Cando as temperaturas comezan a descender, a inxesta de froita fresca diminúe, sobre todo, entre os máis pequenos e a xente maior. Co frío, apetece menos comer estes alimentos frescos e óptase por pratos tépedos ou quentes. As compotas elaboradas coas froitas da tempada son unha opción acertada e saudable para incorporar estes alimentos na dieta da familia.
Aparello dixestivo irritado
Imagen: foooooeyA compota é unha maneira diferente de consumir as froitas, potenciar algúns dos seus nutrientes e gozar do seu sabor máis doce e acentuado. A froita cociñada asimílase mellor e, por tanto, resulta unha forma adecuada de comela cando se padecen determinadas enfermidades ou trastornos.
As irritacións do aparello dixestivo, con independencia de que o órgano afectado sexa o esófago (esofagitis ou hernia de hiato), o estómago (gastritis) ou o intestino, orixinan unha serie de síntomas, como a inflamación e a dor. Estas molestias obrigan a adaptar a dieta, tanto no tipo de alimento como na súa forma de elaboración.
No caso das froitas, os cítricos -laranxas, mandarinas, pomelos- están desaconsellados porque o seu contido en ácido acentúa as molestias, do mesmo xeito que a piña ou o kiwi. Aínda que a recomendación principal é probar a tolerancia de forma individual, as froitas máis aconselladas son as pezas moi maduras pero non acedas, as asadas ou as cociñadas en compota. Pódense aproveitar as vitaminas dos cítricos se mentres se cociña engádese o propio zume á compota e déixase reducir, para que concentre o seu sabor doce e enmascárese o ácido.
A compota pódese cocer no líquido de infusións dixestivas como a manzanilla, a melisa, o anís ou o regaliz, entre outras, en substitución da auga. A infusión, ademais do seu particular sabor, dará ao prato o valor engadido das súas propiedades dixestivas.
Masticación fácil
A compota que se elabora con froitas asadas ou cocidas, en anacos enteiros ou chafados, permite aproveitar os seus nutrientes
As causas que dificultan a masticación dos alimentos son múltiples. A máis común é a falta de dentes en persoas maiores ou con dentadura postiza. Os problemas de atragantamiento con anacos grandes de froita debido a fallos de coordinación muscular na masticación ou a dificultades no proceso de deglución (disfagia) son situacións que obrigan tamén a modificar a textura.
A compota elaborada con froitas asadas ou cocidas, en anacos enteiros ou chafados, aumenta o valor nutritivo do prato, máis se se empregan distintas froitas e engádese zume, froitos secos e froitas desecadas -estes dous últimos triturados-.
Misión dobre: estreñimiento e diarrea
Para curar o estreñimiento, hai que cocer as froitas con pel e engadir á elaboración froitas desecas e froitos secos, ambos moi ricos en fibra. A ciruela seca é, con diferenza, a peza desecada que máis fibra contén (16 g de fibra por cada 100 g de porción comestible), seguida dos orejones de albaricoque (13,7 g), os de pexego (13 g) e o higo seco (11 g). O valor engadido das ciruelas pasas é, ademais da fibra, outros compoñentes laxantes como o sorbitol e derivados da hidroxifenilxantina.
Este conxunto asóciase coa fibra para estimular os movementos intestinais, acelerar o tránsito e corrixir o estreñimiento. Un remedio eficaz para este molesto síntoma é elaborar a compota só con froitas desecadas. O seu poder laxante pola abundante fibra, así como a súa concentración de azucres e calorías, obriga a tomala en pequenas doses, máis ben como acompañamento, en lugar de como prato principal.
Se se desexa o efecto contrario, é dicir, contrarrestar a diarrea, a compota debe elaborarse só con froitas peladas e maduras. Darase preferencia a peras e mazás, que se poden mesturar con marmelo . Son froitas imprescindibles pola súa cualidade astringente, dada a súa riqueza en fibra soluble (pectinas e mucílagos) e en taninos .
Enerxía concentrada
Se a compota elabórase con varias froitas, do mesmo xeito que a macedonia, o resultado é un prato máis nutritivo e enerxético. É un achegue extra de enerxía no almorzo, como sobremesa ou entre horas. Para os bebés que se inician coa alimentación complementaria a partir do seis meses, supón unha forma de probar a froita por primeira vez. O sabor dulzón, máis concentrado en compota, permite non engadir azucres para que desde o primeiro momento o bebé teña contacto co sabor natural dos alimentos. Comezarase coa compota dun único ingrediente (mazá, pera) e continuarase con mesturas sinxelas. Esta consérvase no frigorífico durante dous ou tres días.
As compotas poden elaborarse a partir de diferentes froitas e son económicas. As receitas de outrora rescatan os sabores da infancia e reviven momentos de pracer e goce cunha comida sinxela.
É o caso da típica compota de pera ou de mazá , pratos que se poden servir sós ou mesturados con iogur natural ou con castañas asadas. A compota de froitas variadas con galleta maría é característica, do mesmo xeito que a de sabayón de canela. Máis orixinal é a de cereixas . As compotas con froitas desecadas engadidas, que se mesturan con xeado ou que serven como recheo dun biscoito pódense definir como contundentes e enerxéticas.
As compotas serven de guarnición a pratos de carne, sobre todo, xa que lles dan un contrapunto doce. A de mazá é a máis utilizada como acompañamento de aves, como o confit e o magret de pato ou os pichones. Encaixa tamén con carnes como un lombo de porco ou uns espetos de solombo e suaviza o sabor de estofados como o de xabaril . Un primeiro prato orixinal, por ser moi colorido, é o que mestura a compota de mazá con col lombarda.
Cando a froita se coce a lume lento e coa cantidade xusta de auga, parte dos seus azucres se caramelizan durante a cocción. Este é un recurso culinario moi adecuado para acentuar o sabor doce que conteñen os propios alimentos, neste caso as froitas, sen necesidade de engadir azucre. En caso de diabetes, pódense usar outros endulzantes como o sirope de agave.
