Hai anos que se fala da “carne de laboratorio”. Xorden, de vez cando, noticias sobre algún avance neste asunto ou algunha compañía que planea sacar produtos dese tipo. Con todo, o tema da carne artificial está aínda moi pouco desenvolvido: a difusión comercial non é clara e non chegou ao consumidor do montón. O que se sabe non permite máis que divagaciones, ás veces máis dignas da ciencia ficción que da realidade. A cadea británica BBC televisou a inxesta da primeira hamburguesa de carne artificial coma se dun espectáculo tratásese. “Pouco zumenta”, dixeron. Neste artigo reflexiónase sobre esta cuestión.
A carne artificial provén de cultivos in vitro que se obteñen a partir dunhas poucas células. Estas reprodúcense ata crear un pedazo de carne de maior ou menor tamaño. Parece sinxelo, pero é un proceso complicado. Esa carne debe irrigarse, expulsar desfeitos, engadir células graxas, protexela de infeccións… e mesmo hai quen di que debería “exercitarse” para parecerse máis ao músculo real.
Carne de laboratorio: moitas preguntas, poucas respostas
É un tema infestado de dúbidas, aínda que á industria preocúpalle, sobre todo, a aceptación por parte do consumidor.
Xorden cuestións de tipo gastronómico: só obterase carne picada ou filetes magros?, que hai das chuletitas, o solombo, o segredo ibérico…?, está boa esa carne? ou parécese á real?
Tamén hai dúbidas nutricionais: cal será o seu contido en nutrientes, ademais de proteína?, o ferro vén da irrigación por vasos sanguíneos, terá ferro esa carne?, e a graxa?, enriquecerase en nutrientes como un paquete de cereais facendo “carnes funcionais”?
E aparecen interrogantes socioeconómicas: será no futuro a carne artificial un produto para pobres, mentres os ricos comen carne de verdade?, caerá a súa produción en mans de xigantes multinacionais que monopolicen a alimentación?, afectará unha vez máis á soberanía alimentaria dos países en vías de desenvolvemento e aos pequenos granxeiros?
A maioría destas preguntas hoxe non teñen resposta.
Os seus defensores teñen tamén argumentos sólidos: a capacidade de producir unha proteína de calidade a un custo baixo; a menor necesidade de criar animais dun modo cruel, como sucede agora, para poder fai fronte á demanda actual de carne; o menor risco de intoxicacións alimentarias; ou a diminución do impacto ambiental que hoxe en día leva a gandaría intensiva. A carne artificial reduce nun 80% o consumo de auga e emisións de gases con efecto invernadoiro, require un 99% menos de uso de terra e menor gasto enerxético para a mesma cantidade de alimento.
É difícil dicir quen ten razón ou que argumentos pesan máis. Como adoita suceder na historia, o resultado dependerá do uso que se faga da nova tecnoloxía, pero cos actos que a preceden, non é fácil ser optimistas.
Avanzar si, pero sen saltarse os pasos intermedios
De todos os xeitos, a reflexión final é moi similar á que fixemos no artigo ‘De verdade fai falta comer insectos por sustentabilidade?‘. Estamos a saltarnos moitos pasos intermedios á hora de reducir o impacto ambiental, mellorar a repartición de alimentos, favorecer a soberanía alimentaria e mellorar, de paso, a nosa saúde. Pasos que, ademais, sabemos positivamente que funcionan. Baixar o consumo de carne nos países industrializados perfílase como unha opción que teremos que afrontar máis pronto que tarde, para con iso diminuír o impacto ambiental, mellorar os sistemas de produción e trato animal ou propiciar unha mellor repartición dese alimento que agora se come o gando.
O primeiro paso non é que a ciencia nos sirva filetes de laboratorio só para que non teñamos que mover un chisco nosas insustentables costumes. Queremos unha fonte de proteínas de calidade barata, saudable e sustentable? Xa a temos. Compremos máis garavanzos.
