A Garcinia cambogia púxose de moda como “o gran aliado para adelgazar”, aínda que está presente nos andeis de farmacias, parafarmacias e herbodietéticas desde hai anos. Esta planta, que se comercializa en cápsulas ou extracto, ofrécese ao público como un presunto axente para perder quilos ou manter o peso. Con todo, as súas supostas propiedades adelgazantes non están demostradas desde o punto de vista científico. As mensaxes que se empregan para vender este complemento lembran moito ás típicas frases usadas para promover dietas milagrosas e métodos con certa dose de risco. O seguinte artigo expón que hai de certo (e que non) sobre os efectos deste froito nos plans de adelgazamento.
Efectos adelgazantes da Garcinia cambogia: a debate
O ácido hidroxicítrico (ou HCA) é o principio activo máis relevante que se extrae da Garcinia cambogia e ao cal se atribúen as propiedades en relación co metabolismo das graxas. Segundo os promotores deste suplemento, os dous principais beneficios do HCA son:
- 1. Redución na acumulación de graxa no tecido adiposo. Un dos mecanismos propostos é que este composto inhibe a formación de acetil-CoA, unha molécula intermedia que se obtén en parte pola oxidación dos ácidos grasos. Tamén lle atribúen a capacidade de inhibir a lipogénesis de novo, é dicir, a formación de graxas no organismo a partir dalgún precursor como a glicosa, o que se traduciría nunha menor acumulación de acedos grasos no tecido adiposo. Buscar este efecto na limitación da dispoñibilidade de acetil-CoA para a síntese de ácidos grasos e a lipogénesis podería ter sentido se se segue unha “dieta lipogénica”, é dicir, favorecedora da formación de graxas a partir dun consumo desproporcionado e excesivo de hidratos de carbono. Por iso, nestas circunstancias, se se recorre ao uso deste complemento, leste debería ser temporal, mentres se ensina á persoa a mellorar os seus hábitos de consumo e ofrécenselle alternativas para comer menos azucres e dunha maneira máis equilibrada.
2. Redución da saciedade. Hai documentación científica que asocia a inxesta de Garcinia cambogia cunha maior liberación de serotonina no cerebro, o que se considerou como o mecanismo principal para a supresión do apetito. No entanto, a maioría destes resultados responden a ensaios realizados con animais de experimentación, pero non tanto con humanos.
Garcinia cambogia: poucas evidencias para tantas promesas
Pero non é ouro todo o que reloce. Aínda que os efectos mencionados poderían traducirse, en principio, como un apoio á Garcinia cambogia na perda de peso, os resultados dos ensaios clínicos máis relevantes levados a cabo en humanos non reportaron diferenzas significativas entre os grupos de control (acedo hidroxicítrico) e os grupos placebo. Estas son as conclusións ás que chegaron nunha revisión sobre a eficacia de produtos para perder peso realizada pola Universidade Autónoma de Baixa California (Tijuana, México).
Os resultados sobre a dubidosa eficacia da Garcinia cambogia coinciden cos descritos nun metaanálisis dirixido polo prestixioso investigador Edzard Ernst. Neste estudo, publicado en 2011 no Journal of Obesity, conclúese que, aínda que os extractos de garcinia xeran perda de peso a curto prazo, a magnitude deste efecto é pequena e non é significativa cando só se consideran os ensaios clínicos rigorosos. En consecuencia, o emprego deste complemento e a súa relevancia clínica é cuestionable.
Pola súa banda, o Grupo de Revisión, Estudo e Posicionamento da Asociación Española de Dietistas-Nutricionistas (GREP-AEDN) recolle que, en abril de 2004, dous investigadores do Departamento de Medicamento Alternativo das universidades de Exeter e Plymouth (Reino Unido) publicaron un extenso estudo para valorar a eficacia e a seguridade dos suplementos dietéticos utilizados como axuda na perda de peso.
Para iso -prosegue o GREP-AEDN-, os expertos levaron a cabo unha revisión sistemática da literatura científica para avaliar todas as investigacións publicadas respecto diso (sen restricións de idioma) en calquera das seguintes bases de datos bibliográficas: MEDLINE, EMBASE, Amed, Cinahl e Cochrane Library. Para ser incluídos, os estudos debían cumprir o requisito de ser aleatorizados e a dobre cego. As revisións sistemáticas e os metaanálisis debían basearse tamén no mesmo tipo de estudos. Só cumpriron estes requisitos especificados anteriormente os seguintes suplementos dietéticos: Chitosan, picolinato de cromo, Ephedra sinica, Garcinia cambogia, glucomanano, goma guar, hidroximetilbutirato, Plantago psyllium, piruvato, herba mate e Yohimba. Con todo, de ningún dos citados suplementos demostrouse efectividade na perda de peso, excepto os que contiñan Ephedra sinica ou efedrina, sustancias asociadas a un elevado risco de efectos adversos. Os autores concluíron que “non se pode recomendar ningún dos suplementos estudados”.
Os autores do metaanálisis, en atención aos resultados, sinalan que se necesitan máis estudos antes de recomendar o uso de Garcinia cambogia como tratamento coadyuvante na perda de peso e propoñen que os ensaios futuros sexan máis rigorosos, cunha mostra máis representativa e de maior duración. Segundo explican, a dosificación de ácido hidroxiácido (HCA), así como a mostra e a duración do estudo (de 2 a 12 semanas), é moi variada entre os distintos ensaios clínicos aleatorizados.
O rango de dose do principio activo utilizado oscilou entre 1 e 2,8 gramos diarios. Polo momento, descoñécese unha dose óptima e tampouco se ten certeza da forma química na que se garanta a máxima biodisponibilidad do composto. Os científicos non poden asegurar que unha dose máis elevada de HCA correspóndase cunha mellor biodisponibilidad e unha maior acción.
