Cada certo tempo chegan noticias e escóitase en distintos medios que hai que fuxir de certos produtos, ingredientes ou mesmo nutrientes. Debido a este caos informativo, en ocasións pódense mesturar termos que non teñen nada que ver entre si, aínda que teñan terminoloxías parecidas. É o caso das graxas trans e os alimentos transxénicos, dúas expresións do mundo da alimentación que son moi diferentes e que levaron a confusións tales como falar de “graxas transxénicas” ou de “organismos trans”. A continuación explícase que son os transxénicos e as graxas trans e como aparecen na etiquetaxe.
Que son graxas trans?
As graxas trans reciben o seu nome por un tipo de ligazón que posúen na súa estrutura: as ligazóns “trans”. Polo xeral, as graxas trans son creadas en procesos industriais, pero tamén existen en pequena cantidade na natureza. Aínda así, cando se fala de “graxas trans nos alimentos”, a expresión polo xeral refírese a as que se atopan en alimentos ultraprocesados.
As graxas trans xorden ao hidrogenar diferentes graxas vexetais. Desta maneira, conséguese que os aceites vexetais (líquidos a temperatura ambiente) cambien a súa composición e convértanse en sólidos. Recórrese a este proceso porque a industria alimentaria obtén finalmente un produto barato, que dá unha textura e unha consistencia “desexada” a certos produtos como pastelería, galletas ou pratos precocinados. O maior problema é que por si mesmas constitúen un dos nutrientes máis prexudiciais para o risco cardiovascular.
Como se etiquetan as graxas trans?
Para atopar as graxas trans débese ir á listaxe de ingredientes, dado que non é obrigatorio desagregar este dato na táboa de composición nutricional. Para identificalas hai que comprobar se están na listaxe os termos “graxas hidrogenadas” ou “graxas parcialmente hidrogenadas”. Esta terminoloxía engade, ademais, confusión: os consumidores teñen que aprender o seu significado, dado que non aparece en ningún momento a expresión “graxas trans”.
En Europa, só algúns países desenvolveron unha lexislación que obriga a limitar a cantidade de graxa trans utilizada en todos os produtos (ao redor do 2%). Tamén hai algúns supermercados que si as eliminaron dos seus produtos de maneira voluntaria, pero non é obrigatorio nin sequera indicalas. Este é, na actualidade, un dos maiores erros da nosa lexislación alimentaria, onde é incomprensible que se teñan que sinalar o número de graxas saturadas que contén un produto, pero non de graxas trans.
Que é un alimento transxénico?
Os alimentos transxénicos obtéñense alterando o material xenético dun ser vivo para que obteña unhas características desexadas. Este é o motivo polo que aos transxénicos tamén se lles chama “organismos modificados xeneticamente”. Son, por tanto, alimentos que están deseñados para que poidan cumprir uns requisitos concretos doutras especies e así obter resultados como resistencia a secas, pragas ou características nutricionais concretas.
A súa produción está regulada pola Axencia Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA), entidade que avalía e controla que os transxénicos sexan seguros e non supoñan ningún dano. A controversia que rodea a estes alimentos non se debe a se son ou non perigosos para o organismo, dado que se sabe que os transxénicos son produtos seguros.
Os debates e críticas xéranse ao redor doutros criterios, como o impacto socio-económico ou os modelos de produción que implican. A lexislación europea ten tamén algunhas incoherencias neste sentido, dado que os países que poden restrinxir a produción de alimentos transxénicos permiten, en cambio, a súa importación e comercialización.
Como se etiquetan os alimentos transxénicos?
A diferenza do que moitas entidades denuncian, en España non se consome case comida transxénica, dado que apenas hai oferta de produtos con organismos modificados xeneticamente. O motivo principal é a mala imaxe ou a desconfianza que suscitan entre a poboación.
Etiquetar o produto como transxénico é obrigatorio, a condición de que conteña un ingrediente transxénico por encima do 0,9% da composición dese alimento.
O consumo de transxénicos na nosa contorna está orientado principalmente a pensos para animais. Case a totalidade do penso co que se alimenta o gando contén transxénicos.
En suma, os produtos transxénicos e as graxas trans son termos dietéticos moi distintos e, aínda que ambas as opcións están rodeadas de polémica, o motivo é por completo diferente.
