A demanda de auga dos cultivos de arroz pode chegar a ser ata tres veces máis elevada que outros cultivos como o millo ou o trigo. Unha investigación internacional desenvolvida por expertos de Italia, India, Israel, México e Holanda permitiu reducir esta necesidade grazas á expresión do xene HRD da planta Arabidopsis thaliana, que permite diminuír a transpiración e aumentar a fotosíntesis da planta. O traballo segue a liña descrita xa hai uns anos sobre as posibilidades dos xenomas vexetais, que se centran fundamentalmente en mellorar a adaptación dos cultivos ás condicións ambientais sen alterar con iso a calidade e seguridade dos alimentos.
A investigación, cuxo peso asumiu fundamentalmente o Instituto de Bioinformática de Virginia e que acaba de publicar a revista Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), identificou e caracterizou o xene HRD de Arabidopsis thaliana, unha planta que se usa de forma habitual como modelo experimental nos laboratorios. Os resultados do experimento indican que o xene descrito contribúe a usar de forma máis eficiente a auga nos cultivos deste tipo de arroz: consome un 20% menos de auga e mantén a produtividade. Segundo os resultados, o arroz é tamén máis tolerante á salinidade e a outros tipos de tensión abiótica.
O xene da resistencia
As plantas do arroz xenético teñen follas máis grosas e con maior biomasaTras comprobar que o xene específico denominado HRD da planta citada tiña características favorables para resistir a condicións de seca, os expertos, esta vez da Universidade de Agronomía de Bangalore, en India, e do Centro de Investigación Internacional da Planta de Wageningen, nos Países Baixos, introduciron o xene no arroz e examinaron as características que provocaba esta transformación.
Unha das conclusións é que o xene ten a capacidade de realzar a fotosíntesis do arroz. No punto no que se atopa agora a investigación, aínda quedan por resolver algunhas cuestións sobre as funcións exactas de certas proteínas deste xene, principalmente as que afectan os procesos de maduración das plantas.
As expectativas futuras deste achado indican que podería trasladarse as características do xene a outro tipo de colleitas cuxas condicións de acceso a auga son escasas. E é que os investigadores aseguran no estudo que a biomasa deste arroz transxénico é un 50% máis elevada que outras variedades de arroz que non foron modificadas. Segundo os expertos, a biomasa contribúe á produción adecuada da colleita con cantidades baixas ou limitadas de auga. Un dos efectos dominantes do xene descrito reside na formación de raíces moitos máis fortes e follas dunha cor verde máis escuro que as plantas «convencionais» e con maior peso.
Outros beneficios illados
Outra investigación, esta vez desenvolvida por expertos da Universidade Agrícola de Huazhong, en China, acaba de revelar que xa se divulgaron practicamente a totalidade dos trazos do arroz. A investigación, que acaba de publicar a National Academy of Sciences, atribúe ao arroz uno dos principais cultivos de todo o mundo, xa que constitúe unha importante fonte de alimentos para boa parte da poboación, especialmente en China, Xapón, Australia, Filipinas, Tailandia, Indonesia e Birmania. E é froito desta importancia pola que o arroz é un dos temas primordiais para os investigadores que traballan para asegurar o acceso dos alimentos fronte a ameazas como cambios de clima ou a presenza cada vez maior de parásitos. En concreto, os expertos destacan os beneficios que pode supor o que denominan «arroz verde transxénico» (GSR, nas súas siglas inglesas), que demostrou ser máis resistente a pragas con menor uso de fertilizante.
Imagen: Alberto Salguero Arabidopsis thaliana é un organismo que se utilizou de forma extensa como modelo en bioloxía vexetal. No ano 2000 a revista Plant Physiology daba a coñecer o seu mapa xenético, o primeiro dunha planta con case 25.000 xenes identificados e con cinco cromosomas, froito dunha iniciativa internacional. De gran importancia agronómica, ofrece tamén importantes vantaxes para a investigación en xenética e bioloxía molecular. As expectativas desta planta quedan reflectidas no Proxecto 2010, cuxa meta non é só coñecer a secuencia génica senón esclarecer como actúan e que capacidade teñen, o verdadeiro reto do proxecto. Por que esta planta? Porque é pequena, fácil de cultivar e cun ciclo de vida rápida, aseguran os expertos.
Incluso algúns investigadores afirman que tras caracterizar os xenes da Arabidopsis é pouco probable que se descubran novos xenes noutras plantas xa que a maioría destes xenes son comúns a todas as plantas. As propiedades destes xenes transfírense a plantas como o algodón ou o millo e obtéñense así plantas máis resistentes a pragas ou a herbicidas. O pasado mes de maio expertos do Centro de Investigación de Agrobiotecnología de Pequín presentaban unha variedade modificada xeneticamente da planta herbácea denominada festuca, habitual en zonas de África, China e Sudamérica como forraxe para animais, para ser cultivada en terreos con altos índices de salinidade. Para iso introduciron un xene de Arabidopsis thaliana con estas características. Os científicos esperan con este achado que zonas nas que non se pode cultivar por exceso de salinidade poidan ser produtivas para determinados cultivos.
