta berri bat sortuko du.
Terminologia horien atzean, lau hazbetetik hamar hazbetera bitarteko pantaila-tamaina duen gailu bat dago; batezbestekoa zazpitan dago. Hori multitaktila izango litzateke, eta 800-1.200 pixeleko bereizmena izango luke.
Hala ere, hainbat eredu alternatibo daude, eta horien hardware-konfigurazioa, batez ere, pantailaren ondoan teklatu fisikoa edukitzeagatik bereiziko litzateke, edo, bestela, teklatu hori modu birtualean soilik egongo litzateke erabilgarri, sistema eragilearen parte gisa, ekipoarekin ukipen anitzeko moduan jardun ahal izateko. Konektagarritasunari dagokionez, Estatu Batuetan, adibidez, 4G,
Duela hiru urte proposatu zuen Microsoft-ek "Origami proiektua" izena, PC ultraeramangarria eta multimedia ezaugarriak dituena.
Gaur egun, Windowsen oinarritutako hainbat UMPC modelo daude merkatuan, 400 eta 800 euro bitarteko prezioarekin. Horiei Appleren tableta multitaktilezko bertsio bat ere erants dakieke, iPhone OS sistema eragilean oinarritua, iPhone eta iPod Touch sistema bera. Cupertinoren konpainiak (Kalifornia) ez du zurrumurrua berretsi, ez eta gezurtatu ere.
Erabilera anitzak
Telefono mugikorrek ez bezala, sakelako ekipo gisa pentsatuta daude aparatu horiek, nahiz eta beste aldaera batzuek erabilera berariazkoak onartzen dituzten. IVIak ("In-Vehicle Infotainment") ibilgailuetan erabiltzeko pentsatutako ereduak dira, bidaiarientzako entretenimendu multimedia gisa. GPS nabigatzailea dute, irratiak sintonizatzen dituzte eta MP3 eta bideoa erreproduzitzen dituzte. Informazioa denbora errealean eskuratzeko aukera ere optimiza daiteke, trafikoaren egoera ezagutzeko eta jarraitu beharreko bidea erabakitzeko. Garraio publiko kolektiboetarako ere pentsatuta daude, hala nola hegazkinak, trenak, autobusak eta itsasontziak.
IVIak ibilgailuetan erabiltzeko pentsatutako aparatuak dira, bidaiarientzako entretenimendu multimedia gisa.
Aipatutako prototipoak hasieran dagoen joera baten printzipioa besterik ez dira. Etorkizuneko beste diseinu batzuk dendetako publizitate interaktiborako euskarri gisa erabiliko dira, edo etxeko hainbat gailu kudeatuko dituzte, hala nola marko elektronikoak, iratzargailu digitalak, etxetresna elektrikoak edo telefono finkoak. Etxeko aparatu guztiak sarean egongo dira eta lanak batera sinkronizatu eta kudeatu ahal izango dituzte, edo etxeen kanpo- eta barne-komunikaziorako erakusleiho gisa erabili.
Sistema eragileak
Gaur egungo prototipoek hainbat sistema eragilerekin lan egin dezakete, besteak beste, Windows-ekin eta Linux-en hainbat banaketarekin.
Bere hardwarearen eta ingurune grafikoaren beharrengatik, gailu horiek neurrira egindako sistema eragileak edo ordenagailu eramangarrietarako edo mahai gaineko ordenagailuetarako pentsatutako programen bertsio egokituak beharko dituzte. Eskura dauden baliabideen kopurua, bateriaren iraupena eta pantaila multitaktil batetik datuak sartzea dira kudeatu beharreko faktore batzuk.
Gaur egungo prototipoek hainbat sistema eragilerekin lan egiten dute, besteak beste, Windows-ekin eta Linuxen hainbat banaketekin. Windowsen kasuan, lehenengo ekipoak Windows xp-ren bertsio bat exekutatzeko gai ziren. Orain, Windows 7rako prestatutako modelo berriak espero dira datozen hilabeteetan, Microsoft-en sistema eragileak pantaila multitaktilarekin funtzionatzeko gaitasuna izango baitu, eta ingurune grafikoa pertsonalizatu egin daiteke.
Linux sistema eragileari dagokionez, gailu berri horietarako hainbat banaketa eta bertsio espezifiko diseinatu dira. Garatuenetako bat Moblin da, MIDak sistema eragilez hornitzeko Intelen apustua. Intel Atom prozesadorearekin funtzionatzeko diseinatu da, kostu txikiko ekipo informatikoetarako. Nolanahi ere, Intelek aurreratu du Moblina beste arkitektura batzuetara irekita dagoela, hala nola RISC mikroprozesagailuetara.
Moblin 2.0
Linuxen kernelean (nukleoan) oinarrituta dago Intelen sistema eragilea, eta irudiak, nabigatzailea, multimedia-elementuak, berehalako mezularitza eta GTKn oinarritutako ingurune grafikoa manipulatzeko aplikazioak ditu, besteak beste, sistema lehenetsian ekipatutako tresnak. Microsoftekin berriki egindako hitzarmen bati esker, Moblin bateragarria izango da Silverlightekin, Microsoftek Adobe AIRen zuzeneko eskumen gisa sortutako Interneteko aplikazio aberatsetarako plataformarekin.
Gailu horiek neurrira egindako sistema eragileak edo ordenagailuek erabiltzen dituztenen bertsio egokituak beharko dituzte.
2010etik aurrera, Silverlight 3 izango da, baina web orritik 2.0 bertsioa deskarga daiteke, jende guztiarentzat baita. Garatzaileek Moblin 2.1 bertsiorako sarbidea dute, eta etorkizuneko gailu eramangarrientzako euskarria dute, hala nola MID, IVI eta baita "smartphone"-entzako ere.
Moblin 2.0ren berritasuna The Moblin Garage da, programa-katalogo bat, direktorio edo software-denda gisa, Internet bidez deskarga daitezkeen tresnen azken nobedadeak dituena. Instalazioa eta desinstalazioa hautatutako aplikazioaren gainean klik egitea bezain erraza da; sistema automatikoki jartzen da martxan edo ezabatzen. Direktorioak iPhone dendaren edo Bluetooth Market-en antzera funtzionatzen du.
Intelen garapen-planaren arabera, Atom prozesadoreak, ultraeskuinen artean hedatuenak, tamaina murriztuko du hurrengo urteetan, 1,6 gigahertzioko "smartphone" bertsiora iritsi arte. Modalitate berri bat lehiatuko da Windows Mobile 6.5 eta 7rekin, Androidekin, Titanium OS, Symbian eta WebOSekin.
Ubuntu Mobile Edition
Linuxen beste banaketei dagokienez, Ubuntu Software Store-k Ubuntu Mobile Edition-en aplikazioen katalogo bat aurkeztu du duela gutxi; bertsio hori MID eta IVI gailuetarako pentsatuta dago, eta pantaila multitaktiletan erabiltzeko euskarria du. Lau eta zazpi hazbetekoak dira, WiFi konexioa, 3G, Bluetooth, GPS eta WiMax, eta ukipen-teklatu birtualarekin edo teklatu fisikoarekin kudeatzen dira. Memoriari eta disko gogorrari dagokienez, disko gogorreko zortzi gigabyte eta 512 megabyte RAM onartzen dituzte.
Canonical Ubunturen garapen-kudeaketaz arduratzen da, eta Ubuntu Netbook Remix ere badu, ultraekarigileentzako edizio berezia eta Intel Atom prozesadorea, 512 megabyte RAM memoria eta lau gigabyte disko gogor, gutxieneko konfigurazio gisa.
