A bebida vexetal é o nome que define unha gran variedade de bebidas elaboradas a partir de alimentos vexetais. As máis comúns son as de cereais, como a avena e o arroz; a de soia, como exemplo de legumes, e as de froitos secos, como as améndoas e as abelás. Moitas delas consómense como alternativa ao leite de vaca en caso de seguir unha alimentación máis vexetariana, ou ben, por motivos de saúde, se se padece intolerancia á lactosa (azucre do leite) ou alerxia á caseína (proteína do leite).
A denominación legal nos países da Unión Europea para presentar unha bebida de orixe vexetal é a etiqueta “bebida de ,…”acompañada do nome do cereal, o legume ou o froito seco do que se obteña. Este tipo de bebidas son alimentos cunha composición nutritiva apropiada dado que os produtos dos que proceden conteñen gran variedade de nutrientes (proteínas, graxas insaturadas, hidratos de carbono, certos minerais e vitaminas). Todas teñen tanto vantaxes como inconvenientes.
Particularidades nutritivas
Unha das vantaxes desde o punto de vista nutritivo é que carecen de lactosa e caseína, o que as fai útiles no tratamento de intolerancias e alerxias alimentarias a eses compoñentes. Ademais, non conteñen colesterol e o seu perfil de ácidos grasos é máis saudable se se compara coa graxa do leite de vaca, xa que nas bebidas vexetais abundan os ácidos grasos insaturados, cardiosaludables.O inconveniente é que, a pesar de que conteñen abundante calcio, é de peor dispoñibilidade e as súas proteínas son incompletas (carecen dun ou varios aminoácidos esenciais, mentres que as proteínas do leite de vaca son completas). Estas particularidades nutritivas fan que quen consome habitualmente bebidas vexetais deba contemplar, a través do resto dos alimentos que inclúe na súa dieta, a maneira de compensar as ditas diferenzas nutritivas.
A poboación en xeral, e en especial os máis novos, podería consumir as bebidas vexetais como unha alternativa moi saudable aos refrescos ou outras bebidas enerxéticas ou excitantes.
De cereais
De avenaA avena é un dos cereais máis ricos en proteínas vexetais, graxas insaturadas e vitaminas do grupo B, entre elas a tiamina ou B1, necesaria para o bo funcionamento do sistema nervioso. Contén minerais como o fósforo, o potasio, o magnesio, o calcio e o ferro, estes dous últimos de peor aproveitamento por parte do noso organismo que os procedentes de alimentos de orixe animal. A avena contén un alcaloide non tóxico, a avenina, de efecto sedante para o sistema nervioso. Por este compoñente, e pola súa riqueza en vitaminas do grupo B, é unha bebida indicada para persoas tensas, que padezan de insomnio e alteracións dixestivas de orixe nerviosa.
A bebida de avena pódese tomar fría ou quente, soa ou combinada con cereais como o arroz ou pan. Se está envasada convén axitar ben o envase para que se mesturen todos os seus compoñentes. Pódese diluír con auga para facela máis líquida.
De arroz A bebida de arroz resulta refrescante e moi dixestiva, unha opción especialmente interesante para quen sofren trastornos gástricos (hernia de hiato, gastritis, úlcera, dispepsia ou dixestións lentas e pesadas).
De froitos secos
Máis da metade do contido dos froitos secos son lípidos (graxas) con predominio dos saudables acedos grasos insaturados: acedo oleico (en maior cantidade en améndoas e abelás) e acedo linoléico (abundante en cacahuetes e noces). Os froitos secos son ricos en acedos grasos esenciais que o organismo humano é incapaz de sintetizar e que resultan imprescindibles para a formación de membranas celulares, en particular nas células nerviosas.Destaca o contido de proteínas vexetais e de minerais como magnesio, fósforo, potasio, calcio e ferro (estes dous últimos, o organismo non é capaz de asimilalos con eficacia), e oligoelementos como zinc e selenio (ambos con acción antioxidante). En canto a vitaminas, son ricos en B1 ou tiamina, niacina ou B3 e folatos. E constitúen unha das fontes vexetais máis abundantes en vitamina E. Pero parte da vitamina B1 e da E destrúense no proceso de tostado.
Todos estes nutrientes tamén se atopan na bebida de froitos secos, en maior ou menor cantidade, segundo a cantidade de ingredientes incluídos na súa elaboración.
De améndoas
Trátase dunha bebida nutritiva e de sabor fino. No mercado atopámola líquida ou en pasta, que se dilúe en auga segundo a cantidade que marque o fabricante. A bebida de améndoas é astringente, polo que resulta idónea en caso de diarrea, e son máis recomendables as variedades que non estean azucaradas.
De abelásPódese atopar, ademais de como bebida, en forma de crema, mesturada con azucre ou outro edulcorante (igual que a de améndoas), que se dilúe en auga. Algunhas empresas comercialízana en po.
De chufa
Coas chufas elabórase a horchata de chufa, unha bebida refrescante e nutritiva que nos últimos anos alcanzou unha gran popularidade, tanto no ámbito nacional como internacional. O nutriente máis abundante na composición desta bebida son os hidratos de carbono. Tamén se atopan en pequenas cantidades graxas (principalmente insaturadas), proteínas vexetais e minerais como o magnesio, o fósforo, o calcio e o ferro. Aínda que o seu aspecto pode lembrar ao do leite de vaca, o seu valor nutritivo é moi distinto. En comparación co leite, a horchata non contén lactosa, caseína, vitamina B12 e tampouco colesterol. Así mesmo, a horchata ten encimas, sustancias que facilitan a dixestión.
Dada a súa composición nutritiva, o consumo de horchata está recomendado sobre todo para quen teñen o estómago delicado, dixestións pesadas e en caso de meteorismo (combate as fermentacións intestinais) e de diarrea . Se leva azucre engadido, non se recomenda para quen sofren de diabetes ou de calquera outra enfermidade na que se deba controlar o consumo de azucres sinxelos.
De soia
A bebida de soia é un líquido de cor branca amarelado e algo insípido. Consómena sobre todo persoas vexetarianas ou con alerxias ou intolerancias alimentarias. Moitas marcas, para satisfacer as necesidades nutritivas das persoas que a toman, engaden os minerais e as vitaminas necesarias para asemellala en composición nutritiva ao leite de vaca (calcio, vitamina A, D e B12). Para elixir a opción máis nutritiva resulta fundamental revisar a etiquetaxe.
Ás diversas bebidas vexetais pódeselles dar as mesmas aplicacións culinarias que ao leite de vaca. Pódense usar como ingrediente de purés, cremas, arroz con leite, batidos, bechamel, xeados, salsas, sobremesas, flanes, crepes… As bebidas vexetais, unha vez aberto o envase, precisan refrixeración e deben consumirse nun prazo de tres a catro días como máximo para que non se alteren as súas propiedades.