En vacacións rompemos as rutinas en alimentación, en horarios… e cos nosos fillos. Deixámoslles que se vaian máis tarde á cama ou se tomen algún que outro xeado. Pero esta relaxación ten as súas consecuencias cando non somos tan flexibles: enfados, rabietas e berros polas dúas partes. Por iso no verán, como durante o curso, hai que seguir educando con límites e sen gritar. Da man dunha experta en intelixencia emocional, contámosche como facelo sen levantar nin una voz.
Pódese educar aos nosos fillos sen gritar? Os expertos din que si. Resultará una tarefa difícil, pero non imposible, e por varias razóns. Non é un bo exemplo. Gritar constitúe un tipo de violencia verbal que utilizamos cando desexamos que alguén nos escoite e queremos imporlle as nosas ideas ou límites. Supón una expresión da perda de control ante determinadas situacións que nos superan como pais. Pero claudicar alzando a voz cos máis pequenos ten consecuencias: frustración, tensión, inseguridade, baixa autonomía (non sabes que facer ata que grítanche) e outros moitos problemas, como mostran varios estudos.
A Universidade de Pittsburgh e a Universidade de Michigan, ambas as en EE.UU., colaboraron nunha investigación conxunta, publicada en 2014 pola revista Child Development , na que fixeron un seguimento do comportamento de case mil familias. O 45 % das nais e o 42 % dos pais admitiron gritar e nalgún caso insultado aos seus fillos de entre 13 e 14 anos. E os efectos desa violencia verbal non foron poucos, como comprobaron os científicos: problemas de conduta como discusións e pelexas con compañeiros, dificultades no rendemento escolar, mentiras aos pais, até roubos en tendas e síntomas de tristeza repentina e depresión.
Outro estudo, da Escola de Medicamento de Harvard (EE.UU.) demostrou que os berros, os malos tratos verbais e a humillación ou a combinación dos tres elementos alteran de forma permanente a estrutura cerebral infantil. E outro traballo máis recente , realizado por investigadores da Universidade de Montreal e do Centro Hospitalario Universitario Sainte-Justine, en Canadá, vén corroborar isto e máis, pois afirma que gritar a un neno, darlle una sopapo, losquealo ou sacudir regularmente pode alterar os seus circuítos cerebrais do medo.
Imaxe: gabrielle_cc
Consellos paira educar aos teus fillos sen berros
Contaches algunha vez até dez paira non pegar un berro? Seguro que probarías esta técnica, como tamén recorrerías a outras como a do semáforo (en vermello esperamos e tranquilizámonos; en ámbar, pensamos; e en verde, expresámonos) ou a relaxación da árbore (respirar varias veces de forma pausada), sen saber que tiñan até nome.
Outro método moi coñecido nos últimos anos é o reto do rinoceronte laranxa . Creado por unha nai estadounidense de catro fillos, expúxose deixar de gritar aos seus fillos durante un ano e compartir a súa experiencia nun blog. E conseguiuno. Algunhas das súas ideas: pechar os ollos e imaxinar nun lugar de paz, escoitar música, respirar fondo, afastar do lugar uns instantes, sacudir o corpo, aplaudir ata que deixen de facer o que consideras que fan mal…
Podes probar este curioso método durante un fin de semana, una semana enteira ou estas vacacións, e seguir o resto do ano. Non te esquezas de levar algo laranxa (una pulseira, un anel ou uñas pintadas) paira ter sempre presente o reto e compartir o teu obxectivo coa túa familia ou amigos que che sirvan de apoio e recordatorio (tamén conta esta comunidade de Facebook ). Apunta cando gritas e o motivo paira coñecerche mellor e anticiparche a eses momentos e, se necesitas gritar, faino, pero non aos teus fillos.
Pero tamén animámosche a seguir as pautas paira educar sen berros que recomenda Sonia Martínez, psicóloga, especialista en intelixencia emocional e directora dos centros Crece Ben en Madrid:
- Anticipación. No verán os fillos ponnos a proba cos límites, tentado ver até onde podemos chegar. Somos máis flexibles nos hábitos: déitanse máis tarde, comen un xeado, cean máis tarde, ven máis debuxos animados… Pero non todos os días, e o neno, afeito a rutinas, non o entenderá. Como evitar os enfados e berros? Anticipándonos. “Comentarémoslles que, como é verán, ímonos a saltar certas rutinas, que teñen que facer certas cousas, que se deben organizar…. Pero lles remarcaremos que é una excepción e non una regra”, suxire Martínez, pois sempre haberá outras normas que se manterán.
- Obedecer á primeira e as súas consecuencias. Por gritar con frecuencia paira pór límites ou reprender por un mal comportamento , o neno poida que afágase a dar una resposta ante ese ton e ata que non chega ao berro, non cambie a súa conduta. E debe obedecer á primeira. Si, á primeira. “Deben aprender que os seus pais non teñen que repetirlles as cousas cinco veces, pois iso provoca berros, castigos desproporcionados e que actuemos baixo o noso enfado”, explica a psicóloga. Paira conseguilo, pódeselles dar un tempo (contamos até dez e debe estar todo recolleito, por exemplo) e avisarlles diso antes, pero “si non obedece á primeira, debemos dicirlle que o sentimos unha chea e cumpriremos coas penalizacións que previamente falariamos con eles: non ver debuxos, non ir á piscina cos amigos…”, apunta. Coas consecuencias -que non castigos- pautadas antes e de realización fácil e inmediata, déixaselles a capacidade paira responsabilizar e tomar as súas decisións. E todo iso sen chillidos, chantaxes, burlas ou a manida ameaza “vasche a decatar”.
