O cancro de páncreas acompáñase con frecuencia dunha alteración intensa do estado nutricional do paciente, que se manifesta a través da perda de peso e a anorexia. A desnutrición pode deteriorar a capacidade funcional e a calidade de vida da persoa enferma: produce sensación de cansazo e de apatía e interfere na evolución e resposta ao tratamento oncolóxico.
Unha intervención nutricional precoz e sostida no tempo pode axudar a previr esta desnutrición e perda de peso. Tamén contribúe a preservar a masa muscular e evitar déficits nutricionais. A suma de todas estas circunstancias repercutirá positivamente no benestar do paciente e na súa tolerancia ao tratamento do cancro.
A Asociación Cancro de Páncreas (ACANPAN) e a Fundación MÁIS QUE IDEAS presentaron a segunda edición da guía ‘Cancro de páncreas: alimentación e calidade de vida’ . O obxectivo desta publicación é que tanto pacientes como coidadores teñan á súa disposición unha práctica ferramenta que lles permita tomar decisións orientadas a mellorar a súa calidade de vida en cada fase da enfermidade.
“Desde o diagnóstico os pacientes enfróntanse a múltiples cambios e enormes dúbidas e confusión sobre o que eles poden facer para coidarse e resúltalles moi difícil atopar a información axeitada e específica para esta enfermidade”, explica Cristina Sandín, presidenta de ACANPAN.
Na elaboración da guía participaron altruistamente 15 autores de diferentes disciplinas sanitarias. A publicación é gratuíta e pode solicitarse en formato físico ou descargarse online a través de. ACANPAN e a Fundación MÁIS QUE IDEAS .
Como afecto o cancro de páncreas á alimentación?
“O cancro de páncreas e os tratamentos oncolóxicos poden afectar en todos os aspectos relacionados co proceso de alimentación e nutrición da persoa afectada”, expón Alicia Calleja, dietista-nutricionista, doutora en Ciencia e Tecnoloxía dos Alimentos da Universidade Oberta de Cataluña (UOC) e coautora da guía.
“Pode condicionar o rexeitamento dalgúns alimentos e técnicas culinarias empregadas na súa preparación, alterar a percepción dos cheiros e os sabores dos alimentos, dificultar o simple feito de masticar e tragar (pola inflamación das encías e da boca de forma xeral) e alterar o proceso de dixestión e de absorción, orixinando episodios de náuseas, vómitos e diarrea”, resume.
Hai tres factores que fan sospeitar que unha persoa con cancro está en risco de desnutrición:
- o baixo peso.
- unha perda de peso acusada nos últimos meses de forma non intencionada.
- sufrir unha enfermidade que quita o apetito (como o cancro de páncreas) ou prever que vai ocorrer algo (como unha operación ou un tratamento complexo) que impedirá alimentarse con normalidade.
“A desnutrición pode e debe ser detectada canto antes, para que poida ser tratada co consello dietético que se requira e co soporte nutricional máis axeitado”, advirte a especialista. E engade que ” é moi importante que o paciente e os seus familiares transmitan os cambios na inxesta, a perda de peso, as molestias gastrointestinais, ao persoal médico e de enfermaría dos Servizos de Oncoloxía. Eles poderán contactar coas Unidades de Nutrición e, desde alí, comezarán a traballar no tratamento dietético nutricional que requira”.
Alimentación adaptada ao cancro de páncreas
Un paciente de cancro de páncreas pasa por distintas fases durante a enfermidade e, en todas, a alimentación inflúe e vese afectada. Adaptar distintos modelos en función do momento no que se atope a persoa é fundamental.
Como recalca Calleja, “durante todas as etapas do proceso oncolóxico a correcta alimentación adquire un papel fundamental en varios aspectos: para cubrir as necesidades nutricionais e favorecer un correcto estado nutricional, para potenciar unha mellor tolerancia aos tratamentos oncolóxicos e para seguir gozando dos aspectos sociais e sensoriais da comida na mesa”.
Aumentar o achegue enerxético e proteico, controlar a inxesta de graxas, favorecer o control glucémico ou o control a diarrea son algúns das recomendacións da dietista-nutricionista. “Nesta guía facilitamos as diferentes formulacións alimentarias que acompañarán aos diversos escenarios que poidan exporse ao longo do proceso oncolóxico”, sinala.
🔴 Menús para todas as situacións
Conscientes das individualidades alimentarias de cada paciente, na guía danse consellos nutricionais e menús axustados a distintas situacións. Por exemplo, se o paciente ten pouco apetito recoméndase facer comidas frecuentes, non moi abundantes, que inclúan alimentos que acheguen moita enerxía e nutrientes en pouco volume. Tamén se contemplaron os cambios nas tendencias nutricionais: as dietas ovolactovegetarianas ou aquelas que non inclúen lácteos contan con diversas propostas de menús.
A doutora explica que poden realizarse todas as adaptacións que sexan necesarias. ” Non se trata de engordar ao paciente, senón de nutrilo de forma axeitada . Hai que proporcionar o soporte nutricional de acordo coa clínica de cada persoa”.
🔴 Receitas para todos os gustos
Alimentarse non é só nutrirse, tamén é gozar da comida e saborear os ingredientes e, si é posible, en familia. “Comemos cos nosos sentidos: o aspecto e a presentación do prato, os cheiros que emite, os sabores que estimula e a textura que ofrece, van condicionar que se inxira ou non. Así que resulta imprescindible coidar todos estes aspectos na preparación dos pratos que se vaian a inxerir”, afirma Calleja.
Para facilitar a pacientes e coidadores a elaboración de comidas, a guía inclúe unhas prácticas, saudables e saborosas receitas. Están adaptadas ás diferentes etapas polas que pasa en enfermo de cancro de páncreas. Foron elaboradas pola Escola Superior de Hostalaría de Sevilla coas pautas da dietista-nutricionista.
