A Organización Mundial da Saúde (OMS) recomenda que a lactación natural prolónguese, como mínimo, ata que o bebé cumpra o seis meses de vida. A partir dese momento, é necesario introducir de forma progresiva novos alimentos na súa dieta, posto que o pequeno require máis enerxía e nutrientes e as súas funcións dixestivas xa están máis maduras. Atrasar esta diversificación pode provocar falta de apetito, ademais de desaproveitar unha época moi válida para a educación do gusto e a adaptación do bebé a unha alimentación equilibrada, variada e suficiente. A continuación sinálase como introducir novos alimentos na dieta do bebé e cales son as precaucións máis importantes que hai que ter en conta neste sentido.
Como introducir novos alimentos na dieta do bebé
A partir do segundo semestre de vida, o leite como alimento único non proporciona toda a enerxía e os nutrientes que precisa o lactante. Ademais, como as súas funcións dixestivas han madurado, débese incluír unha alimentación complementaria, seguindo unhas normas. Non se recomenda introducir novos alimentos antes do seis meses, aínda que tampouco é aconsellable facelo máis tarde, porque a falta de diversificación é motivo frecuente de anorexia. A idade apropiada para incorporar comidas é, por tanto, cando o bebé ten seis meses.
Os alimentos complementarios deben substituír, unha a unha, as tomas de leite
A medida que o bebé crece, vaise diminuíndo o número de tomas de peito, de forma que do seis ou oito veces ao día que adoita alimentarse ao empezar a lactación, pasará aos poucos a catro ou cinco tomas na segunda metade do primeiro ano. Este cambio non debe comprometer o achegue total de leite (sexa materna ou de fórmula), que ten que manterse por encima do medio litro ao día en calquera caso.
Nesta etapa, o achegue de auga é fundamental. Ao introducir os alimentos sólidos na dieta do bebé, o achegue hídrico debe aumentar. Por iso, é preciso ofrecer ao pequeno auga a miúdo e, especialmente, en situacións de enfermidade (como febre, diarreas) ou durante o verán.
A nova comida, unha a unha
A forma habitual de introducir a alimentación complementaria é substituír, unha a unha, as tomas de leite que recibe o lactante por papilla de cereais, froita, puré de verdura… É importante facelo co intervalo suficiente para que o neno coñeza e acepte os novos alimentos, así como para probar a súa tolerancia aos mesmos antes de comezar cun novo. Deste xeito, darase tempo ao organismo do bebé para adaptarse e aos adultos para identificar posibles alerxias ou intolerancias a alimentos específicos.
Neste período, é moi importante, tamén, permitir que a cantidade de alimento que inxira o pequeno varíe dun día a outro, e dunha semana a outra, segundo o apetito do neno.
Bebé e alimentos: principais precaucións
Os bebés son moi sensibles e vulnerables ante as transgresiones dietéticas e as súas consecuencias son máis serias que no neno maior e o adulto. Se a incorporación dos novos alimentos non se fai de maneira adecuada, os pequenos poden desenvolver, entre outras doenzas, anemia por consumo temperán de leite de vaca, intolerancia ao leite de vaca, celiaquía ou intolerancia ao glute e alerxias alimentarias.
Canto máis tarde prodúzase a introdución do glute, menos agresiva será a celiaquía en caso de aparecer
Por iso, neste período é de vital importancia a introdución tardía do glute na dieta (proteína presente no trigo, centeo, avena, cebada e triticale, un híbrido de trigo, e centeo) para reducir o risco de celiaquía. De feito, canto máis tarde prodúzase, máis benigno e menos agresiva será a aparición da enfermidade, se é que chegase a ocorrer. Os cereais que non conteñen glute son: arroz, millo, mijo e sorgo.
Así mesmo, hai que destacar que atrasar aqueles alimentos máis alergénicos como é o caso do ovo, o peixe ou dalgunhas froitas (como a fresa ou o pexego) a unha idade na que a permeabilidade intestinal é menor, xa que diminúen as posibilidades de desenvolver unha alerxia alimentaria. En nenos con antecedentes atópicos, nunca deben incorporarse estas comidas antes do ano.
Coidado co sal e o azucre
É un erro engadir sal ás preparacións de alimentos. O bebé ten unhas necesidades de sodio inferiores ás das persoas adultas. Por iso é polo que non sexa preciso agregar sal, xa que o pequeno satisfai as necesidades de devandito mineral a través do sodio que conteñen os alimentos de forma natural. Doutra banda, o neno que se adoita a aceptar os pratos baixos en sal diminúe a inxesta da mesma ao longo da vida.
Tamén é unha equivocación abusar do azucre. É preferible habituar ao bebé a que coma produtos lácteos e compotas no seu estado natural, sen adición de edulcorantes. A introdución frecuente de sacarosa (azucre común) fai que o pequeno se faga aos alimentos de sabor doce. E resulta que este azucre é un dos axentes responsables do desenvolvemento da carie dental. É moi común que lactantes e nenos que reciben auga azucarada ou zumes de froita á hora de deitarse desenvolvan un tipo de carie que afecta os dentes anteriores superiores e, ás veces, posteriores inferiores. Ademais, o consumo excesivo de alimentos edulcorados despraza a inxesta doutros máis nutritivos, co consecuente desequilibrio nutricional.
Outro erro habitual é non dar auga ao bebé con frecuencia. O lactante ten unhas necesidades moi elevadas de auga por quilogramo de peso corporal. Mentres que é pequeno, non desenvolve por completo a capacidade de producir ouriños concentrados, polo que necesita máis cantidade de auga para disolver as sustancias que se eliminan por micción que o adulto.
A auga que necesita o lactante procede do leite materno ou do biberón. Con todo, cando a temperatura ambiental é elevada, o bebé queda exposto a un exceso de calefacción, a comida está moi espesa, ten febre ou padece diarrea, hai que realizar un achegue adicional de auga que evite o risco de deshidratación. E por suposto, é mellor adoitar ao neno a que beba auga soa, sen azucre, ou a que tome zume de froita natural sen azucarar.
