O sal está composta por dous minerais, o sodio e o cloro, ambos con importantes funcións na regulación de diversos procesos orgánicos. O sodio regula o equilibrio da auga no organismo e constitúe o 90% do peso total do feto, que oscila entre o 50% e 60% do peso da muller embarazada. É un elemento tan fundamental que o organismo ten deseñados sistemas específicos para controlar os seus niveis orgánicos, e que estes se manteñan nuns niveis saudables. É o elemento químico cuxo exceso nos líquidos corporais asóciase a retención de líquidos, edemas e hipertensión arterial.
O metabolismo do sodio vese alterado durante a xestación, o que conduce á aparición de edema, é dicir, ten lugar unha retención de líquidos leve. Esta dáse principalmente nas extremidades inferiores a medida que avanza o embarazo, de maneira que a hinchazón das pernas acentúase durante o último trimestre. Na maioría dos casos, a retención de líquidos que se dá nas pernas durante o embarazo non é algo patolóxico e non ten relación co sodio. Débese máis ben á presión do útero en crecemento sobre as veas que retornan o líquido desde as pernas. Non debe confundirse co edema xeneralizado e patolóxico que acompaña á hipertensión inducida polo embarazo, que será diagnosticada e tratada polo médico.
Dieta sen sal: consecuencias
Salvo indicación médica expresa, a redución de sal durante o embarazo é unha opción persoalNo pasado era común a restrición do sal para as embarazadas con retención de líquidos. Con todo, cando esta retención é moderada trátase dunha consecuencia normal do embarazo e non se debe tratar con dietas baixas en sodio. De feito, hai estudos que tratan sobre a hiponatremia neonatal, niveis baixos de sodio en sangue, que se observou en recentemente nacidos de mulleres que restrinxen indebidamente o consumo de sal durante o embarazo.
Nunha revisión de estudos levada a cabo por Duley e cols e publicada na Biblioteca Cochrane Plus sobre os cambios na inxesta de sal da dieta para a prevención dapreeclampsia e as súas complicacións, os autores afirman que non hai probas concluíntes para recomendar sistematicamente a redución do sal durante o embarazo. Tras a revisión de toda a bibliografía referente a este asunto, non se obteñen resultados evidentes de que a redución de sal repercuta en efectos beneficiosos na prevención ou tratamento destes trastornos. Por tanto, os investigadores conclúen que o consumo de sal durante o embarazo debe ser unha elección persoal, salvo indicación médica expresa.
Para non excederse no consumo
O coidado na adición de sal nas comidas, así como a elección preferente de alimentos frescos e naturais, e a redución do consumo de procesados xeralmente máis salgados son tres consellos saudables para non excederse no consumo de sal.- Na mesa non hai que engadir máis sal aos alimentos se estes xa están cociñados con sal.
- Utilizar saleros con buracos pequenos.
- Non abusar de produtos salgados como aperitivos (patacas, olivas ou froitos secos), salgaduras, conservas, embutidos ou encurtidos.
- Eliminar o líquido dos vexetais enlatados e enjuagarlos con auga.
- Non abusar de carnes salgadas ou afumadas como o touciño entrefebrado, o touciño.
- Lembrar que o ketchup, a mostaza e outras salsas comerciais xa conteñen sal na súa composición.
- Evitar usar condimentos que conteñan sal e substituílos por herbas aromáticas, especias como a pementa, mollo de limón, allo fresco ou po de allo ou de cebola.
A preeclampsia é unha hipertensión arterial que se dá no embarazo, sobre todo en nais primerizas ou embarazadas maiores. Xeralmente este aumento da tensión arterial aparece pouco antes ou pouco despois do parto e acompáñase da aparición de proteínas nos ouriños (proteinuria) e de edema, é dicir, de retención de líquido que normalmente se manifesta con hinchazón en cara, mans, pés e nocellos.
A eclampsia é máis grave xa que ten lugar un aumento da tensión arterial maior que o que se dá na preclampsia; de 170/100 mm Hg ou mesmo superior. Esta hipertensión, se non se controla, pode acompañarse de convulsións e risco de accidentes cerebrovasculares durante o embarazo, xeralmente a partir do quinto mes. Ademais, un aumento sostido da tensión arterial provoca alteracións nos vasos sanguíneos que nutren a placenta, polo que ten lugar un atraso no crecemento do feto, o que fará que o neno teña baixo peso ao nacer.
Descoñécense as causas da preeclampsia e eclampsia, aínda que se observou que a súa aparición é máis frecuente en mulleres de baixo nivel sociocultural e de escasos recursos económicos, en mulleres con escasa atención prenatal e nas que sofren de múltiples carencias nutricionais. É importante por tanto que a gestante, ademais de levar un control médico do seu embarazo, coñeza tamén as súas necesidades nutricionais específicas e que selección de alimentos é a máis adecuada á súa situación persoal.
O mellor tratamento para a preeclampsia é gardar repouso durante o embarazo, e mesmo, adóitase adiantar o parto. Hai décadas, o tratamento centrábase na restrición de sodio da dieta. Con todo, comprobouse que nestes casos as dietas pobres en sodio non tiñan efectos sobre os niveis de tensión arterial. Na maioría das mulleres, a tensión volve aos seus valores normais tras o parto.
