MARTÍN Cada ano en España preto de 9.800 partos son múltiples, é dicir, son aqueles en os que nacen dous ou máis bebés. Tanto a xestación como o momento de dar a luz teñen as súas particularidades. Neste artigo explícase como son os embarazos de dous ou máis nenos, como inflúen as técnicas de reprodución asistida, cales son os seus perigos e como debe coidarse unha muller que espera o nacemento de máis dun fillo no mesmo parto.
Xemelgos, trillizos, cuatrillizos… Cada ano prodúcense preto de 9.800 partos múltiples (dous ou máis bebés) en España, a maior parte deles son dobres e, apenas un 2% deles, de trillizos, segundo o Instituto Nacional de Estatística.
Embarazos múltiples e reprodución asistida
A fertilidade asistida aumenta os partos múltiples e os riscos que levan
As técnicas de fertilidade asistida explican, en boa parte, estes datos, superiores á media europea. As cifras son elocuentes: entre 1996 e 2009, os partos de xemelgos duplicáronse en España, de 4.433 a 9.965. Mentres que na natureza só o 2% dos alumeamentos son múltiples, este número pode aumentar ata 15 veces nas mulleres que se someten a un proceso de reprodución asistida.
Os embarazos de dous ou máis bebés non están exentos de riscos, entre eles, o de ter un parto prematuro. Por iso, desde o nacemento do primeira bebé probeta, en 1978, en Reino Unido, a técnica fecundación in vitro (FIV) non deixou de evolucionar, en parte, co fin de reducir o número de partos múltiples e os seus riscos.
A lei 14/2006, coñecida como Lei de Reprodución Asistida, ademais, establece que “no caso da fecundación in vitro e técnicas afíns, só autorízase a transferencia dun máximo de tres preembriones en cada muller en cada ciclo reprodutivo”.
Desde o nacemento do primeiro bebé probeta hai 35 anos a fecundación in vitro avanzou moito
Cada ano, só en España, practícanse máis de 30.000 ciclos de fecundación in vitro. “Na actualidade, o normal é que se transfiran dous embrións por ciclo”, asegura Isidoro Bruna, xefe da Unidade de Medicamento da Reprodución do hospital Montepríncipe de Madrid. Con todo, cando é posible e co fin de evitar embarazos múltiples, os médicos procuran transferir un só embrión durante o ciclo de fecundación in vitro. Esta situación é habitual, por exemplo, en mulleres novas, e a medida ten como obxecto reducir as posibilidades de que a embarazada dea a luz a máis dun bebé.
No último lustro, explica Bruna, a maioría das xestacións que se conseguen en España por medio de fecundación asistida son xestacións únicas. “Entre o 20% e o 22% son gemelares e os embarazos triplos reducíronse de forma moi significativa“, sinala.
Embarazos de dous ou máis bebés: perigos
Un dos maiores riscos relacionados cos embarazos múltiples é o aumento das probabilidades dun parto prematuro, como consecuencia do menor espazo que teñen os bebés dentro do útero. En media, os partos múltiples prodúcense entre as semanas 35 e 37 do embarazo, no canto de en a semana 40 habitual.
Ademais, estes nenos pesan uns 600 gramos menos de media ao nacer, ademais de ter que afrontar as dificultades propias dun nacemento prematuro: risco de problemas como a ictericia, un insuficiente desenvolvemento pulmonar, infeccións, etc.
Doutra banda, o parto de dous ou máis bebés adoita ser máis prolongado, debido a que ese espazo reducido dificulta as contraccións e, con iso, a dilatación. Moitos partos de xemelgos adoitan precisar, así mesmo, unha cesárea, algo que é práctica case habitual nos nacementos triplos, cuádruplos ou de máis nenos.
Outro posible inconveniente é a morte dun dos fetos, que pode afectar o bebé sobrevivente e ocasionarlle algún atraso mental, unha malformación dixestiva ou a denominada síndrome de transfusión fetal. Nestes casos uno dos bebés recibe demasiado sangue e o resto, moi pouca. A consecuencia diso, pode prexudicarse o seu desenvolvemento e crecemento, aínda que estes problemas son cada vez menos frecuentes.
Embarazos múltiples: consellos

As mulleres que experimentan un embarazo múltiple non deben tomar ningunha medida distinta de quen esperan un só bebé, pero si deben extremar certas precaucións. En particular, deben coidar o seu descanso durante a xestación, xa que o normal esgotamento físico do estado intensifícase.
A alimentación dunha muller que espera dous bebés ou máis é, por descontado, importante: se levar dentro unha vida esixe seguir unha dieta equilibrada e de calidade, máis aínda se levan dúas ou tres. É fundamental a inxesta de ácido fólico, calcio, ferro e vitaminas C e D. O médico, ademais, é posible que suxira un complexo multivitamínico que complemente a alimentación natural.
Respecto ao médico: débese ter en conta que un embarazo múltiple pode esixir un maior número de visitas ao especialista, sobre todo, pola necesidade de realizar controis prenatales con máis frecuencia (tanto no primeiro trimestre como nos dous seguintes).
Os embarazos múltiples clasifícanse en tres grupos:
Xemelgos monocigóticos: son dous bebés que se forman a partir dun mesmo cigoto, é dicir, da mesma célula constituída da unión do espermatozoide co óvulo.
O cigoto divídese en dúas partes idénticas e dá lugar a dúas criaturas que coinciden en sexo, cromosomas, grupo sanguíneo e trazos físicos.
Xemelgos ou xemelgos dicigóticos: neste caso, os dous nenos desenvólvense a partir de dous cigotos diferentes, debido a que dous espermatozoides fecundan dous óvulos ao mesmo tempo.
As similitudes entre eles son as habituais entre calquera par de irmáns, poden ser de distinto sexo, non compartir grupo sanguíneo, etc.
Trillizos, cuatrillizos, etc.: tres ou máis espermatozoides fecundan óvulos distintos, como ocorre cos xemelgos.
Na natureza, estes casos son moi raros, pero nas últimas décadas, o seu número aumentou debido ás distintas técnicas de fertilización asistida.