Interes-tasek baxuak izaten jarraitzen dute: oxigeno-baloi bat zor handiak dituzten Espainiako familientzat. Hala ere, hipotekatutako kontsumitzaile askok, ustekabean, ez dituzte poltsikoan nabaritu tipoen jaitsieren onurak. Izan ere, maileguen eskrituretan muga bat ageri da, zoru horren azpitik ezin dira aplikatu beharreko interesak jaitsi. Egoera horrek bere horretan dirau, nahiz eta Euriborra gehi diferentziala txikiagoa izan. Neurria legezkoa da, baina erreklamatu egin daiteke.
Finantza-erakunde askok babestu dituzte beren interesak garai apaletarako, eta, beraz, “lurzoru-baldintzak” ezarri dituzte beren kredituetan. Estrategia hori erabiltzaileen aurkako abusutzat hartzen da. 2009ko irailean, Senatuak onartu zuen klausula horiek ez aplikatzeko neurriak eskatzea, gehiegizkoak zirelako, eta Kontsumitzaileak eta Erabiltzaileak Babesteko Lege Orokorra betetzeko eskatu zuen. Ekintza horiez gain, kaltetuek eta kontsumitzaileen elkarteek epaitegietara eraman dituzte beren eskariak.
Zer dira eta nola eragiten diote zoru-klausulek hipotekaren prezioari?
Interes aldakorreko hipoteka-maileguetan, prezioa Europako Banku Zentralak finkatutako erreferentzia-indizea (ia beti, Euriborra) eta diferentziala aplikatuz erabakitzen da. Aplikatzen den interesa bien baturaren berdina da, eta kuota txikiagoak dira Euriborra beheranzko fasean dagoenean, eta handiagoak alzista-aldietan.
Tasak jaisten direnean, “lurzoruak” erakundeen interesak baino ez ditu babesten, eta aldeen arteko desoreka eragiten du
“Lurzoru-klausulek” gutxieneko interes aplikagarria finkatzen dute. Hortik behera, interesak ez dira jaitsiko Euriborrak egiten badu ere, ez eta indizearen eta diferentzialaren batura gutxieneko muga baino txikiagoa bada ere.
“Lurzoruak” finantza-erakundeen interesak babesten ditu tasak baxuak direnean. Horrek desoreka handia sor dezake aldeen eskubideen artean, betiere kontsumitzailearen kaltetan. Erabiltzaileak ez ditu jasotzen hipoteka tipoak interes aldakorrera jaistearen onura guztiak.
Legezkoa da?
Informazio argirik ez badago eta elkarrekikotasunik ez badago, aldeak desorekatu egiten dira, ahularen (kontsumitzailearen) kaltetan. Desoreka hori eskatzen du legeak klausula bat gehiegizkotzat jotzeko eta epaitegiek baliogabe deklaratzeko. Egoera horrek bere horretan dirau, non eta ez diren nolabait konpentsatzen aldeen eskubide eta betebeharrak, “sabaia” bezalako elementuren bat, gehienezko interes-tasaren klausularekin. Horrekin, banku eta aurrezki kutxen arabera, aldeen egoera bat dator interes maximo eta minimo batekin. Elkarrekikotasuna egongo litzateke.
Zer da sabaia?
Gehieneko interes-tasa finkatzen duen klausula da. Finantza-erakundeek finkatua, horrek esan nahi du ezin izango dutela hura baino interes handiagoa aplikatu, nahiz eta erreferentzia-indizearen eta diferentzialaren baturak emaitza handiagoa eman.
“Sabaia” erabiltzailearentzako babesa litzateke, interes-tasa handien aurrean. Horrela, aldeen arteko oreka berrezarri nahi da, lurzoruaren eta sabaiaren klausula ez bailitzateke gehiegizkoa izango balio izateko.
Orduan, baliagarria al da techo-lurzoru konjuntzioa?
Auzitegiek ez dute horren gaineko erabakirik hartu. Kontua da ea “zoru-sabai” klausula batek orekarik sortzen duen aldeen artean edo haren itxuraren artean. Kontua da sabaia, oro har, fikziozkoa izateko bezain altua dela: kontsumitzailea babesten duten interesen igoerek hain handiak izan behar dute, praktikan gertatzen den sinesgaitza. Aldiz, “lurzoruaren klausula” eraginkorra izan da bankuen eta aurrezki-kutxen interesak defendatzeko, tipoen erorketaren aurrean.
Sabai-klausulak babestu egiten ditu hain tasa handiak, praktikan ez baitira hain altuak
Gomendagarria da epaimahaietara joatea?
Printzipioz, edozein kexa edo erreklamazio banku edo kutxaren beraren eta bezeroaren arretarako zerbitzuaren aurrean bideratu beharko litzateke. Baina sabairik ez badago, eta zoro hutsa, epaitegietara jo behar da. Gainerako kasuetan, banan-banan baloratzea komeni da.
Kontsumitzaileak bere erakundeari erreklamazioa egiten badio eta erantzuna ezezkoa izango dela uste badu, justiziara jotzeko, abokatu batekin edo kontsumitzaileen elkarteen zerbitzu juridikoekin kontsultatzeko aukera aldatzea komeni zaio.
Hipoteka-maileguetan abusuzko beste klausula batzuen deuseztasuna deklaratzeko auzitegiek erabilitako argudio juridikoetako bat (goranzko biribiltzea, esaterako) kontsumitzailearentzat kaltegarria den kontratu-desoreka bat izatea izan zen. Goranzko biribiltzeari esker, entitateak izaten zuen beti interes handiagoa jasotzeko eskubidea, ez baitzen aurreikusten beherantz biribiltzeko aukerarik. Aldiz, Justiziaren arabera, tarte hurbilenera biribiltzea adostuz gero, gorantz nahiz beherantz, finantza-eragina neutroa izango da, eragina izango baitu bai bezeroaren bai finantza-erakundearen alde.
Espainiako Bankura jo daiteke erreklamatzera, baina haren ebazpenak ez du entitatea lotzen.
Arrazoibide hori kontuan hartuz gero, baliteke “techo-suelo” klausula berez gehiegizkoa eta nulua ez izatea, baizik eta, fede onaren eta bidezko orekaren mesedetan, neurrizkoa eta sabaiak jaistea. Eta lurzoruak. Azken urteotako Euriborraren historiari erreparatuta.
Bezeroarentzako Arreta Zerbitzuak erantzun desegokia eman ondoren, epaitegietara jo aurretik, Espainiako Bankura jo behar da. Komeni da jakitea Espainiako Bankuaren ebazpenak ez duela lotzen erreklamatutako erakundea. Gainera, horri buruzko azken adierazpenak ez dira oso onak kontsumitzailearentzat.
