Son moitas as preguntas que una embarazada pode facerse estes días, e maior a ansiedade que lle poden provocar algunhas noticias, como o falecemento dunha muller infectada por coronavirus durante unha cesárea de urxencia o pasado 30 de marzo na Coruña. As dúbidas apíñanse e crece a inquietude por non atopar sempre unha resposta: teño máis probabilidade de contaxiarme por coronavirus?; se enfermo, o bebé nacerá san?; poderei collelo e aleitalo?… Aínda que aínda hai poucos datos clínicos documentados, estes suxiren que as gestantes non teñen máis probabilidade de contraer o SARS-CoV-2 que calquera outro grupo de poboación e que, se se infectan, o bebé ao nacer non será positivo. Aínda así, teñen maior risco de desenvolver enfermidade grave por COVID-19, segundo o último informe científico para profesionais datado o 26 de marzo. Estas son oito preguntas e as súas correspondentes respostas sobre coronavirus e embarazo.
Hai que tomar algunha precaución especial por estar embarazada?
Unha muller embarazada debe tomar as mesmas precaucións que calquera outra persoa para evitar o contaxio por coronavirus: permanecer en casa e saír unicamente se é imprescindible, para facer compras de bens de primeira necesidade ou acudir á farmacia ou ao médico. Neses casos, ten que evitar coincidir con máis persoas, rehuyendo a aquelas que tosen ou estornudan e, por suposto, lavarse as mans con xabón e auga ou solucións de base alcohólica (homologadas, non caseiras) frecuentemente.
Durante o terceiro trimestre é importante reducir as saídas da vivenda ao mínimo posible. Neste tres últimos meses, as gestantes sofren alteracións fisiológicas e inmunológicas que poden facelas máis susceptibles aos virus que afectan as vías respiratorias, incluído o que causa a COVID-19.
Debe seguir acudindo ás consultas médicas?
A non ser que o médico indique o contrario, non hai que interromper as visitas programadas para o seguimento do embarazo. Se se necesita acudir ao hospital por unha urxencia (porque aparecen contraccións ou chega o momento do parto), é mellor contactar antes co centro sanitario e seguir as súas indicacións.
Que pasa se chega o momento do parto?
Debido ao coronavirus, a admisión no hospital será diferente. O Ministerio de Sanidade publicou un protocolo, ‘Manexo da muller embarazada e do recentemente nacido con COVID-19‘, para que se actúe de forma coordinada en todos os centros hospitalarios.
Ao chegar ao hospital, a gestante pasa un triaje para descartar infección por coronavirus, que consiste na formulación de varias preguntas, un control de temperatura e unha valoración da capacidade respiratoria. Se non hai sospeitas de COVID-19, actúase como nun parto en condicións normais.
Que ocorre se a embarazada enferma de coronavirus?
Na práctica non hai grandes diferenzas de actuación con respecto ao resto de pacientes. Conforme ao protocolo elaborado polo Ministerio de Sanidade, se unha muller embarazada confirma un positivo en SARS-CoV-2, no hospital trasládalla a unha zona de illamento e valórase se é necesario o seu ingreso ou se lle dá o alta domiciliaria para que pase a corentena illada na súa casa. Segundo as pautas establecidas, tampouco se contempla, en primeira instancia, a posibilidade de adiantar o parto se non está comprometida a saúde da nai ou do feto.
Se a embarazada ten coronavirus, o bebé nacerá infectado?
A revista médica The Lancet publicou un dos primeiros estudos sobre como pode afectar o coronavirus ao embarazo. E conclúe que non hai evidencias que demostren que as gestantes sexan máis susceptibles de contaxiarse da COVID-19 e que, no caso de que isto ocorra, non hai certeza de que se produza transmisión vertical (da nai ao feto antes, durante ou tras o parto) de coronavirus. Nas mostras analizadas non houbo rastros do virus no líquido amniótico da nai, no sangue do cordón umbilical nin no leite materno.
Este estudo foi corroborado por un artigo publicado en Frontiers in pediatrics tras un seguimento realizado en Wuhan (China) a catro mulleres que enfermaron de coronavirus no terceiro trimestre de embarazo. En todos os casos, os bebés foron negativos á COVID-19. Só hai constancia dun nacemento no que a nai era positiva e o neonato, que veu ao mundo sen virus, contaxiouse 30 horas despois do parto, aínda que estaba asintomático.
Pode entrar un acompañante no parto?
Imaxe: Rainer Maiores
Durante o parto dunha muller con coronavirus pode entrar un acompañante ao paritorio, pero deberá estar vestido cos mesmos equipos de protección que o persoal sanitario. E pódese facer contacto pel con pel? Respecto desta cuestión, o criterio non está moi definido. Segundo indícase no protocolo de Sanidade, “se se pode garantir un adecuado illamento entre nai-fillo, poderíase valorar a realización o contacto pel con pel tras o nacemento”.
É posible dar o peito se a nai ten coronavirus?
Aínda que a Sociedade Española de Neonatología (SENeo) considera que non existen datos suficientes para recomendar en firme a lactación materna en caso de mulleres con coronavirus, si destaca os beneficios desta práctica como potencial paso de anticorpos nai-fillo fronte á COVID-19. Por iso, a SENeo aconsella dar o peito ao bebé sempre que as condicións clínicas e do recentemente nado permítano.
A Organización Mundial da Saúde (OMS) tamén suxire manter o amamantamiento en nais positivas por SARS-CoV-2, xa sexa no momento do parto como a posteriori. Iso si, hai que extremar as medidas de illamento —hixiene de mans e máscara—. Se non fose posible, o mellor é optar pola extracción de leite, seguindo as precaucións anteriores, para que a administre outra persoa.
Cando se dá o alta domiciliaria?
O alta da nai debe seguir as mesmas indicacións de calquera persoa infectada por coronavirus. Os recentemente nacidos con probas pendentes ou resultados negativos poden marchar a casa e os seus coidadores deben seguir as pautas xerais para evitar o contaxio.
