Espainia, 2015erako Europan egindako azterlan baten arabera, EBko hirugarren herrialdea da, eta han saltzen dira gehien kirol-artikuluetako faltsutzeak, Letoniaren eta Lituaniaren atzetik. Eta, duela gutxi, beste txosten batek beste kirol bat eta pirateria uztartu ditu gure herrialdean, gaur egun, espainiarren erdiak baino gehiagok (% 56) pirata-plataformetara jotzen du kirol-ekitaldiak ikusteko. Oro har, gehien erabiltzen den metodoa da lizentziarik gabe emititzen duten deskodetzaile trukatuak erabiltzea, ez bakarrik partikularrek erabiltzen dituztenak, baita ostalaritzako establezimenduek ere. Gainera, ugaritu egin dira eduki horiek ematen dituzten web orriak, horretarako beharrezko baimenik gabe, nahiz eta batzuk itxi egin behar izan diren. Hurrengo lerroetan, teknologia berrietan aditua den abokatu baten eskutik azalduko dugu zer dela-eta handitzen ari den kirol-ekitaldiak transmititzeko aukera bidegabea, eta zer egin daitekeen hori konpontzeko.
Javier Maestrerekin hitz egin dugu, zuzenbidean eta teknologia berrietan aditua den abokatuarekin, txosten berrienaren datuak testuinguruan jartzen laguntzeko. “Horrelako estatistikak kontuz eta eszeptizismoz erabili behar dira, normalean alderdi interesatuek egiten baitituzte —eta, beraz, ez dira objektiboak—. Musikaren eta zinemaren industriak ere milioi askoko galerei buruz hitz egin du, eta ez litzateke harritzekoa kasu honetan gauza bera gertatzea”, ohartarazi du.
“Ziurrenik, eduki horien eskaintza ez da eskaerara egokituko, eta emisio-eskubideak salerosten dituztenek ezarritako bideetatik kanpo kontsumituko da”, jarraitzen du. Eta adibide zehatz bat eskaintzen du: “Lehen, partida solteak eros zitezkeen, eta, beraz, erabiltzaile bat alderdi jakin horretan interesatuta bazegoen, bakarka eros zezakeen, hau da, film baten alokairuaren antzera, non kontsumo-mota hori ahalbidetzen duten plataforma ugari baitaude. Hala ere, kirol-ekitaldien kasuan —batez ere futbola, Espainian eskari handiena duena—, gaur egun uste dut ezin direla partida isolatuak erosi, eta merkaturatzen diren paketeetako bat kontratatu behar dela”.
Eduki zehatzak paketeen ordez
Irudia: Cynthiamcastro
Aspalditik eztabaidatzen da gai hori. 2015. urtean, Claudio Valero teknologia berrietan aditua den editoreak galdetu zuen nola eska zitezkeen 10 euro partida bakar batengatik, eta prezio hori gehiegizkoa zen espainiar gehienentzat —eta bi egun osotan (5 euro) film bat alokatzea baino askoz handiagoa—. Musikarekin ere kontraste handia egiten du, aspalditik eros baitaitezke iTunes, Amazon edo Google Play bezalako plataformetan. Eta, jakina, streaming bidez ere goza dezakegu.
Javier Maestre abokatuaren iritziz, “gertatu dena da jendeak eskatzen zuenera egokitzen diren eskaintzak sortu direla, bai kalitateari dagokionez, bai prezioari dagokionez, hala nola Netflix (film eta serieetarako) edo Spotify (musikaren kasuan). Plataforma horiek agertu aurretik, askok tesi hau defendatzen genuen: entretenimenduaren industria ez zela egokitzen erabiltzaileen kontsumo-eredu berrietara, eta horixe zela pirateriaren arrazoi nagusia. Denborak arrazoia eman digu, eta frogatu du egungo kontsumo-ohituretara eta arrazoizko prezioetara egokitutako eduki-eskaintza dagoenean, pirateria ia bolumen txikira pasatuko dela eta ez diola inolaz ere merkatuari eragingo”.
Izan ere, nahiz eta panazea ez den agertu, legez kanpoko deskargek erritmo konstantean egin dute atzera. Hala ere, badirudi ikerketa batzuek kontrakoa adierazten dutela, hau da, P2P bidezko deskargak ez direla murrizten, nahiz eta erabiltzaileei aukera ematen zaien legez egiteko. Arrazoia? Plataforma horiek askotan ez dituzte eskaintzen P2P-ren erabiltzaileek bilatzen dituzten edukiak, eta, beraz, nahi dutena lortzeko erabiltzen jarraitzen dute.
Birusak, datuak eta legezko mugak
Irudia: flickr
Nahiz eta horrek albiste txarra dirudien, ez litzateke harritzekoa izango, denborarekin, plataforma digitalen eskaintza handitzea, nitxo honen beharrak bete arte. Eduki-katalogoak hazten ari dira etengabe, eta, gutxika-gutxika, beharrezkoa da kanpoko iturrietara jotzea. Kirolen kasuan, gainera, espero izatekoa da antzeko arazorik ez izatea, edo arazo hori txikiagoa izatea. Kontuan izan behar dugu film eta musika asko daudela eskura, eta, beraz, ia ezinezkoa da interes-sorta osoa betetzea. Kirolen kasuan, ordea, zale gehienak futbola, saskibaloia, tenisa eta automobilismoa dira, eta gaurkotasuneko ekitaldiak ikusteko interesa dute. Printzipioz, errazagoa da eskaera horiei erantzutea.
Bestalde, plataformak ez daude guztiz babesgabe legez kanpoko erabileren aurrean: iaz, Spotifyk tirateriaren aurkako politika zorrotza ezarri zuen erabiltzaile batzuek beren zerbitzuez bezero piraten bidez goza ez dezaten; kirol-emisioei dagokienez, arazo zailagoa dirudi, hartzaileak ez baitira legez kanpokoak Europan. Javier Maestreri galdetu diogu zer ondorio dituzten praktika horiek: “Kontsumitzen duen erabiltzaile batentzat legezko ondorioak erabiltzen duen teknologiaren araberakoak dira funtsean. P2P sistema erabiltzen badu, kontuan hartu behar da ikusten ari dena deskargatzeaz gain edukia ere partekatzen duela, eta horrek Jabetza Intelektualaren Legea haustea ekar lezake”.
Hala ere, P2P sistemek edukiak partekatzen dituzten banakako erabiltzaileak konektatzen dituzte irabazi asmorik gabe, eta web piratak beste batzuk kantatzea dira. “Kezkagarriena da legez kanpoko edukiei buruzko orriek batzuetan birusak edo software maltzurra izan dezaketela, ekipoaren segurtasuna arriskuan jartzeko gai dena; beraz, kontuz ibili behar da bisitekin eta, batez ere, Internetetik deskargatzen diren fitxategiekin”, adierazi du Maestrek.
Berriki egindako azterlan baten arabera, web piraten %95 publizitatearen bidez finantzatzen dira; horietatik gehienak helduentzako apustu-etxeak eta eduki-etxeak dira, baina %26 izen handiko marka komertzialak dira. Gainera, orri horietako askok eskatzen dizkiete datuak erabiltzaileei, baita datu pertsonal batzuk ere, eta hirugarrenei uzten zaizkie, merkataritza-emailing-eko kanpainetarako. Erabiltzaile gisa, beraz, erantzukizun bikoitza dugu: gure pribatutasuna babestea eta gure dirua edo datuak nori ematen dizkiogun jakitea.
