A vida actual fai que o diñeiro estea presente en case todos os ámbitos case todo o tempo. Por iso, os especialistas recomendan falar de diñeiro cos nenos desde ben pronto. Pero que pasa cando hai que darllo? Este artigo describe a relación entre os menores e o diñeiro, achega conceptos sobre o diñeiro que é importante que coñezan e brinda algúns consellos acerca de como actuar cando se empeza a dar diñeiro aos pequenos. Inclúe, ademais, algunhas cifras acerca da paga que os pais dan aos seus fillos en España.
Os nenos e a súa relación co diñeiro
A relación entre o diñeiro e os fillos a miúdo é difícil de manexar. Cuestións como a partir de cando empezar a darllo, en que cantidades, como falar do tema con eles, etc., son con frecuencia motivo de dúbidas e mesmo dores de cabeza. O caso é que vivimos nunha sociedade na que case todos os intercambios realízanse por diñeiro, de maneira que é importante educar ao neno tamén en relación con esta cuestión.
A recomendación dos especialistas na materia é empezar ben pronto a falarlles de diñeiro. Ao principio, os billetes e moedas chaman a atención dos pequenos polas súas características físicas: a súa forma, o seu tamaño, a súa cor.
Ao redor do cinco anos de idade, os nenos xa saben que o diñeiro serve para comprar e vender cousas. “Entenden que o diñeiro forma parte da vida”, explica Sara Serrano, psicopedagoga, logopeda e profesora da Universidade Complutense de Madrid.
Nunha entrevista publicada polo Instituto para a Protección Familiar, un organismo que depende da Universidade Rei Juan Carlos, Serrano describe como continúa esta evolución: ao redor do sete anos coñecen o aforro, momento para o cal suxire regalarlles unha hucha ou ben abrir unha conta corrente nun banco. E a partir do oito anos, o diñeiro pasa a ter moito interese para eles.
Conceptos sobre o diñeiro que os nenos deben saber
A guía ‘Para min, para ti, para logo‘, publicada na web oficial de Barrio Sésamo, inclúe pautas non só para falar cos menores acerca de como gastar, compartir e aforrar (deste tres conceptos derívase o título do documento), senón tamén sobre a toma de decisións e o verdadeiro valor das cousas. “As cousas máis valiosas non custan diñeiro, como a familia, os amigos e o seu benestar”, explícase no texto.
Outro dos conceptos importantes está relacionado coa diferenza entre as cousas que se necesitan e as que só se desexan. Mentres o que se necesita son “alimentos nutritivos, auga, roupa e un lugar onde vivir”, ás veces quérense outras cousas, como “un xoguete novo”, pero que non son tan importantes e, por tanto, non é un feito grave o que haxa que esperar para obtelas ou se, ao final, decídese non compralas. Neste sentido, Sara Serrano destaca a importancia de traballar hábitos de consumo e dar ao diñeiro o seu valor real, é dicir, “non trivializarlo nin darlle demasiada importancia”.
Serrano tamén salienta que os fillos deben saber que “o diñeiro non chega da nada, senón que provén do esforzo“. Isto tamén permite traballar outros conceptos cos pequenos: o valor de porse metas, de esforzarse por alcanzar os obxectivos, ser perseverante, etc.
Cando falar destas cousas? “Calquera momento é bo”, asegura a experta. “O diñeiro non debe converterse en algo tabú dentro das familias -engade-. Se non falamos de diñeiro no fogar, un neno pode facerse ideas equivocadas” respecto deste tema.
Dar diñeiro aos nenos, algúns consellos
Máis aló de como falar de diñeiro cos pequenos, chega o momento en que hai que darllo. A continuación, enumérase unha breve listaxe de consellos dos especialistas para afrontar esa situación.
- Axudar a que se organicen. Se os adultos dan diñeiro ao neno, deben permitir que sexa el quen tome a decisión de que facer con el. O que deben facer os pais, sinala Sara Serrano, é “orientar e guiar”, para que desa maneira o menor organícese.
- Procurar que o usen con responsabilidade. Se se ensina ao pequeno que o diñeiro provén do esforzo, a consecuencia diso debería ser que o menor non o malgaste nin o malgaste. No caso de que o faga, pode aprender da experiencia: se o gasta en algo que non o deixa satisfeito, os pais pódenllo facer notar, coa intención de que a próxima vez non lle suceda o mesmo.
- Comprar unha hucha. Regalar ao neno un cerdito (ou unha hucha con calquera outra forma) é unha maneira estupenda de propiciar que aforre. Hai infinidade de deseños e distintos tamaños, pero en xeral divídense en dous grupos: as que teñen unha tapa que se abre e pecha e as que non a teñen. As do primeiro grupo serven para aforrar moitas veces, pero alimentan a tentación de extraer e gastar o diñeiro. As do segundo limitan ese perigo, pero só pódense usar unha vez, xa que para retirar as moedas e billetes do seu interior non queda outra opción máis que rompelas.
- Ensinar todo o que se pode facer sen gastar diñeiro. Lembrar isto aos menores é de suma importancia. Dar un paseo, contar contos, cantar, debuxar, xogar con outros nenos e incontables outras actividades divertidas non custan diñeiro. E así como o exemplo é sempre un factor esencial na educación dos nenos, neste caso faise especialmente visible. Se os pequenos ven que os seus pais son capaces de obter satisfacción con tarefas que non esixen gastar diñeiro, é moi probable que eles tamén o sexan.
Segundo o informe de UNICEF “Calidade de vida e benestar infantil subxectivo“, publicado en 2012 e que inclúe datos sobre menores de entre 12 e 13 anos, un de cada tres nenos en España (o 33,8%) recibe unha paga de maneira regular, xa sexa semanal ou mensual. O 40,2% afirma que os seus pais lle dan diñeiro cada vez que o necesita, mentres que ao 9,1% os seus proxenitores cómpranlles o que eles queren, pero non lles dan diñeiro. O 16,9%, pola súa banda, non recibe paga algunha. Entre os que teñen unha paga semanal, a cantidade media é de 7,1 euros (o que redunda nuns 30 euros mensuais), mentres que entre os que reciben diñeiro unha vez ao mes, a media é de 19,8 euros.
Pola súa banda, unha enquisa realizada hai xa algúns anos pola empresa Duracell indicaba que un de cada catro nenos españois de entre 5 e 10 anos recibía diñeiro dos seus pais e que, dese total, o 71% aforraba todo ou parte desa paga. Segundo esta sondaxe, publicado en 2007, estes pequenos recibían unha media de 4,7 euros semanais, cifra que superaba a media do nove países europeos que o estudo incluía. Con todo, é moi probable que os efectos da crise modificasen estes hábitos e números.