O cacahuete é un dos alimentos que con máis frecuencia causa reaccións alérxicas, e en ocasións con consecuencias graves. A súa participación nas devanditas reaccións aumentou nos últimos anos, en parte debido ao aumento do consumo desta leguminosa, ao ser máis habitual na dieta europea e presentarse de diversas maneiras: en aperitivo, fresco, frito, asado, en manteiga ou en forma de aceite.
Imagen: lentellas e guisantes e, mesmo, anacardos e sementes de sésamo. Este feito explica en parte a reacción inmunológica cruzada que experimentan unha importante porcentaxe de persoas alérxicas ao cacahuete, ao consumir diversos froitos secos e leguminosas distintas ao devandito alimento.
O problema desta alerxia alimentaria é que é raro que desapareza cos anos. Mesmo hai expertos que suxiren a posibilidade de que a alerxia ao cacahuete teña un fundamento xenético, aínda que neste asunto queda moito por dilucidar.
Ingredientes ocultos, etiquetaxe trasparente
A través dunha noticia coñeceuse que unha persoa alérxica aos cacahuetes experimentou unha grave reacción alérxica ao consumir manteiga de améndoa. Tras a investigación, atopouse que o 10% da manteiga de améndoa producida por unha determinada planta procesadora estaba contaminada con proteínas de cacahuete, debido a que na fábrica alternábase a produción de manteiga de ambos os froitos secos. Este problema de sensibilización a un alimento concreto a través dunha fonte dietética descoñecida tamén ocorreu con produtos, como caramelos e galletas, procedentes de industrias onde os fabricantes elaboraban alternativamente produtos con e sen cacahuetes nas mesmas máquinas.
A gravidade da situación levou á Comisión Europea a revisar con firmeza a normativa relativa á etiquetaxe de alimentos. En novembro de 2003 entrou en vigor a nova normativa comunitaria, a Directiva 2003/89/CE, relativa á indicación dos ingredientes dos produtos alimenticios, que fai obrigatoria a descrición na etiqueta de ingredientes recoñecidos entre os alergenos alimentarios máis correntes.
Entre eles inclúense o leite e os seus derivados, leguminosas (incluídos os cacahuetes e a soia), ovos, crustáceos, peixes, hortalizas, trigo e cereais que conteñan glute, froitos de casca, apio, mostaza e grans de sésamo, e produtos derivados de todos estes alimentos, ademais de sulfitos. Tras un período de adaptación previsto para a industria alimentaria ás novas disposicións, desde o 25 de novembro de 2005 todos os produtos comercializados deben cumprir dita normativa.
Así, os distintos produtos que poidan conter aínda que sexan “trazas”, é dicir, cantidades insignificantes de alimentos alérgenos, deben incluír nas súas etiquetas a lenda que advirta desta posibilidade. Por exemplo, se se revisa a etiquetaxe de diversos produtos obsérvase como a etiqueta dun chocolate 70% cacao cuxos ingredientes son pasta de cacao, azucre, manteiga de cacao e lecitina, advirte de que “pode conter trazas de derivados do leite, abelás, améndoas, cacahuetes e outros froitos de casca”. A etiqueta dunhas galletas recheas de chocolate inclúe un apartado de información para alérxicos que di “contén glute, leite e os seus derivados e soia. Pode conter trazas de ovo e cacahuetes”.
Por outra banda, as persoas con alerxia ao cacahuete tamén han de ter en conta que algúns restaurantes de comida asiática (chineses, vietnamitas ou tailandeses) teñen costume de empregar manteiga de cacahuete para unir os extremos dos “rolos de primavera”, e evitar así que se desprendan mentres se friten, ou empregan este alimento para dar sabor ou aromatizar determinados pratos.
EuroPrevall é un proxecto financiado pola UE integrado por máis de 53 centros de investigación de 17 países europeos, ademais de Suíza, Islandia, Ghana, Nova Zelandia, Australia, Rusia, India e China. O obxectivo é investigar as complexas interaccións entre a inxesta de alimentos e o metabolismo, o sistema inmunológico, os antecedentes xenéticos e os factores socioeconómicos, para determinar os principais factores de risco implicados na alerxia alimentaria.
Europrevall ten sete obxectivos principais, que converxen nun obxectivo común: o de mellorar a calidade de vida das persoas con alerxias alimentarias. Estes obxectivos son os seguintes:
- Establecer a prevalencia das alerxias alimentarias en adultos e nenos, e os patróns de reactividad ao cinco principais alimentos alergénicos en toda Europa.
- Identificar novas e emerxentes alerxias alimentarias en Europa oriental e no Afastado Oriente.
- Investigar a relación das alerxias alimentarias e factores xenéticos e ambientais.
- Prover información actualizada sobre os principais alérgenos alimentarios.
- Desenvolver novos diagnósticos e ferramentas de predición de alerxias alimentarias.
- Proporcionar información sobre o efecto da transformación dos alimentos na modulación das propiedades alergénicas dos alimentos.
- Determinar o impacto socioeconómico e o custo das alerxias aos alimentos e os seus tratamentos na Comunidade Europea.
