A fertilidade afecta á intelixencia dos nenos?

• Autor: Por CRISTIAN VÁZQUEZ
• Data de publicación: Xoves, 13deNovembrode2014

Imaxe: Greg Hayter

Segundo un estudo recente, podería haber unha relación entre os problemas de fertilidade dos pais e os trastornos psiquiátricos dos seus fillos. En concreto, as probabilidades destes nenos de padecer ansiedade e dificultades na aprendizaxe, así como esquizofrenia e autismo, serían uns 33% superiores, segundo estes científicos. Os expertos suxiren que preto do 2% dos trastornos psiquiátricos estarían asociados á fertilidade das súas nais ou pais. Así se explica a continuación.

A fertilidade afecta á intelixencia dos nenos?

As persoas cuxos pais padeceron problemas de fertilidade poderían ter unha maior probabilidade de sufrir trastornos psiquiátricos. Esta é a conclusión á que chegaron especialistas daneses tras analizar máis de 2,4 millóns de casos. O traballo presentouse na última reunión anual da Sociedade Europea de Reprodución Humana e Embriología (ESHRE) e aínda non se publicou.

As persoas cuxos pais padeceron problemas de fertilidade poderían ter unha maior probabilidade de sufrir trastornos psiquiátricos

Os investigadores estudaron unha mostra de 2.430.826 casos, composta por todos os nacementos ocorridos entre 1969 e 2006. O seguimento dos seus historiais médicos realizouse ata 2009. O estudo abarcou, en media, os primeiros 20 anos de vida desas persoas.

De todos eses casos, 124.384 (un 5% do total) corresponderon a nenos nados despois de que polo menos a un dos seus proxenitores diagnosticáselle algún problema de fertilidade. Doutra banda, 170.240 desas persoas (un 7%) foron hospitalizadas nalgún momento por un trastorno psiquiátrico.

O dato relevante achado polos investigadores ao cruzar esas cifras é que a probabilidade de que os nados de pais con problemas de fertilidade padecesen algún trastorno psiquiátrico era un 33% superior á dos fillos de persoas sen eses problemas.

En detalle, ao comparar aos fillos de persoas con problemas de fertilidade cos restantes, o risco de esquizofrenia e psicose foi un 27% maior; o de ansiedade e trastornos neuróticos, un 37% máis alto; o de dificultades na aprendizaxe, un 28% máis elevado; e o de trastornos no desenvolvemento cognitivo -entre os cales se inclúen os do espectro autista– é superior nun 22%.

Causas da asociación entre fertilidade e trastornos psiquiátricos

Máis aló das cifras, os investigadores non atoparon unha explicación robusta para este incremento nas probabilidades. “Os mecanismos exactos do aumento do risco que observamos son descoñecidos, aínda que en xeral crese que a infertilidade subxacente ten un papel máis importante nos efectos adversos sobre os fillos que os tratamentos que se aplican“, afirmou Allan Jensen, experto da Universidade de Copenhague e un dos responsables do traballo, durante o congreso da ESHRE realizado entre o 30 de xuño e o 2 de xullo de 2014 en Múnic, Alemaña.

Jensen mencionou a posibilidade de que a presenza dalgúns xenes que aumentan o risco de trastornos psiquiátricos sexa maior en persoas con problemas de fertilidade. Eses xenes transmitiríanse aos descendentes. Pero é algo que novos estudos deberían confirmar.

En todo caso, os expertos estimaron, a partir destes datos, que ao redor do 2% do total de trastornos psiquiátricos diagnosticados en Dinamarca estarían asociados á fertilidade das súas nais ou pais. En palabras de Jensen, o aumento do risco por mor deste factor sería “real, pero modesto”.

Efectos dos tratamentos de fecundación asistida

Con todo, outro estudo publicado un ano antes asegurara que o incremento do risco de trastornos psiquiátricos dependía do tipo de tratamento de fertilidade que se aplicou. Era maior (aínda que “baixo”, segundo os expertos) en casos de estimulación ovárica ou inseminación intrauterina, mentres que os nenos nados por fertilización in vitro e por microinyección espermática rexistraron cifras de problemas psiquiátricos similares aos nados tras unha concepción natural.

Este traballo analizou a todas as persoas nadas en Dinamarca entre 1995 e 2003 e o seu desenvolvemento ata 2012. É dicir, un conxunto de casos que forma parte da mostra maior estudada polo primeiro dos traballos citados. Os resultados de ambos convidan a esperar novas investigacións para ter unha idea máis clara da relación entre os problemas de fertilidade nos pais e os trastornos psiquiátricos nos seus fillos.