Numerosos alimentos procesados levan aceites ou outras graxas entre os seus compoñentes, posto que son ingredientes imprescindibles paira a obtención do produto final. O problema teno o consumidor, que non sempre coñece o tipo de graxa que levan engadidos os produtos, xa que moitas marcas non indican o tipo de graxa que utilizan na súa elaboración. Limítanse a indicar entre os ingredientes o termo “graxas ou aceites vexetais”, que confunde ao consumidor xa que este asóciao con beneficios paira a saúde, e detrás desta mensaxe esconden graxas prexudiciais paira a saúde cardiovascular, como son as graxas saturadas, abundantes no aceite de coco e de palma (tamén graxas vexetais).
Que hai detrás de cada tipo de graxa
A diferenza máis reseñable entre os distintos tipos de graxa baséase na proporción que mantén cada una de ácidos grasos saturados e insaturados. O interesante desde o punto de vista dietético é una maior proporción de graxas insaturadas respecto das saturadas.
A graxa saturada é abundante por natureza nos alimentos de orixe animal, como manteiga, manteiga, sebos, nata, crema de leite, maionesa, graxa da carne-aves e derivados, queixo e lácteos enteiros e, como excepción, aceites vexetais de coco e de palma (de orixe vexetal). Estes dous últimos utilízanse con frecuencia como ingredientes na elaboración da repostaría industrial e de aperitivos doces e salgados. Esta graxa é a chamada “graxa mala”, xa que o seu consumo en exceso ten a capacidade de aumentar os niveis de colesterol sanguíneo. A graxa insaturada atópase principalmente en alimentos de orixe vexetal, como aceite de oliva e sementes (girasol, millo, soia), froitos secos e como excepción, nos peixes azuis (alimentos de orixe animal). Estes aceites son menos utilizados na elaboración de produtos de alimentación polo seu elevado prezo. As graxas insaturadas, tamén coñecidas como “graxas boas”, teñen a particularidade de reducir os niveis de colesterol en sangue, por iso é polo que se lles considere graxas aliadas do corazón. Ademais, existen as graxas hidrogenadas, denominación que atopamos nalgúns produtos, e trátase doutra forma fisico-química na que pódense presentar as graxas. Como se conseguen? A explicación é a seguinte: os aceites vexetais son líquidos a temperatura ambiente e pódense facer máis sólidos introducindo moléculas de hidróxeno (hidroxenación), e facéndoos, por tanto, máis saturados, obtendo as denominadas graxas hidrogenadas. Este tipo de graxas, a pesar da súa orixe vexetal, debido ao tratamento físico-químico que sufriron, no noso organismo compórtanse como “graxa mala”, e empréganse abundantemente, do mesmo xeito que o aceite de palma, na elaboración de snacks salgados, produtos tan consumidos, en especial polo público infantil.Fundamental: revisar a etiqueta
A gama de produtos que inclúe algún tipo de aceite é tan numerosa como diversa: desde os snacks salgados (flocos de millo, patacas fritas…), froitos secos fritos, salsas comerciais (de tomate, maionesa…), margarina, manteiga, galletas, todo tipo de produtos de bollería e repostaría, conservas de peixe, conservas de verduras ou legumes, produtos precocinados (empanadillas, croquetas, canelones, pizza…) e un longo etcétera.
Os consumidores deben ter claro que cando un fabricante non identifica a graxa que usa (aceite de oliva, girasol, soia, manteiga, etc.), o habitual é que esta sexa pouco saudable, como a graxa saturada (aceite de palma ou coco) ou graxas hidrogenadas. Ambos os tipos de graxas compórtanse igual no organismo, e consumidas en exceso, teñen a particularidade de aumentar as taxas de colesterol e triglicéridos plasmáticos, contribuíndo en parte á aparición e desenvolvemento de hipercolesterolemia, hipertrigliceridemia e arteriosclerosis. Interesa por tanto, revisar a etiqueta dos produtos e elixir, sempre que sexa posible, aqueles que especifiquen o tipo de aceite utilizado (oliva, girasol, millo, soia…).
