O bebé, a partir do seis meses, require máis enerxía que a achegada en exclusiva polo leite. Isto xustifica que sexa preciso introducir de forma paulatina novos alimentos. Para moitos nenos, os purés e compotas de froitas son os primeiros alimentos distintos do leite que come. Á posibilidade da elaboración caseira destes produtos únense as variadas ofertas de potitos de elaboración industrial que se poden adquirir tanto en farmacias como en supermercados. As dúbidas sobre estes produtos que poidan ter moitos proxenitores quedan resoltas ao coñecer que tanto os seus ingredientes como a calidade nutricional e hixiénica son aspectos estritamente regulados. No caso dos potitos de froita, mesmo se establecen límites máximos dos azucres, ao ser nutrientes cuxo exceso desde idades tan temperás compromete a saúde dos pequenos.
As pautas dietéticas e os criterios nutricionais que deben cumprir os produtos industriais de alimentación infantil na Unión Europea están establecidos por organismos de saúde como a Organización Mundial da Saúde (OMS), a Organización das Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación (FAO), o Comité de Nutrición da Academia Europea de Pediatría e o Comité de Nutrición da Sociedade Europea de Nutrición, Gastroenterología e Hepatología Pediátrica (ESPGHAN).
Os alimentos elaborados con cereais e os alimentos infantís para lactantes (nenos menores de doce meses) e nenos de pouca idade (entre un e tres anos) están suxeitos a estritos controis. A lexislación (Directiva 2006/125/CE) establece normas harmonizadas para a composición -ao amparo dunha lista de produtos autorizados- e a etiquetaxe, e regula as cantidades máximas dos nutrientes máis problemáticos. No caso dos potitos de froita pon límites máximos aos azucres e ás vitaminas, minerais e oligoelementos engadidos, e mesmo non admite a adición de vitamina A nin vitamina D a estes produtos. A norma tamén prohibe residuos de determinados praguicidas ou fixa límites máximos que non poden pasar a inxesta diaria admisible.
Límites para os azucres
As froitas son alimentos ricos en nutrientes reguladores, como a fibra, vitaminas (acedo fólico, vitamina C, provitamina A), minerais e oligoelementos (potasio, magnesio…). O neno precisa consumir estes nutrientes en aumento para suplir a súa demanda de crecemento e desenvolvemento a partir do seis meses de idade. As papillas de froita, ben sexan caseiras ou comerciais, serán a partir de entón un complemento ás tomas de leite.
Ao carecer de azucre engadido, o potito cumpre unha dobre función: nutre e axuda a apreciar o sabor doce natural das froitas
Hai uns anos, algúns potitos de froitas de 250 g contiñan case 40 g de azucre (sacarosa), o equivalente a catro sobres de azucre, en parte procedente das froitas e en gran medida engadido durante a súa fabricación. Esta é unha cantidade esaxerada se se ten en conta que a norma actual propón que o total de carbohidratos dos pratos elaborados só con froita non debe superar os 20 g por cada 100 gramos, unha medida que permite en parte un mellor axuste aos requirimentos de enerxía e nutrientes dos máis pequenos.
Agora, o común é que os fabricantes non engadan azucre co fin de axustarse á norma. A redución fíxose de maneira paulatina ata conseguir que o azucre das papillas sexa só o da froita ao natural. Con esta medida conséguese un dobre efecto: non saturar de azucres e calorías a dieta infantil e que o padal dos nenos adóitese a sabores naturais e non a un gusto doce esaxerado.
É fácil comprobar se o potito contén azucre engadido con só ler a lista de ingredientes. Un dato que tamén interesa coñecer é a cantidade de froita que engade cada fabricante, por se houbese diferenzas substanciais entre unhas marcas e outras. Segundo as etiquetaxes, a cantidade de froita en distintas marcas oscila entre o 66% e o 91%, tal e como quedou reflectido nunha análise comparativa realizado por Eroski Consumer.
Identificar os sabores aos poucos
Aconséllase iniciar as papillas cunha soa froita e sumar máis a medida que o neno se adoite aos novos sabores e texturas
As papillas de froita caseiras teñen a vantaxe de que poden axustarse mellor aos gustos do bebé. Ao facelas ao instante, é posible variar o tipo de froita no momento, usar as de tempada -máis saborosas- ou cambiar a mestura de froitas e a cantidade engadida de cada unha, co fin de que o bebé teña a oportunidade de aprender a identificar os sabores aos poucos. Ao comezo da incorporación destes alimentos á dieta infantil, aconséllase probar coas froitas unha a unha, en lugar de mesturar varias. As froitas suaves e pouco alergénicas, como a mazá e a pera, son idóneas para as primeiras compotas. A medida que se adoite ao novo prato, pódeselle ofrecer un batido de froitas frescas cun toque de zume de laranxa, sen endulzantes nin aromatizantes engadidos.
A miúdo, os potitos de froita industriais teñen en común o uso de laranxa ou mazá e, segundo o caso, o fabricante engade outras froitas como albaricoque, pexego, piña, plátano ou pera e, mesmo, cenoria. Outros ingredientes engadidos poden ser: auga ou zume, espesantes ou gelificantes como fariña e almidón, vitamina C e azucre. As calorías varían desde as 55 Kcal por 100 g ata as 84 Kcal por 100 gramos. Serán máis enerxéticos os produtos con azucre engadido, almidones, fariñas ou unha cantidade moito maior de froita que o resto.
Pasar da froita batida á chafada sérvelle ao neno para aprender a masticar
Os potitos artificiais non conseguen alcanzar o sabor orixinal das papillas caseiras, xa que os alimentos infantís comerciais caracterízanse na súa maioría pola homoxeneidade, tanto do seu sabor como da súa textura fina e sen grumos. É fundamental adaptar a textura das papillas de froita e os purés cara a unha máis espesa, onde da froita batida ou en compota pásese á froita chafada, con certos grumos, para que os nenos aprendan a masticar, aínda que sexan alimentos brandos. Os potitos son alimentos semisólidos que, ademais de cumprir a función de nutrición, axudan a que o neno descubra sabores novos e aprenda a tragar.
Unha cantidade excesiva de azucre na dieta dos bebés supón diferentes inconvenientes. En primeiro lugar, o azucre contén calorías “baleiras”, é dicir, achega enerxía pero non nutre ao non estar provisto de vitaminas, minerais, nin ningún outro nutriente.
Se o bebé adóitase a tomar alimentos de sabor moi doce, resultaralle máis difícil aceptar outros sabores. No caso das froitas, será fácil que as rexeite ao probar o seu sabor real porque non lle resultarán doces, sobre todo se son as máis acedas, como as laranxas, as mandarinas ou as fresas.
