As graxas hidrogenadas empréganse con frecuencia na elaboración de produtos como aperitivos salgados (flocos de millo, patacas fritas…), produtos precocinados (empanadillas, croquetas, canelones, pizza…), pastelería, galletas…, alimentos cada vez máis demandados.
Como se obteñen? As graxas hidrogenadas son unha forma físico-química na que se poden presentar as graxas. O aspecto físico dun alimento graso depende do tipo de graxa que abunde na súa composición, segundo sexa saturada ou insaturada. Por exemplo, a graxa saturada (denomínase así porque todos os seus átomos de carbono están saturados de hidróxeno) é sólida a temperatura ambiente, e isto explica que alimentos ricos nesta graxa, como o sebo, o touciño ou a manteiga, teñan un aspecto máis sólido. Os aceites vexetais como o de oliva ou sementes, ricos en acedos grasos insaturados (non todos os seus átomos de carbono están unidos a hidróxeno, senón que están unidos por dobres ligazóns), son líquidos a temperatura ambiente. No entanto, pódese modificar a composición físico-química dun alimento co fin de cambiar o seu aspecto, a súa textura e as súas posibilidades de emprego. Así, os aceites vexetais pódense facer máis sólidos introducindo moléculas de hidróxeno na súa composición, é dicir, hidrogenándolos e transformando os seus ácidos grasos insaturados en máis saturados de hidróxeno. Deste xeito obtéñense as denominadas graxas hidrogenadas.
Os fabricantes empregan este tipo de graxas polo seu baixo custo e porque os produtos elaborados con graxas hidrogenadas poden permanecer durante máis tempo nos andeis dos supermercados xa que estas graxas tardan máis tempo en enranciarse. A pesar da súa orixe vexetal, debido ao tratamento físico-químico que sufriron, as graxas hidrogenadas compórtanse no noso organismo como a graxa saturasa, é dicir, como “graxa mala”, cuxo exceso contribúe a aumentar os niveis de colesterol sanguíneo. Por tanto, é recomendable revisar a etiquetaxe dos alimentos e non abusar daqueles que conteñan este tipo de graxas.
Ler a etiqueta, fundamental Na lista de ingredientes de moitos produtos indícase que contén graxas hidrogenadas ou graxas parcialmente hidrogenadas. Aínda que a etiqueta faga referencia á orixe vexetal destas graxas -que o consumidor pode asociar a saudable-, no noso organismo, este tipo de graxas vanse a comportar como graxas saturadas debido ao proceso de hidroxenación que sufriron. Hai evidencia científica de que consumir en exceso alimentos que leven graxas parcial ou totalmente hidrogenadas, relaciónase cun aumento das taxas de colesterol e triglicéridos plasmáticos, o que contribúe en parte á aparición e desenvolvemento de enfermidades vasculares, como a hipercolesterolemia, a hipertrigliceridemia e a arteriosclerosis. Ésto fai que sexa especialmente importante que persoas con niveis elevados de colesterol ou triglicéridos en sangue ou que sufran calquera tipo de enfermidade cardiovascular, eviten o consumo de alimentos que conteñan leste tipo de graxas. E como medida preventiva, é recomendable que a poboación xeral sa, evite ou limite a presenza destes produtos na súa dieta habitual, ou que elixa entre varios produtos, aqueles con menor porcentaxe de graxa hidrogenada.
Por tanto, é interesante revisar a etiqueta dos produtos e elixir, sempre que sexa posible, aqueles que especifiquen o tipo de aceite utilizado.
