Segundo a última revisión publicada en Americal “Journal of Clinical Nutrition”, o incremento no consumo de flavonoides procedentes do chocolate, a soia ou o té verde podería reducir a tensión sanguínea elevada e mellorar a saúde cardiovascular. Con todo, non se pode dicir o mesmo dos flavonoides procedentes doutras fontes alimentarias, xa que aínda que son sustancias químicas da mesma familia, a súa estrutura química é distinta e non hai evidencia científica dos efectos e a eficacia de todos eles de forma illada e individual.
Aínda que un amplo abanico de estudos experimentais relacionou o aumento do consumo de flavonoides de distintas fontes -cítricos, variedade de vexetais, viño, café, té e chocolate- coa redución do risco de contraer enfermidades como o cancro, enfermidades cardiovasculares e a diabetes, aínda falta moito camiño científico por percorrer. Queda pendente determinar que sustancias deste tipo son interesantes para a saúde segundo a súa procedencia alimentaria e definir as doses adecuadas e seguras do seu consumo, sobre todo no caso do tratamento ou a prevención de enfermidades.
Estudos rigorosos
Na meta-análise publicada o pasado mes de xullo en American “Journal of Clinical Nutrition“, os investigadores aseguran que non hai unha evidencia científica suficiente como para avalar a eficacia dos máis de 6.000 flavonoides identificados en distintos alimentos nas últimas décadas. É dicir, en moitas informacións fálase do poder antioxidante ou da capacidade cardiosaludable dos flavonoides en xeral. Con todo, e segundo a investigación, a diversidade estrutural destas sustancias e a súa diferente dispoñibilidade nos alimentos non permite xeneralizar os seus efectos. É preciso analizar os efectos fisiológicos e sanitarios de cada un deles, segundo a súa procedencia e a súa concentración nos alimentos.Os efectos dos flavonoides en saúde humana dependen da natureza do composto e da fonte alimentaria de procedencia
Nesta investigación obtivéronse datos de 133 estudos rigorosos nos que se describiron un amplo abanico de efectos sobre o organismo dos flavonoides, dependendo da natureza do composto e da fonte alimentaria de procedencia. Por exemplo, os flavonoides do chocolate asócianse cunha mellora na circulación sanguínea e unha redución substancial da tensión. Igualmente, demostrouse que os flavonoides do té verde axudan na redución dos niveis de LDL colesterol en sangue, do mesmo xeito que a proteína de soia, rica en isoflavonas .
No entanto, faltan traballos científicos que demostren os efectos destes compostos químicos de forma illada e na cantidade que conteñen naturalmente os alimentos. Na maioría de estudos investígase a partir de produtos alimenticios cunha alta proporción destas sustancias.
Tendo en conta que o cacao e o té verde tamén conteñen sustancias cardioprotectoras como a teobromina, minerais como o potasio e o magnesio, é difícil dilucidar, aseguran expertos da División de Nutrición Humana da Wageningen University (Países Baixos), a natureza dos efectos hipolipemiantes ou antihipertensivos que se observan tras a inxestión prolongada no tempo destes alimentos e se estes efectos saudables pódense atribuír aos flavonoides ou á suma das distintas sustancias que compoñen devanditos alimentos.
Tipos de flavonoides
Segundo os expertos do Departamento de Fisioloxía da Universidade de León e do Hospital de León, a contribución dos flavonoides ao potencial antioxidante da dieta humana é importante. Aínda que os hábitos alimenticios son moi diversos no mundo, o valor medio de inxesta de flavonoides estímase nuns 23 miligramos ao día, sendo predominantes os flavonoles, especialmente a quercitina. As fontes alimenticias principais dos flavonoles son, entre outras, o té negro, as cebolas, as mazás e bebidas alcohólicas como o viño ou a cervexa. Tendo en conta que o consumo medio de sustancias antioxidantes tan valoradas como a vitamina C é de entre 70-100 miligramos ao día e o da vitamina E, de entre 7-10 miligramos diarios, pódese considerar como relevante a contribución dos flavonoides como antioxidantes á dieta.En xeral, os flavonoides atópanse de forma natural en froitas , verduras e hortalizas, sementes e flores, así como na cervexa, o viño, o té verde, o té negro e a soia. Dos máis de 6.000 identificados destacan os citroflavonoides, entre os que se atopan a quercetina, hesperidina, rutina, naranjina e limoneno. Todos eles encárganse de dar cor ou sabores característicos a alimentos tan variados como as cebolas, o brécol, cereixas, uvas, laranxa, lima e limón. Outro grupo moi coñecido son os isoflavonoides da soia, entre os que destacan as isoflavonas, presentes tanto no legume como en todos os seus derivados como o tofu, a proteína vexetal texturizada ou o leite de soia, entre outros.
As proantocianidinas e as antocianidinas localízanse nas sementes das uvas as primeiras e as segundas nas cereixas, ás que confiren a cor vermella e vermella azulado característico. Os tés verde e negro son coñecidos polo seu contido en catequina e os allos porros, rábanos, endibias e remolacha pola súa riqueza en kaemferol, outro tipo de flavonoides antioxidante.
Os flavonoides protexen ao organismo do dano producido por axentes oxidantes, como os raios ultravioletas, a polución ambiental, sustancias químicas presentes nos alimentos, os compostos químicos tóxicos do tabaco, etc. O organismo humano non pode producir estas sustancias químicas protectoras, polo que deben obterse mediante a alimentación.
Debido ás propiedades que se lles atribúen e ao avance científico que desde os anos 90 está a darse neste campo, o mercado dos complementos dietéticos dispón dunha ampla oferta destas sustancias que están á venda polos seus efectos beneficiosos na protección fronte a enfermidades dexenerativas, osteoporoses ou enfermidade cardiovascular e no alivio dos síntomas da menopausa entre outros.
Tendo en conta que na actualidade é bastante disperso e confuso o coñecemento que se ten sobre a biodisponibilidad destas sustancias, moitas das cales poderían ser pouco ou nada absorbibles polo organismo, é aconsellable ser prudentes co seu consumo e acudir ao consello profesional antes de tomar este tipo de produtos. Ademais, descoñécese se os flavonoides consumidos a certas doses e durante períodos de tempo prolongados poden dar lugar a efectos adversos a longo prazo.
