O xofre non se atopa como tal no organismo, senón en forma de sulfato. É compoñente de tres aminoácidos (chamados aminoácidos azufrados), cistina, cisteína e metionina, e doutras moléculas orgánicas por exemplo a heparina, un anticoagulante natural presente no fígado e outros tecidos.
Como sulfato de condroitina e sulfato de glucosamina, sustancias producidas de forma natural no organismo, o xofre forma parte esencial do colágeno. Trátase da proteína que constitúe a pel, os ósos e o tecido conjuntivo ou conectivo, que inclúe tendóns, cartílagos e ligamentos, elementos todos eles que participan nas articulacións e permiten o seu movemento.
É evidente, entón, que a deficiencia crónica de xofre afectará os tecidos do organismo nos que se concentra este oligoelemento. A pel vólvese máis débil, menos tersa e menos brillante. Así mesmo, como o xofre é compoñente do colágeno que forma ósos e cartílagos, poden notarse fortes molestias ao movemento das articulacións.
Dieta rica en xofre, pero con moderación
O xofre atópase de forma moi abundante nos alimentos proteicos
O xofre atópase de forma moi abundante nos alimentos proteicos (carnes, aves, peixes, ovos e lácteos). Tamén abunda nas hortalizas e verduras aromáticas como son a cebola, os allos, os allos porros, os espárragos e todo tipo de coles.
No entanto, como en todo, a clave está no equilibrio dietético, xa que unha dieta na que o consumo de alimentos proteicos sexa desproporcionado pode provocar deficiencia de calcio, coa consecuente descalcificación dos ósos, efecto no que tamén intervén o xofre aínda que pareza contraditorio.
No mecanismo que provoca dita descalcificación dos ósos, o metabolismo dos aminoácidos con xofre xera ácidos orgánicos, principalmente aniones de sulfato, en cantidades importantes. Para neutralizar a acidez xerada no organismo, os sulfatos das proteínas (sobre todo das carnes) combínanse con ións de calcio e, en consecuencia, redúcese ata un 50% a reabsorción renal de devandito mineral. Este mecanismo explica a excesiva perda de calcio polos ouriños (hipercalciuria) e os problemas de descalcificación ósea asociados a un consumo esaxerado de alimentos proteicos.
Complementos con eficacia
A condroitina e a glucosamina enlazan as moléculas de auga para así axudar a manter lubricadas as articulacións. Ademais, desempeñan un papel esencial na rexeneración e reparación do cartílago danado. En relación a esta particular función, son múltiples os ensaios clínicos controlados que levan a cabo desde a década de 1980 para valorar o uso de sulfato de condroitina e/ou sulfato de glucosamina como complemento dietético no tratamento dos síntomas asociados á osteoartritis e a artrite reumatoide.
Devanditos estudos céntranse principalmente no xeonllo, aínda que tamén noutras zonas como as cadeiras, os dedos da man e a columna vertebral. A maioría coinciden en sinalar os beneficios en canto á mellora da dor e da mobilidade, así como na redución do uso de fármacos antiinflamatorios e, en consecuencia, na diminución dos efectos secundarios que estes provocan.
A condroitina e a glucosamina axudan a manter lubricadas as articulacións
Un metaanálisis publicado na revista Arquives of Internal Medicine avala a teoría da eficacia do uso destes complementos dietéticos no tratamento sintomático da artrite de xeonllo. Para devandito metaanálisis investigáronse exhaustivamente ensaios clínicos realizados entre xaneiro de 1980 e marzo de 2002 nos que se avaliaban os beneficios do tratamento oral de sulfato de condroitina e sulfato de glucosamina.
Os resultados sinalaron unha eficacia significativa a glucosamina nos síntomas asociados á enfermidade en xeral, incluído o estrechamiento do espazo entre as articulacións. Así mesmo, a condroitina resultou ser eficaz para paliar a dor (medido coa escala WOMAC, instrumento deseñado para medir a dor, a rixidez e a función física asociados coa cadeira e o xeonllo en pacientes con osteoartritis).
Este completo estudo mostrou, ademais, a seguridade no uso destes preparados. No entanto, tamén conclúe que se precisan máis investigacións para definir con claridade a relación entre o tempo e a dose dos complementos coas características concretas do paciente e da súa enfermidade.
Actualmente, o sulfato de condroitina que se emprega como complemento fabrícase a partir de fontes naturais como o cartílago de quenlla ou o cartílago de bovino, aínda que tamén se obtén por métodos sintéticos. Pola súa banda, a glucosamina como suplemento extráese das cunchas de cangrexos, lagostas e camaróns.
Imagen: Frederik VandaeleA osteoartritis, do mesmo xeito que a artrite reumatoide, é unha enfermidade dexenerativa causada polo desgaste do cartílago que une as articulacións, polo que ocasiona diversos e molestos síntomas como dor, rixidez e inflamación. Aínda que esta enfermidade pode afectar a calquera articulación, o máis común é que se produza nas articulacións das mans e na base do dedo gordo do pé (o juanete). Tamén pode presentarse nas cadeiras, os xeonllos e a columna vertebral.
O obxectivo principal do tratamento das doenzas articulares é paliar os molestos síntomas e, para iso, é común o uso (ou o abuso) dunha ampla variedade de medicamentos como antiinflamatorios non esteroideos (por exemplo o ácido acetilsalicílico ou o ibuprofeno), analxésicos (acougan a dor), antibióticos e corticosteroides (reducen a inflamación) entre outros.
Con todo, a pesar da súa eficacia, todos eles comparten un denominador común, os efectos secundarios e o dano que provocan a diversos órganos como o estómago e o fígado. A isto súmase que moitos deles causan reaccións alérxicas e diminúen a resistencia ás infeccións. Pola contra, hase visto que o uso dos complementos dietéticos mencionados anteriormente axudan a reducir a toma destes medicamentos.
