A orixe da dor de cabeza é estraño e disperso. Segundo datos recentes da Fundación Española de Enfermidades Neurológicas (FEEN), o 22,5% das persoas que sofren hemicrania (dor de cabeza recorrente e intenso e localizado nun lado da cabeza) nunca acode ao médico. En parte, o motivo é saber, por parte de familiares ou amizades na mesma situación, que os especialistas non adoitan atopar cáusaa determinante do seu malestar. De feito, así o afirman os neurólogos.
Hai varios tipos de hemicrania, cuxa frecuencia de aparición é variada (crónicas ou pasaxeiras). Tamén existe unha gran diversidade de manifestacións. En moitos casos, ante a falta de claridade no diagnóstico, é relativamente frecuente o fracaso dos tratamentos.
A pesar do caótico das causas e as manifestacións, moitas persoas atopan alivio cambiando o tipo de alimentación. Fano por información recibida ou porque deduciron que hai alimentos que non lles sintan nada ben. Estes alimentos agravan o malestar e, mesmo, quen padece hemicrania asóciaos co inicio dunha crise.
Por que o queixo?
O queixo, un alimento de consumo habitual e moi recorrido como acompañamento dos pratos e como ingrediente principal de bocadillos ou outras receitas, é un dos problemáticos. Pero moitas persoas descoñéceno. De feito, segundo unha enquisa realizada en 2006 para o Plan de Acción na Loita contra a Hemicrania, na que participaron a Sociedade Española de Neurología (SEN) e a Fundación Española de Enfermidades Neurológicas (FEEN), o 61% das persoas entrevistadas con hemicrania consideran que teñen unha información insuficiente sobre a enfermidade e os factores que a agravan, entre eles a influencia que poidan ter certos alimentos.
A causa orgánica dalgúns tipos de hemicrania débese a un efecto vasodilatador e inflamatorio das arterias do cerebro, o cal provoca a intensa dor de cabeza. Certos compostos químicos que conteñen algúns alimentos, como as aminas biógenas, provocan este efecto inflamatorio que desencadea a dor de cabeza en persoas sensibles e con manifesta tendencia a sufrir hemicrania.
Na composición química do queixo determinouse unha concentración considerable de aminas biógenas como a histamina (a principal responsable do malestar), a tiramina, a dopamina ou a serotonina. A maior ou menor concentración destas últimas, que varía segundo o tipo de queixo, potencia o efecto tóxico da histamina. Isto explica que non todos os queixos provoquen malestar.
Os queixos maduros e curados, así como os máis fermentados, son os que conteñen máis aminas biógenas
Fisiológicamente e en condicións de normalidade, a histamina é degradada pola encima diamina oxidasa (DAO) e eliminada polas feces. Con todo, ante un exceso de aminas biógenas, o organismo sintetiza catecolaminas como adrenalina e noradrenalina, sustancias que provocan vasodilatación arterial cerebral e que son causa aparente da hemicrania por consumo de queixo.
Non todos os queixos
Nos queixos, os microorganismos responsables da súa maduración (lactobacilos, lactococos, enterococos e enterobacterias) producen aminas biógenas, principalmente tiramina, a partir dos aminoácidos propios do alimento. Isto explica que os queixos maduros e curados como o parmesano, o gouda, o emmental ou o manchego, así como os máis fermentados como o roquefort e os queixos azuis en xeral, sexan os que teñan maior concentración destes compostos.
Cando unha análise de laboratorio identifica outras aminas biógenas como a cadaverina e a putrescina, denótase unha baixa calidade da materia prima ou falta de manipulación hixiénica nos procesos de produción e conservación dos queixos, xa que estas aminas son producidas por bacterias contaminantes. Este caso explicaría o contido maior de aminas biógenas dos queixos elaborados con leite non pasteurizada no caso de que a manipulación non fose coidadosa.
Contido en aminas biógenas en queixos
Actualmente deuse o nome «intolerancia á histamina» ao problema derivado da presenza de histamina nos alimentos. Segundo as últimas investigacións, non existe unha única causa para este trastorno. A máis plausible é a que apunta á incapacidade individual para metabolizar correctamente a histamina dos alimentos por deficiencia da encima diamina oxidasa (DAO).
Parece ser que esta deficiencia pode estar determinada xeneticamente, aínda que a súa actividade tamén se ve reducida como consecuencia de enfermidades inflamatorias intestinais como a colitis ulcerosa e a enfermidade de Crohn, así como polo efecto inhibidor da actividade da DAO en certos fármacos.
