A isodieta promóvese como unha “revolución anti-obesidade”, a pesar de perfilarse como un sistema dietético pouco serio, que choca de maneira directa coa máis elemental evidencia científica en materia de hábitos alimentarios e protección da saúde. As importantes taxas de obesidade no mundo, o aumento dos factores de risco para sufrir enfermidades asociadas a ela e os condicionantes estéticos facilitan a proliferación de remedios milagrosos e revolucionarios sen base científica que os apoie. Neste marco, os cidadáns están, a miúdo, desprotexidos, xa que carecen de argumentos científicos para rebater as manifestacións de tan variados métodos adelgazantes.
Sistema adelgazante cuestionado
A isodieta suxire seguir unha alimentación cunha alta proporción de graxas e proteínas, en especial de orixe animal. Supón, en definitiva, a inxesta de graxas saturadas ou colesterol, ademais de implicar riscos de sufrir cetoacidosis e desmineralización ósea, entre outros.
A Asociación Americana de Dietética publicou en 2006, tras unha concienzuda recompilación bibliográfica, un artigo no que se citaban de forma expresa e detallada as características xerais que, de maneira habitual, teñen os distintos sistemas adelgazantes pouco ou nada rigorosos. Segundo este artigo, convén dubidar dun sistema adelgazante se ten algunha destas particularidades:
- Promete resultados rápidos.
- Advirte de maneira alarmante sobre os resultados prexudiciais de seguir outros réximes ou consumir certos produtos.
- Fai alegacións demasiado boas.
- Saca conclusións simplistas de cuestións complexas.
- Promove recomendacións baseadas nun único estudo ou outros publicados sen unha revisión de expertos na materia.
- Realiza aseveracións categóricas en contradición con prestixiosas organizacións científicas.
- Contén listas de alimentos permitidos (bos) e non permitidos (malos).
- Recomenda de maneira sutil que se compre un produto concreto (asociado con frecuencia a esa dieta particular).
- Emite consellos sen ter en conta unha posible variabilidade interpersoal ou entre colectivos, é dicir, recomenda dietas “para todo o mundo”.
EROSKI CONSUMER fíxose eco dun estudo levado a cabo pola anterior Asociación de Dietistas Diplomados de Navarra sobre a invalidez das dietas milagre publicadas nas revistas de maior tirada no ámbito nacional. Moitas destas propostas reúnen varias das citadas características. Algo similar sucede coa isodieta.
Jaime Brugos, autor do libro “Isodieta (Dieta Isolipoproteica)”, confunde á poboación coas cifras e os valores recomendados de inxesta de hidratos de carbono desta nova formulación dietética. O autor critica que se recomende un 55% de carbohidratos, tanto para persoas delgadas como obesas, pero esta igualdade en termos relativos non o é en termos absolutos. Os profesionais da alimentación aconsellan que o 55% do valor calórico total da dieta proceda de carbohidratos, o que supón que, a menor inxesta total, débese consumir unha menor cantidade de carbohidratos, e á inversa .
Unha das maiores polémicas suscitada por este sistema é a súa particular visión negativa dos alimentos de orixe vexetal e a recomendación de non consumilos. A comunidade científica pecha filas e critica este posicionamento de maneira unánime e sen o menor xénero de dúbidas. O consumo adecuado e diario de froitas e hortalizas é unha das claves tanto do tratamento como da prevención de numerosas enfermidades crónicas, dexenerativas e cardiovasculares, ademais da obesidade ou diversos tipos de cancro.
Os principios da isodieta
A formulación de Brugos parte do descubrimento, segundo afirma, dun erro “histórico clave” no momento de entender a nutrición, en referencia á equivocada interpretación do Ciclo de Krebs como o esquema bioquímico básico que caracteriza o metabolismo dos seres vivos. Segundo o autor, desde mediados do século XX, cando se describiron as rutas metabólicas do tres principios inmediatos (hidratos de carbono, proteínas e graxas) e a súa confluencia no mencionado Ciclo de Krebs para a obtención de enerxía a partir deles, realizouse unha interpretación errónea do mesmo. Consideráronse os hidratos de carbono como unha clase máis de macronutrientes equiparables ou comparables cos outros dous, as proteínas e as graxas.
A isodieta desaconsella o consumo de alimentos de orixe vexetal de maneira xenérica
Segundo as súas argumentacións, con este erro de concepto, as autoridades sanitarias han transmitido unha mensaxe equivocada á poboación xeral sobre a repartición idónea de macronutrientes na alimentación (55% das calorías totais en forma de carbohidratos, 15% de proteínas e 30-35% de lípidos), que serve de base para configurar a imaxe gráfica da pirámide da alimentación saudable.
Estas mensaxes, en opinión de Brugos, teñen gran parte da culpa da actual taxa de obesidade, xa que non se pode recomendar a mesma proporcionalidade para todo o mundo, sexan persoas delgadas e cunha actividade física elevada, ou obesas cunha vida sedentaria. Os preceptos da isodieta salientan no aspecto negativo que teñen sobre a saúde os alimentos ricos en hidratos de carbono (con independencia das súas diferenzas dixestivas e metabólicas) e desaconséllase con énfases o seu consumo. Con estas premisas, chégase a desaconsellar, mesmo, o consumo de alimentos de orixe vexetal de maneira xenérica e, por tanto, de todos os alimentos ricos en hidratos de carbono, xa que “só pertencen ao reino vexetal”.
Compara a composición nutricional dun vaso de zume de laranxa coa dun vaso de auga con azucre. Tras unha análise bromatológico, pódese comprobar como o zume de laranxa, ademais dos azucres naturais da froita (sobre todo fructosa), contén variedade de fitonutrientes antioxidantes, vitaminas, minerais e fibra, ausentes por natureza na auga con azucre. O autor afirma que non debe haber un maior interese nutricional no primeiro respecto ao segundo. Téntao xustificar ao afirmar que, se hoxe en día, en pleno século XXI, a produción animal caracterízase pola suplementación con diversos tipos de nutrientes esenciais nos pensos animais, a alimentación humana non ten que ser menos. Isto dálle motivos para que o sistema da isodieta se base na comercialización dunha liña de complementos concentrados de vitaminas, aminoácidos, proteínas e demais sustancias, co fin de engadilos á alimentación.
As cuestións referir# a a efectividade dun sistema adelgazante “novo” poden pasar a un segundo plano cando, ademais, ponse en cuestión a súa seguridade. O seu seguimento pode carrexar consecuencias negativas para a saúde e resultar prexudiciais, como o demostran os datos para moitas dietas e métodos milagrosos.
Non hai solucións inmediatas nin atallos para perder peso. Por tanto, antes de lanzarse a seguir novos sistemas dietéticos dos que poderían derivarse complicacións para a saúde, é recomendable porse en mans dun profesional.
