O mercado occidental actual centra o interese na comercialización do té rooibos pola súa potencial actividade antioxidante dada a gran cantidade de flavonoides que contén, co valor engadido de estar exento de cafeína.
As diferentes infusións e tés están de moda. Una das infusións máis actuais é o do popularmente coñecido como “té de rooibos”, que se elabora coas follas dun arbusto orixinario do sur de África, o “Aspalathus linearis”. Desde diversos centros de investigación de Sudáfrica levouse a cabo una recente revisión sobre os usos tradicionais deste té, así como sobre os beneficios potenciais que ten paira a saúde das persoas.
Paira iso, os autores analizaron estudos que investigaron a composición química, a biodisponibilidad dos compostos activos desta planta e a evidencia dos seus efectos na saúde humana. A conclusión á que chegaron é que aínda que as perspectivas dos efectos antioxidantes de té rooibos son interesantes dada a súa elevada concentración en polifenoles (antioxidantes), polo momento non se pode xustificar tal efecto dada a escasa investigación sobre o seu consumo por parte de seres humanos.
Potencial antioxidante en estudo
A poboación surafricana ten costume de tomar a tisana de té rooibos quente, soa ou mesturada con leite e azucre. Tamén o medicamento tradicional surafricana emprega a infusión de rooibos paira o tratamento de diversas doenzas: desde o alivio do cólico infantil até o tratamento de alerxias e problemas da pel como eczemas, acne ou erupciones cutáneas.
O seu suposto efecto antioxidante provén do resultado de investigacións “in vitro” e en animais, non en humanos
Mentres, o mercado occidental segue interesado na comercialización deste té pola súa potencial actividade antioxidante dada a gran cantidade de flavonoides identificados na súa composición. A isto súmase o valor engadido da ausencia de cafeína desta planta. A investigación máis recente sobre os compoñentes químicos do té rooibos e os seus efectos orgánicos publicouse no “Journal of Ethno-pharmacology” o pasado mes de xuño, grazas ao traballo conxunto de expertos de distintos centros de investigación de Sudáfrica.
Os investigadores observaron una elevada actividade antioxidante da infusión de rooibos, o que incentivou a procura de aplicacións terapéuticas asociadas a este efecto antioxidante, como a prevención de enfermidades cardiovasculares e do cancro, entre outras. O inconveniente da maioría dos estudos é a existencia de diversas imprecisións, como non coñecer a composición química exacta do preparado nin a dose mínima para que sexa efectiva.
Beneficios faltos de evidencia
Ademais, segundo os autores, a maior parte dos estudos realizados até o momento que trataron de coñecer os efectos na saúde do consumo de rooibos leváronse a cabo “in vitro”, é dicir, en condicións controladas en laboratorio, e na maioría dos casos en animais de experimentación, pero non en humanos. Por tanto, aínda que as perspectivas parecen positivas, falar de que o té rooibos exerce no organismo efectos antioxidantes é, polo momento, una especulación.
Os investigadores advirten que hai que estudar a fondo a biodisponibiliad dos compostos fenólicos (antioxidantes abundantes nesta planta) por parte do organismo humano, a súa distribución e actividade nos distintos tecidos diana (corazón, arterias e tecidos cancerosos, entre outros) e os posibles efectos secundarios ou contraindicaciones dun consumo continuado, segundo a dose.
Descoñécese, por exemplo, se a presenza doutras sustancias como pode ser o azucre (ingrediente moi consumido coa infusión), pode influír na absorción dos principios activos do rooibos ou no seu bioactividad. Tampouco se sabe de forma precisa as variacións na concentración dos compostos químicos segundo a zona de produción, o momento de recolección ou a manipulación. Estes datos son esenciais paira comercializar un produto coa máxima garantía sanitaria.
Té sen cafeína
Ao rooibos coñéceselle popularmente como té rooibos, pero botánicamente non é un té. Trátase dun arbusto que crece de maneira natural en Sudáfrica, do que se aproveitaron tradicionalmente as follas paira elaborar infusións. Dado que non é un té, esta infusión non contén cafeína, o compoñente excitante do té, polo que pode ser consumida sen tanta precaución.No entanto, a pesar deste valor engadido en comparación co resto de tés, polo momento descoñécense con precisión as posibles interaccións con medicamentos da infusión: se puidese afectar a eficacia de determinados fármacos, reducindo ou, pola contra, potenciando a súa acción farmacolóxica. Este dato é de vital importancia dado que cada vez é máis coñecido e consumido o té rooibos e que está a comezar a ser un ingrediente máis de diversos produtos e complementos alimenticios.
Segundo os historiadores, foron Watt e Breyer-Brandwijk quen incluíron cara a 1932 o rooibos na súa lista de plantas medicinais orixinarias de Sudáfrica. Así mesmo, botánicos e exploradores que viaxaron a este país a finais do século XVIII deron referencias do consumo de rooibos como bebida quente polos Khoisan, uno dos grandes grupos étnicos do sur de África.
Ao parecer, durante os meses cálidos colleitaban as follas do arbusto rooibos, picábanas, machucábanas e deixábanas fermentar e secar ao sol; práctica que se segue levando a cabo hoxe en día a pequena escala. A partir de aí, a planta seca se reconstituía con auga quente. Así é como se prepara tamén hoxe, en forma de infusión, como una alternativa ao té oriental, e tómase ben quente, só ou mesturado con leite e azucre.
Pero o medicamento tradicional africana deulle, e séguelle dando, máis usos que a de simple infusión. A aplicación tópica do extracto de rooibos emprégase, ademais, paira aliviar problemas da pel como eczemas, irritacións ou erupciones cutáneas.