- Entender que son nenos. “Que o neno non obedeza ou non faga o que ten que facer debemos velo como una oportunidade de aprendizaxe. Debe aprender a regular, saber esperar, responsabilizar, tomar una boa decisión…”, comenta a experta. E atento a isto: ás veces pasa que lles pedimos tantas cousas á vez que nin nós somos capaces de facer e o pequeno non o fai e o noso enfado é totalmente desproporcionado. Podemos cambiar esta práctica.
- Como falarlles e comunicarnos en familia. Ao gritar aos teus fillos, habitúanse a que deben berrar para que lles fagan caso. Que tal si lles falamos con susurros? “Nos nosos centros facémolo e quedan estupefactos. Prestan moita atención”, recoñece Martínez. O conveniente é que, antes de falarlle, acheguémonos, mirémoslle aos ollos e deixe de facer o que está a facer. E outro consello: instalar en casa as “grazas, por favor, poderías axudarme… Moitas veces axudamos aos nenos a que se porten ben fóra, pero non lles dicimos que deben ser amables connosco ou os seus irmáns”, asegura a especialista.
- Como dicir “estás a facelo moi mal” sen berros . Che chiscadela un ollo, tócoche o ombreiro, ensínoche una cartón laranxa… son maneiras “en clave” de chamar a atención do menor, á vez que se evitan os berros, as charlas e os discursos. Pero logo, cando o neno está tranquilo, outro día ou pola noite, será o momento de falalo e dicir si pode facelo mellor e como facelo mañá. Con fillos máis maiores, pódense pór na neveira as normas da casa e asinalas. E con só sinalar a regra non cumprida cun bolígrafo, non fai falta nin repetila.
- Ante o aburrimento, hai nenos que chinchan ao irmán, tiran cousas, sacan e non recollen… Tenden a molestar. Para que isto non ocorra, os pais podemos organizarlle ese tempo libre tan amplo no verán: agora pintar, logo xogar sós cun quebracabezas, ao mediodía bailar… e xogar con eles. “Necesitan tempo de xogo co adulto. Ás veces, só parece que estamos con eles paira ensinarlles, educarlles, dicirlles que está mal e corrixirlles”, confesa a psicóloga.
- Tratar cos irmáns. Entretéñense, pero tamén xorden problemas entre eles. Paira frear as pelexas entre irmáns , e que non crezan, hai que darlles unhas pautas de como expresar ao outro o que necesitan ou como chegar a acordos. Neste sentido, nomear funcións tamén axuda: un pode recoller, outro elixir o xogo un día…
- Paira evitar berros futuros. No verán poden ir adquirindo pequenas responsabilidades e hábitos: recoller xoguetes, colaborar en casa axudando a dobrar as toallas, preparar a bolsa da praia, facer as camas, recoller e pór a mesa… Se o instauramos de nenos, non teremos estes problemas na súa adolescencia.
- Motivación. Métodos como o de. a táboa de puntos poden servir de axuda. Se todos, incluídos os pais, cumprimos coas nosas responsabilidades e conseguimos catro dos cinco puntos na semana -cabe un día de equivocación-, o sábado e domingo faremos un plan especial en familia. Facer as cousas ben motiva. E recoñecelo máis. Por que non premiar e felicitar en familia por comunicarnos ben sen berros?
- E se lles gritamos? O idóneo é que, se nos enfadamos, primeiro respiremos fondo -mesmo saiamos do lugar-, tranquilicémonos e, logo, falémolo con el. Será un bo exemplo, pero tamén un modo de actuar que debemos inculcarlles se eles enfádanse. Tamén funciona a técnica do semáforo. Pero ás veces pérdennos os nervios e as formas. Entón, “haberá que dicirlle que fixo mal, pero que nós tamén, por gritarlle. Pediremos perdón e darémoslle a oportunidade de que el tamén o faga por non haber vestido a tempo ou recollido a mesa… E darémoslle outra paira poder reparalo cun debuxo, axudando en casa… Ademais, proporemos xuntos un plan paira ver como actuar a próxima vez e melloralo”, expón Sonia Martínez.
- Cando todos gritámonos. Si en familia empezamos a gritarnos, aparecen os insultos, non somos amables… é difícil volver atrás. Pero se pode mirar adiante cun reto que explica a especialista: cada día todos tomaremos conciencia de como elevamos o ton de voz (medio, alto ou baixo) e nos “autopuntuaremos”, e se o resultado é positivo, darémonos un pequeno premio simbólico (choque de mans, un abrazo, un paseo xuntos, comprar o chocolate preferido…).
