As froitas e as verduras son os primeiros alimentos que proban os bebés con sabores distintos e máis marcados que o gusto neutro dos cereais. A aceptación destes alimentos sólidos e de novos sabores durante o destete refórzase polas primeiras experiencias que teñan con variedade de sabores, segundo apréciase en distintas investigacións. Constatouse que os lactantes alimentados con leite materno están máis dispostos a aceptar de bo grado os alimentos novos, en comparación cos lactantes alimentados con fórmula. Unha explicación para este achado é que os bebés alimentados con leite materno están expostos a unha variedade de sabores a través do propio leite, superior canto maior é a diversificación alimentaria da nai, mentres que a experiencia dos bebés alimentados con fórmula supón unha monotonía de sabores, propia destes produtos infantís. Estes coñecementos suxiren a importancia de que a nai varíe ao máximo a dieta e non exclúa por norma alimentos considerados de sabores moi fortes, senón que tras consumilos, fíxese na reacción do bebé: se lle desgusta o sabor, resúltalle máis incómodo de dixerir ou se, pola contra, non nota diferenza.
Dieta da nai e sabor do leite
O sabor do leite materno varía en función dos alimentos que tome a nai. Os científicos estiman que é a partir do catro meses cando os bebés son capaces de apreciar o sabor salgado ou os sabores distintos do doce típico do leite materno. Por iso, a alimentación da nai durante toda a lactación pode marcar e condicionar o consumo dos alimentos sólidos do seu bebé.
A alimentación da nai durante a lactación pode condicionar o consumo dos novos alimentos do bebé
A primeira evidencia experimental que apoia a hipótese de que a exposición temperá dos bebés a unha variedade de sabores facilita a aceptación posterior de novos alimentos vén da man de investigadores do Monell Chemical Senses Center en Philadelphia, Estados Unidos. O estudo, publicado no ‘American Journal of Clinical Nutrition’, comprobou que aos bebés que durante un período concreto (10 días) alimentóuselles cunha variedade de vexetais (cenoria, cabaza, guisantes, xudías verdes, pataca), repetidos en varias ocasións, co tempo inxeriron sen dificultade máis variedade de alimentos. Pola contra, os bebés alimentados nese período exclusivamente con patacas, con só unha ocasión de exposición ás cenorias no primeiro día de proba, non mostraron un aumento na aceptación das cenorias.
Ademais, outra diferenza substancial foi que os bebés alimentados con leite materno aceptaron mellor os novos sabores e incrementaron máis o consumo dos novos alimentos, en comparación cos lactantes alimentados con fórmula. Da análise despréndense varias claves que poden axudar a comprender mellor o comportamento dos bebés cara aos novos alimentos tras o destete:
Canto máis variadas sexan as verduras que inclúa o puré e máis tipos de froitas probe o bebé nas súas primeiras experiencias con alimentos sólidos (aínda que a introdución sexa paulatina e dunha nunha)/nunha), maior será a probabilidade de que acepte unha ampla variedade de sabores. A experiencia inicial con diversidade de gustos pode levar a unha maior disposición a aceptar sabores descoñecidos.
É fundamental ofrecer o alimento en repetidas ocasións, xa que, ao parecer, é necesario un número mínimo de exposicións (ata 10 veces) para unha mellor aceptación dos alimentos.
A primeira proba dos distintos alimentos debe facerse de maneira illada, polo menos, nas primeiras experiencias, de modo que o puré de verduras dos primeiros días sexa só de cenoria, logo de allo porro, cabaza… Co tempo, proporanse mesturas de verduras. Isto permite, por unha banda, discernir que alimento concreto provoca ao neno unha reacción e, por outra, permítelle empezar a discriminar e distinguir os diferentes sabores e aromas das distintas hortalizas. Algo similar débese facer coas froitas.
A lactación materna facilita a aceptación de novos alimentos e novos sabores, que se reflicte tanto nos cambios no consumo como na resposta conductual. En palabras de Adelina García Roldán, consultora en Lactación Materna, “o sabor do leite materno cambia segundo os alimentos que inxere a nai, e grazas a isto o bebé desenvolve o sentido do gusto”. O mundo sensorial dos bebés alimentados con leite materno é moi rico, variado e diferente ao dos bebés alimentados con fórmula, con sabores estándar e máis constante.
Estes coñecementos pódense extrapolar ás texturas, de forma que poida ser interesante expor aos nenos, desde moi pequenos, a texturas diferentes (puré fino, máis espeso, con grumos, con pequenos tropezos de verduras ou froitas mal batidas…) para facilitarlles a aceptación, sen que mostren tanta reticencia a comer alimentos que non estean ben pasados pola batidora, algo relativamente frecuente coas verduras, que a miúdo os nenos só queren comer en puré.
Mesmo se constatou que os pequenos expostos a unha alimentación máis diversificada nos primeiros anos de vida son menos propensos a desenvolver problemas alimentarios en idades críticas -entre os 2 e os 7 anos-, a ter neofobia ou aversión a probar novos alimentos.
A alimentación da nai dá sabor ao leite. Baixo esta premisa recomendouse durante anos que a nai evitase o consumo de certos alimentos durante o tempo que durase a lactación.
O motivo é que o cambio no cheiro e o gusto do leite pode provocar o rexeitamento da mesma por parte do bebé. Entre os alimentos desterrados polo seu gusto marcado incluíanse cebolas, allos, verduras da familia das coles (col, verza ou repolo, coliflor ou pella, brócoli e coles de Bruxelas), condimentos fortes (pementa, pemento…), espárragos, rábanos ou alcachofas.
Á vista destes coñecementos, o consello debe ir encamiñado a observar ao bebé, e non tanto a excluír por norma estes alimentos. Pola súa conduta, polos seus xestos ou por como se comporta o seu corpo (consistencia e frecuencia das feces), pódese saber se algún alimento resúltalle máis incómodo de sabor ou máis difícil de dixerir. Será entón, cando se comprobou a reacción do bebé, cando se evite algún alimento, se fose preciso, ou se consuma distanciado da hora da toma.
