A nova moda dietética que arrasa en Internet vén desde Silicon Valley, o lugar de EE.UU. onde se atopan as principais empresas tecnolóxicas do mundo. Trátase da dieta do xaxún e do café, unha proposta que, como o seu nome indica, consiste en suprimir comidas e aumentar o consumo de cafeína. E xa. Non hai máis suxestións nin pautas, salvo o convencemento de que é útil para queimar graxa e baixar de peso. No seguinte artigo, profúndase nesta cuestión.
Dieta do xaxún e do café, dieta de Silicon Valley ou simplemente biohacking. Con estes nomes difundiuse unha nova proposta para baixar de peso e render máis no traballo. Trátase dunha “dieta” que non ten máis sustancia que o título, xa que todo redúcese a ayunar e beber café. O seu ideólogo, segundo recolle o xornal The Guardian, chámase Phil Libin e non é dietista-nutricionista nin médico nin cociñeiro, senón director executivo dunha exitosa compañía dixital.
Na entrevista concedida a este diario británico, Libin relata como introduciu o xaxún e o consumo de café na súa vida cotiá, como baixou de peso en oito meses grazas a esa combinación e o modo en que mellorou a súa vida desde entón: “‘Estou moito mellor de ánimo, a miña atención é mellor e hai unha subministración constante de enerxía. Sinto moito máis saudable. Está a axudarme a ser un mellor CEO’, dixo cunha cunca de café negro, un dos moitos dese día […]. ‘Entrar en xaxún é definitivamente una das dúas ou tres cosas máis importantes que fixen na miña vida'”.
Converter unha anécdota nunha categoría
O primeiro que chama a atención do seu relato é que está feito en primeira persoa. É dicir, que Phil Libin conta algo que lle serviu a el nun momento específico da súa vida. Un testemuño. Esta maneira de expor as cousas -xa sexa un método, unha fórmula ou unha dieta- é o que moitos expertos en ciencias denominan o “a min me funcionismo” e que consiste en inferir que unha experiencia puntual, persoal e coutada no tempo pode extrapolarse ao conxunto da poboación con idénticos resultados. Noutras palabras, converte unha anécdota nunha categoría.
E o segundo que sorprende é a frase “está a axudarme a ser un mellor CEO”, que combina os supostos beneficios físicos desta dieta cos intelectuais e profesionais. Calquera “dieta milagre” ao uso, ata a menos refinada e verosímil, apela aos bos resultados e ao éxito asociado noutras facetas da vida. É o mesmo que fai a publicidade, que nunca vende un coche, unhas galletas ou un teléfono desposuídos dun contexto, senón que, pola contra, crea ao redor destes obxectos unha atmosfera de felicidade e benestar. Así, cando compramos ese coche, esas galletas ou ese teléfono, en realidade estamos a adquirir todo o paquete emocional do anuncio. Coas “dietas milagre” sucede o mesmo.
Esas vellas dietas novas
A dieta do café de Silicon Valley difundiuse hai poucos meses: en setembro de 2017. Con todo, parece “vella”, coma se xa se coñecese desde hai anos. E isto ten unha explicación ou, mellor devandito, dous.
A primeira é que, en efecto, nin o xaxún nin o café son métodos novos para adelgazar. Hai decenas de dietas que encumbran a un, a outro ou a ambos os como a solución definitiva para perder quilos ata alcanzar o mal chamado “peso ideal” (un concepto que, como explica o dietista-nutricionista Xullo Basulto neste artigo, é erróneo).
A outra razón para que pareza “vella” é que esta dieta se suma a unha longa lista de dietas definitivas que non deixa de crecer e reinventarse. E que, como ben conta o tamén dietista-nutricionista Aitor Sánchez aquí, apelan a un único ingrediente ou alimento, como a alcachofa, a kombucha, o jarabe de arce ou a piña. Basear a alimentación nun único ingrediente é irracional e inexplicable, desde un punto de vista dietético. “A finalidade é acabar dando unha pauta extremadamente sinxela de seguir, sen complicacións nin distraccións”, comenta Sánchez, quen engade que o adelgazamento non se produce por ese alimento concreto (o que sexa), senón polo xaxún.
Ante esta “nova dieta vella”, cabe facer tres reflexiones sinxelas, pero importantes:
- 1. Que pareza pouco nova cando só pasaron tres meses desde que se popularizou mostra o efémero -e frecuente- destes fenómenos dietéticos.
- 2. Que a dieta máxica de quenda dure pouco no tempo non significa que os seus efectos negativos sexan fugaces. Ao contrario. Ademais de recuperar os quilos perdidos (co famoso efecto yoyó), séguese postergando o momento de aprender a comer ben, dun modo san, pracenteiro e enmarcado nun estilo de vida tamén saudable.
- 3. Se as “dietas milagre” fosen en realidade eficaces, saudables e definitivas, desterráronse hai tempo as altísimas taxas de sobrepeso e obesidade que se rexistran na actualidade e que a Organización Mundial da Saúde (OMS) cualifica de “pandemia”. A síndrome metabólico, a diabetes, o colesterol e as demais enfermidades crónicas asociadas ao sedentarismo, o sobrepeso e a mala alimentación son demasiado serios e graves como para facelos desaparecer cun truco de maxia.
