Non hai motivo paira o alarmismo na maior parte das ocasións, pero cando a dor de cabeza nun neno vén acompañado de febres ou vómitos inexplicables, si deberían saltar as alarmas para que un experto valore o funcionamento do cerebro do pequeno afectado. Tamén hai que estar alerta no caso dos adolescentes. E é que no noso país case un terzo destes mozos sofre dores recorrentes de cabeza, en moitos casos por certos hábitos nas súas rutinas. A continuación enumeramos os principais síntomas dunha cefalea infantil que podería indicar algo máis grave do habitual e eses factores que poden ser os causantes dunha maior incidencia na adolescencia deste problema.
Dor de cabeza en nenos: signos de alarma
Convén deixar claro canto antes que as cefaleas por mor de enfermidades graves non son comúns. Pero non quere dicir que non sucedan por este motivo. Segundo a Asociación Española de Pediatría de Atención Primaria (AEPap), o 80 % das cefaleas infantís son primarias, é dicir, que non hai un trastorno ou enfermidade que as cause. As máis comúns son as cefaleas tensionales e a hemicrania.
Pero “en ocasións, con todo, os médicos observamos una serie de síntomas e signos de alarma que obrigan a realizar probas complementarias. En xeral, o mellor exame paira valorar o cerebro é a resonancia magnética. A visualización das estruturas cerebrais é mellor que con escáner e non se expón ao neno a radiación”, explica o neurólogo Pablo Irimia, que é o coordinador do grupo de estudo de cefaleas da Sociedade Española de Neurología (SEN).
Estes son, basicamente, os síntomas nunha cefalea infantil que poden indicar algo grave:
- Si a dor de cabeza esperta pola noite.
- Si a dor comeza de forma repentina e cada vez vai a máis en intensidade e frecuencia e non responde o tratamento que normalmente funciona.
- Si causoulle febre e vómitos inexplicables (nun neno que non se saiba que é migrañoso).
- Si prodúcense alteracións da visión.
- Si ten a tensión alta.
- Cando a cefalea vai acompañada de perda de conciencia e cambios de comportamento.
- Si o menor ten antecedentes de cancro ou está a tomar fármacos inmunodepresores que lle fagan ter as defensas baixas.
En todos estes casos, os expertos consideran moi recomendable someter ao neno a probas complementarias paira coñecer mellor a natureza dos seus problemas.
Dor de cabeza na adolescencia
Imaxe: Liza Summer
Segundo un estudo realizado polos membros do Grupo de Estudo de Cefaleas da Sociedade Española de Neurología (SEN) do Hospital Universitario Vall d’Hebron de Barcelona, o 30,5 % dos adolescentes sofre dor de cabeza recorrente, aínda que nun 73 % dos casos non está diagnosticado. Até a puberdade, a hemicrania mostra una prevalencia do 3 % ao 5 %, pero entre os 12 e 18 anos aumenta até o 11,3 %, sendo maior nas mozas.
O motivo desta maior incidencia ao chegar a estas idades non está moi claro, pero sen ningunha dúbida, como destaca o estudo, ten que ver con que a adolescencia é un período decisivo paira o neurodesarrollo e nesta época o cerebro conta cunha neuroplasticidad moi elevada, é dicir, que está especialmente flexible paira adaptarse a todos os cambios a través das súas redes neuronais. As hormonas tamén poden xogar un importante papel no feito de que as mozas o sufran máis, xa que en moitas delas a cefalea adoita iniciarse coa primeira regra (hemicrania menstrual).
Factores que causan dor de cabeza en adolescentes
Pero do que si hai máis evidencia é dos factores e hábitos na rutina do adolescente que poden ser causantes dunha maior incidencia nesta etapa. Son, en síntese, os seguintes:
- Adolescentes que quedan espertos até moi tarde e non dormen o necesario (oito horas).
- Os que non practican case nada de exercicio e se sobreexponen ao sol.
- Os que sofren maior tensión, angustia ou tensión na época de exames.
- Os mozos que teñen problemas emocionais (acoso escolar, a morte dun ser querido, abusos sexuais).
- Os que non comen ben e, sobre todo, abusan dos alimentos procesados.
- Os que se saltan as comidas ou as realizan a deshoras e non beben apenas auga.
- Os que fuman, beben alcol, toman drogas ou abusan dos refrescos e cafeína.
- Os que abusan das pantallas (moitas horas de exposición).
