Vivir o parto e o posparto en compañía doutra muller (unha que pasase pola experiencia e sexa capaz de comprender o que sente) pode ser moi beneficioso para a futura mamá, a súa parella e o bebé que nacerá. Diferentes estudos e publicacións fan fincapé nesta idea. Non é o mesmo dar a luz soa, que facelo acompañada. E se a persoa que acompaña xa coñece o proceso do parto, os temores e as dúbidas, contribuirá a xerar un ambiente máis sereno e distendido. Ese é o papel das doulas: achegar tranquilidade e confianza á muller, apoiala nos momentos máis duros e compartir con ela todo aquilo que sabe sobre o nacemento dun bebé.
Doulas: de muller a muller
Ata non hai tanto tempo, as mulleres preparábanse para o parto co apoio das súas propias nais, algunha tía ou outra muller da familia. Con todo, en moitos países perdeuse ese costume, e España non é a excepción. A abundante información que se localiza en Internet, os diversos cursos de preparación ao parto e unha bibliografía cada vez máis extensa sobre a maternidade provocaron, en parte, ese cambio de hábitos. A estes factores hai que engadir que moitas mulleres viven lonxe das súas familias e que os homes se implicaron cada vez máis no nacemento dos seus fillos. A presenza do pai no parto, os cursos e as lecturas adoitan ser apoio suficiente.
A pesar destas vantaxes, moitas mulleres senten incomprendidas e soas, ou botan en falta un apoio feminino entre iguais, esa complicidade “de muller a muller” que non inclúe coñecementos técnicos ou médicos, senón experiencia, contención afectiva e comprensión. E esa é a función dunha doula, unha muller -en xeral, nai- que pode transmitirlles todo o que sabe e responder as súas dúbidas máis íntimas ao longo de todo o proceso, é dicir: antes, durante e despois do parto.
Que fan as doulas antes, durante e despois do parto?
Ter un fillo é unha experiencia vital incomparable. Sobre esta idea de base traballan as doulas, que recoñecen a importancia emocional que leva a maternidade e a paternidade, e céntranse en coidar á muller ou á parella durante ese proceso de cambio.Antes do parto, axudan á futura mamá a conectar co seu corpo, a relaxarse e a desvanecer medos e dúbidas. Tamén se ocupan de coñecer os seus desexos, expectativas e plans de parto para tentar, xunto coa matrona, que se cumpran no momento de dar a luz. Xa sexa nun hospital ou en casa, tentarán favorecer un parto natural e relaxado.
Nesta etapa, a súa presenza é vital. Acompañan á muller parturienta tanto tempo como ela desexe, mantéñena informada sobre que ocorre ao seu ao redor e procuran conseguir todo o que a faga sentir máis cómoda. Outro aspecto importante é que tentan facer máis fácil a comunicación entre os membros da parella e entre eles e os profesionais médicos e sanitarios. Tras o parto, axudan ás mulleres coa súa recuperación física, coa lactación e coa nova vida de familia e de parella.
Doulas e matronas: dous papeis diferentes
Non se debe confundir o papel das doulas co doutras persoas que participan nun parto, sobre todo coas matronas, cuxa función é diferente. As comadronas teñen unha formación específica, uns coñecementos que lles permiten coidar á muller, detectar anomalías no parto, axudar ao nacemento do bebé, suxerir posturas para dar a luz ou educar á futura mamá en cuestións relacionadas coa súa saúde e a do seu fillo. As doulas, non.
Unha doula, aínda que pode ofrecer información ou facer suxestións, non ten a formación necesaria para acometer tarefas clínicas. A diferenza dunha matrona, non pode dirixir o proceso do parto. O seu traballo oriéntase á parte emocional -incluso, espiritual- da muller que dará a luz. Como se definen elas mesmas, son mulleres que axudan a outras mulleres a dar os seus primeiros pasos polo camiño da maternidade. As súas atencións e coidados fan foco nos sentimentos da futura mamá e, tamén, do futuro papá. Teñen efectos moi positivos no caso do primeiro fillo.
Ademais da seguridade e a tranquilidade, diversas investigacións apuntan os beneficios de contar coa súa presenza. E algunhas, mesmo, cuantifícanos. É o caso do libro ‘Mothering the mother, how a doula can help you have a shorter, easier and healthier birth’ (‘Consentindo á nai, como unha doula pode axudarche a ter un parto máis curto, fácil e saudable’). Os autores, Marshall Klaus e John Kennell, sinalan que unha doula contribúe de maneira notable a reducir os partos instrumentais. Segundo estes médicos, a taxa de cesáreas redúcese á metade, o uso de oxitocina e de fórceps baixa nun 40%, e a utilización de anestesia epidural e analgesia tamén descende (nun 60% e un 30%, respectivamente).
A figura da doula non é nova (a súa orixe enmárcase na antiga Grecia), aínda que gañou protagonismo nos últimos anos grazas á promoción dos partos naturais, máis humanizados. Na actualidade, varias asociacións reúnen a estas mulleres e difunden o seu traballo. Unha das máis importantes é DOA. Radicada nos Estados Unidos, fundouse en 1992 por parte de dous prestixiosos médicos, Marshall Klaus e John Kennell, quen se dedicaron a investigar os beneficios das doulas na experiencia da maternidade.
En España tamén existen asociacións e blogues que promoven a figura das doulas, forman a mulleres neste campo, orientan ás familias e axudan a atopar ás doulas máis próximas segundo o lugar de residencia. Algúns exemplos son: a Rede Circular de Doulas, a Fundación Eomaia ou o portal Doulas.es, que conta cun directorio con máis de setenta mulleres de distintos puntos do país.
