Ata hai pouco tempo, a repostaría industrial sinxela situábase na base dunha dieta mediterránea e saudable. O seu contido en hidratos de carbono complexos, a súa riqueza en fibra, vitaminas, minerais e o seu carácter enerxético envolven dun atractivo especial a estes alimentos, que agora queda anubrado polo perigo do tipo de ingredientes grasos que o fabricante decida utilizar.
Imagen: Gaby Maldonado
O gran interese pola composición dos alimentos é un factor decisivo para elixir un produto tan habitual na cesta da compra como son os biscoitos, sobaos e outro tipo de pastelería industrial. Polo seu sabor, a súa textura, o seu fácil digestibilidad e a súa sinxeleza, forman parte da dieta diaria. Desde os máis pequenos ata os maiores almorzan e meriendan algo de repostaría desde hai décadas. Só hai que abrir o paquete e empezar a gozar.
Con todo, agora estes saborosos doces fabrícanse, na maioría de casos, con graxas parcialmente hidrogenadas ou graxas trans, un ingrediente perigoso para a saúde. O fenómeno da utilización destas graxas en multitude de alimentos alcanzou tales proporcións que os profesionais da saúde xa deron a voz de alarma. Nas últimas pirámides alimentarias que representan os hábitos equilibrados para a poboación, os produtos de repostaría industrial, a pastelería e as comidas precocinadas inclúense na cúspide, o que indica que convén facer un consumo baixo e ocasional.
O feito de que os biscoitos, sobaos e outra repostaría industrial mellor valorada sexa a que contén menos graxas en xeral (graxas saturadas en particular), indica que ao consumidor preocúpalle se o tipo e a cantidade engadida no alimento é saudable ou non.
Graxa hidrogenada, a outra cara do “100% vexetal”
As graxas trans reducen a prevención de enfermidades cardiovasclares
Durante anos proclamouse en todo tipo de medios que o aceite vexetal é moito mellor que o de orixe animal, especialmente para o colesterol. Tras a seguridade que aparentemente brinda a etiqueta de «100% vexetal», están os procesos industriais polos que pasan as graxas vexetais. Nos devanditos procesos úsanse graxas hidrogenadas porque, ademais de facilitar a produción de alimentos, resulta moi rendible.
Na industria alimentaria, aos aceites de soia, girasol e outras sementes engádeselles hidróxeno de forma artificial, o que modifica a súa estrutura química. De aí o nome de graxas hidrogenadas. Desta forma obtéñense aceites máis baratos para a fritura, alóngase a vida dos alimentos (os ácidos grasos trans frean o enranciamiento, mediante o cal os alimentos adquiren un sabor desagradable) e melloran e potencian os sabores. Así mesmo, as graxas líquidas convértense en pastas fáciles de untar e de manexar na elaboración e procesado de numerosos produtos industriais.
Ingredientes vexetais e colesterol
O ácido graso trans actúa no organismo de forma parecida ás temidas graxas saturadas, aumentando no sangue os niveis de colesterol total e colesterol LDL ou colesterol «malo». A diferenza coas graxas saturadas é que as trans teñen un efecto prexudicial multiplicado. Á vez que aumentan o devandito colesterol, tamén reducen o colesterol «bo» ou HDL, que precisamente é o que axuda na prevención das enfermidades cardiovasculares.
Precisamente son este tipo de enfermidades a primeira causa de morte nos países industrializados, e de aí a gran preocupación actual. Estudos moi relevantes e esclarecedores publicados nos dous últimos anos alertan de que o risco de sufrir enfermidades coronarias entre consumidores habituais de produtos con lípidos trans a dobra a que quen non os consomen. Son graxas que afectan tanto a adultos como a nenos, e mesmo ao feto antes de nacer, predisponiendo ao futuro bebé a padecer enfermidades dexenerativas como son as cardiovasculares.
A pastelería industrial, alimento típico de almorzos e merendas, pode levar engadidos aceites vexetais hidrogenados, algo que se pode comprobar se se le a lista de ingredientes. Entre 2-3 unidades de sobaos, por exemplo, poden conter 1,40 g de graxas trans, segundo a marca. A mesma cantidade de madalenas poden conter 0,20 g de graxas trans e mesmo máis. Na Unión Europea non está regulada a cantidade máxima deste tipo de graxas que deben levar os alimentos. Algúns países como Dinamarca, con todo, xa se adiantaron, e a norma establece que o contido en acedos grasos trans non pode superar o 2%.
Imagen: Diane DuaneA información é a clave para elixir ben a repostaría. É responsabilidade de cada un adquirir os coñecementos suficientes para poder facer a selección con criterio. O consumidor debería poder elixir con coñecemento de causa. Desde xullo de 2007 xa existe a obrigación legal para o empresario de regular as alegacións nutricionais que aparecen na etiquetaxe, aínda que teñen un prazo de dous anos para ser fieis lle á normativa. Por iso, por moi informado que se estea, na maioría dos paquetes de sobaos, biscoitos ou outros produtos de repostaría (madalenas ou croissants) non é posible pescudar aínda exactamente o tipo de graxa que conteñen.
A mellor maneira de informarse é tomar parte activa e contactar co servizo de atención ao cliente. O número de teléfono ten que constar no envoltorio e, ademais, é gratuíto. Os fabricantes teñen a obrigación de facilitar os datos ao consumidor, sobre todo se se trata de información que pode afectar á súa saúde. En definitiva, a mellor opción é seguir as recomendacións dos profesionais da saúde, que neste momento son os que se están responsabilizando e orientando aos consumidores.
