Os supostos beneficios dos xaxúns son amplos: depurar o organismo, contribuír á perda de peso, eliminar toxinas, aumentar a lonxevidade… Á marxe dos aspectos místicos relacionados coa abstinencia, no ámbito sanitario, ningunha destas propiedades foi corroborada por estudos rigorosos nin por explicacións sólidas baseadas nos coñecementos actuais de anatomía, fisioloxía e nutrición. Pola contra, nalgúns casos poderían existir riscos para a saúde segundo a duración e a restrición do xaxún, e en función da utilización de determinados complementos que os adoitan acompañar, como zumes, extractos ou suplementos dietéticos. O seguinte artigo aborda eses supostos beneficios do xaxún e explica por que é mellor comer san que deixar para comer.
Ayunar para desintoxicarse e vivir máis anos
Vivir máis non é unha consecuencia directa de deixar para comer uns días ao ano
Quen promulgan o xaxún como parte esencial do coidado da saúde ampáranse a miúdo en estudos que asociaron a restrición da inxesta enerxética coa redución dalgúns parámetros relacionados co envellecemento. Con todo, unha análise profunda destes traballos de investigación permítenos afirmar que, ou ben son conclusións extraídas de estudos realizados en animais (nunca extrapolables ao ser humano) ou ben son investigacións non concluíntes e preliminares. Vivir máis, por tanto, non é unha consecuencia directa de deixar para comer durante uns días ao ano.
Outra das pretendidas finalidades dos xaxúns é eliminar toxinas ou, mellor devandito, sustancias tóxicas (xa que toxinas, segundo a Real Academia Española, significa “velenos producidos por organismos vivos”). Pois ben, é importante saber que un corpo humano san é capaz de levar a cabo en por si esta función a través do aparello circulatorio, dixestivo e excretor. Por suposto, realizaraa moito mellor cantas menos sustancias tóxicas inxiramos (alcol, tabaco, contaminantes ambientais presentes nos alimentos, etc.) e canto máis coidemos do noso organismo, algo que non pasa por deixar para comer, senón por comer de forma saudable e na cantidade adecuada.
Por iso, o mellor consello é non “intoxicarse”. Na actualidade e na nosa contorna, sábese que moitos dos trastornos que se padecen poderíanse previr se evitásemos o tabaco e o consumo de alcol, a mala alimentación e a inactividade física. Non está de máis lembrar que o actual consumo de alcol supón unha das principais causas de mortalidade en España, e que o fume do tabaco contén ata 4.000 sustancias químicas, algunhas das cales son moi tóxicas para o organismo. Respecto ao sedentarismo, debería ser suficiente con citar a alarmante cifra da Organización Mundial da Saúde (OMS): 3,2 millóns de mortes ao ano atribuíbles á inactividade física.
A mellor maneira de inxerir sustancias protectoras para a saúde e minimizar as tóxicas é, tal e como sinala a OMS, basear a dieta en alimentos de orixe vexetal: froitas, hortalizas, cereais integrais, legumes, froitos secos, aceite de oliva… e comer con moderación, o que non significa deixar para comer, senón non inxerir máis calorías das que necesitamos.
Ayunar para perder peso
No libro ‘Non máis dieta‘, escrito polo dietista-nutricionista Xullo Basulto, analízanse os xaxúns e os semiayunos como métodos para perder peso. Basulto é clarificador: “Non funcionan e non convéñenche”. Segundo a literatura científica, as propostas de non comer nada ou case nada (jarabe de arce ou sirope de savia, zume de limón, etc.) durante uns días ou semanas non son máis eficaces para perder peso que outras pautas máis moderadas.
Os quilos que se perden coas dietas moi baixas en calorías corresponden na súa maioría a auga e a proteína muscular (e non a graxa, que é o compoñente sobrante e prexudicial no exceso de peso). É máis: tras unha redución drástica de calorías, o noso organismo activa unha serie de mecanismos aforradores de enerxía que se manteñen activos pasados os días de xaxún. Conclusión: gáñase o peso perdido, e mesmo, algún quilo extra. O “método” é, por tanto, ineficaz. E a súa ineficacia non está exenta de riscos. Entre eles, segundo advirte a Federación Española de Sociedades de Nutrición, Alimentación e Dietética (FESNAD), atópanse: alteracións gastrointestinales, intolerancia ao frío, sequedad de boca e pel, mal alento, mareos, dor de cabeza, irritabilidad e cálculos biliares.
