A volta a casa tras unha estancia no hospital representa o comezo da convalecencia. É un momento importante no que xa se superaron as etapas máis críticas e estase preparado para regresar ao escenario da vida habitual. A recuperación física, tras a tensión sufrida polo organismo en caso de intervención cirúrxica, é fundamental. Un dos motores principais do restablecemento é a dieta. Ademais, o feito de ter que seguir unhas pautas equilibradas pode ser o inicio dun replanteamiento cara a uns mellores hábitos alimentarios.
A dieta de adaptación no postoperatorio
No período inmediato a unha intervención cirúrxica máis ou menos importante, desde o hospital prescríbese unha dieta progresiva tanto en tipo de alimentos como en textura, forma de cociñado e condimentación. Esta dieta vaise adaptando ás diferentes fases fisiológicas polas que pasa o organismo, sobre todo o aparello dixestivo, tras o quirófano.
Entre o primeiro e o quinto día, dependendo do tipo de operación e do estado nutricional inicial da persoa, o paciente recibe sueroterapia, mediante a cal o organismo recibe só auga e electrolitos de forma intravenosa. Se esta situación dilátase, cabería a necesidade de exporse a nutrición enteral ou parenteral, que se administra mediante sondas que chegan á cavidade gástrica ou intestino ou por vía endovenosa, respectivamente. Este tipo de alimentación inclúe na súa composición, a diferenza da sueroterapia, carbohidratos, proteínas, vitaminas e oligoelementos entre outros compoñentes.
A partir do momento no que volve o peristaltismo ou movemento gastrointestinal e o aparello dixestivo vai recuperando a súa actividade, comézase cunha dieta líquida que inclúe basicamente infusións, caldos desgrasados e zumes de froitas suaves e pouco ácidos. É a primeira proba para comprobar a tolerancia do organismo aos alimentos e representa o primeiro achegue de enerxía para a recuperación.
Cando o aparello dixestivo recupera a súa actividade comézase unha dieta líquida que funciona como primeira proba para comprobar a tolerancia do organismo aos alimentos
Aos poucos irán aparecendo, na bandexa das comidas, alimentos de moi fácil dixestión e texturas fluídas como os iogures, as galletas, as sémolas e tamén pequenas cantidades de xamón de york, fiambre de pavo ou ovo pasado por auga ou en tortilla. Estes produtos achegan as proteínas, nutrientes tan necesarios neste período de recuperación e rexeneración tisular.
Se o postoperatorio non tivo maiores complicacións, en poucos días chégase á etapa na que unha dieta suave de texturas e de fácil dixestión é a mellor axuda para a recuperación, uns días no hospital e posteriormente en casa.
Cando, como e que comer na convalecencia
Tras a estancia na clínica ou no hospital, onde a alimentación se expuxo e foi dirixida por profesionais, unha vez dada o alta adóitase dar un baleiro de información neste sentido. Moitas persoas coleccionan os menús que lles han ido servindo durante o seu ingreso co obxectivo de confeccionar posteriormente un esquema alimentario parecido, dado que o habitual é que non se facilite ao paciente ningún protocolo dietético tras o alta hospitalaria.
A alimentación durante a convalecencia debe ser variada e equilibrada pero con matices. Non é conveniente, por exemplo, ter présa en volver comer como antes. É un bo momento para reflexionar e tomar conciencia de que a acción para comer, que ten lugar catro ou cinco veces ao día e cuxa finalidade é alimentar a vida, merece todo o coidado e dedicación. Unha dieta suave de fácil dixestión é o vehículo ideal para obter a enerxía e os nutrientes que o organismo utilizará para a volta á normalidade.
A alimentación na convalecencia é un bo momento para tomar conciencia da importancia para comer e expor novos hábitos alimentarios saudables
Cando comer: Unha das ferramentas dietéticas máis importantes é a distribución diaria das comidas. O ideal é repartir a dieta en tomas frecuentes e de pouco volume, cada 2-3 horas aproximadamente. Facer unhas cinco ou seis inxestas ao día é un dos métodos máis efectivos para equilibrar os niveis de azucre e graxas no sangue. Ademais ofrécese ao organismo unha disciplina e unha seguridade de achegue enerxético frecuente.
Convén establecer os horarios de comidas de acordo á toma da medicación prescrita segundo a intervención, xa que hai alimentos que interaccionan con determinados fármacos, potenciando ou inhibindo a súa acción farmacolóxica.
Como comer: Alimentarse aos poucos, masticando e gozando do sabor dos pratos, facilita a dixestión e dá tempo a que se poñan en marcha os mecanismos de saciedade no cerebro.
Que comer (ver menú recomendado):Recoméndanse preferentemente alimentos de texturas brandas, pouco grasos e con pouca fibra. As cantidades serán moderadas e adaptaranse á tolerancia individual. Pode empregarse como medida os pratos dunha vaixela de uso diario.
As técnicas culinarias máis aconselladas son o cocido ou fervido, a cocción ao vapor ou ao forno, o papillote e o ferro. Deixarase que os guisos, os estofados e os fritos vaian aparecendo gradualmente a medida que sexa máis palpable a recuperación. A temperatura do prato é moi importante. Debe ser a que corresponda gastronómicamente á preparación, pero evitando os extremos e as comidas moi frías ou moi quentes, xa que poden ocasionar molestias dixestivas.
Na cociña, a condimentación é o detalle que converte en saborosos os pratos sinxelos. A mejorana, o romeu, o tomiño e a albahaca, por exemplo, son herbas suaves e aromáticas que se poden empregar con este fin. Doutra banda, é conveniente evitar a pementa de todas clases, o chile, os condimentos acedos como o vinagre e os alcois de uso en cociña. O sal de adicción tamén é pouco recomendable. Por iso tamén convén evitar os encurtidos, salgaduras, escabeches, afumados e produtos desecados, polo seu contido moi alto en sodio.
No curso da recuperación postoperatoria poden xurdir complicacións que obrigan a efectuar cambios na dieta da persoa convalecente, á parte doutras medidas necesarias para o seu tratamento.
Vómitos: débese suspender a alimentación ata a súa desaparición. É moi importante a rehidratación con bebidas isotónicas ou soros orais. Nos días seguintes á desaparición do vómito, convén tomar os líquidos fóra das comidas principais, unha hora antes ou despois. As infusións de manzanilla son un bo aliado para a hidratación.
Febre: neste caso está indicado aumentar o achegue de auga e sodio, sempre segundo prescrición médica. A febre aparece cando hai infección. Neste caso, o aumento da temperatura corporal provoca unha vasodilatación periférica que leva unha transpiración excesiva e o aumento do ritmo respiratorio. Coa sudoración, dáse unha perda importante de auga e electrolitos (minerais disoltos) que podería desembocar nunha deshidratación.
