Na actualidade, a mellor opción para que os bebés que non poden ser aleitados tomen leite materno son os bancos de leite, que pasteurizan e conxelan as doazóns de nais que ceden leite que os seus fillos non consumirán. Pero científicos mexicanos traballan nunha nova posibilidade: a de producir leite materno en po, a cal tería as vantaxes de non necesitar frío para a súa conservación e manter as súas propiedades nutriciales nun grao máis alto que cando se conxela. Este artigo dá máis detalles sobre o proceso de produción do leite materno en po e de por que os bebés prematuros serían os principais beneficiados.
Leite materno para bebés que non poden ser aleitados
Os beneficios do leite materno son moi numerosos. É o mellor alimento que o bebé pode recibir, xa que contén todos os nutrientes que precisa e vaise modificando co paso do tempo, para adaptarse ás distintas necesidades de cada etapa. Ademais, xera un vínculo afectivo moi importante entre a nai e o seu fillo. Por iso, a Organización Mundial da Saúde (OMS), a Asociación Española de Pediatría (AEP) e outros organismos recomendan que o leite materno sexa o alimento exclusivo dos pequenos durante o seu primeiros seis meses de vida e que logo se manteña, combinado con outros, ata que polo menos cumpran un ano.
Con todo, por diversos motivos, non todas as nais poden aleitar ás súas recentemente nados. Para esas situacións -sobre todo para o caso de prematuros que non desenvolveron a capacidade de succionar e cuxas nais teñen dificultades para extraerse leite- existen os bancos de leite materno, que aproveitan o leite doado por nais altruístas. Hai mesmo, aínda que é unha opción arriscada debido á ausencia de controis, a compra e venda de leite materno por Internet.
Nos bancos, o leite materno analízase e clasifica en función da súa “madurez” (é dicir, á idade do bebé para a cal é máis apropiada), se pasteuriza (un proceso que elimina os axentes infecciosos e posibles virus) e logo conxélase, para ser descongelada ao fornecela a un neno. Este proceso altera algunhas das propiedades do leite materno, pero, en calquera caso, é unha opción moito mellor que o leite de fórmula.
O obxectivo, producir leite materno en po
Agora científicos mexicanos traballan nunha alternativa: leite materno en po. O procedemento é ensaiado por investigadores da Universidade de Guadalaxara (UG) en México. Consiste na deshidratación por aspersión: o leite materno sométese a altas temperaturas en moi pouco tempo (fraccións de segundo), de tal forma que a auga se evapora e o resultado é leite humano en po. A gran vantaxe, segundo os investigadores que traballan no proxecto, é que desta maneira o leite perde só un 10% de calidade en relación cos seus nutrientes e que o tempo de conservación -sen necesidade de frío- sería de ata seis meses.
Branca Rosa Aguilar Uscanga, experta do departamento de Farmacobiología do Centro Universitario de Ciencias Exactas e Enxeñarías da UG, recoñece que xa existen procesos de secado do leite materno humana, pero neles “o alimento é combinado con outros aditivos nutrimentales ou complementos, como proteínas vexetais, polisacáridos e probióticos”. O novo do desenvolvemento actual, segundo esta especialista, é que o líquido non se combina con ningún complemento externo. “A nivel mundial non atopamos algo parecido”, afirmaba Aguilar Uscanga en declaracións á prensa.
Segundo os datos dados a coñecer ata agora, a partir dun litro de leite materno obteríanse uns 80 ou 90 gramos de po. Esta cantidade, mesturada logo con auga esterilizada, permitiría “recuperar” unha cantidade de líquido similar á orixinal.
O procedemento superou unha serie de probas microbiológicas no Institut sur a Nutrition et lles Aliments Fonctionnels, en Quebec (Canadá). Na actualidade, os investigadores xestionan a obtención da patente polo seu desenvolvemento.
Bebés prematuros, os principais beneficiados
Tal como ocorre cos bancos de leite materno conxelada, o obxectivo dos hipotéticos bancos de leite en po non serían os nenos sans, senón os recentemente nados que, como os prematuros, non puidesen acceder a ela de forma directa a través do peito das súas nais. A meta, segundo os científicos mexicanos, é instalar o sistema en hospitais, para que alí mesmo póidase analizar o leite doado, convertela en po a través do secado por aspersión e logo empaquetarla en sobres listos para o seu uso.
A Asociación Española de Bancos de Leite Humano (AEBLH) reúne ao oito bancos que existen na actualidade en España (Palma de Mallorca, Madrid, Valencia, Granada, Zaragoza, Barcelona, Mérida e Valladolid). Nun comunicado oficial de AEBLH, emitido en relación cos riscos do leite materno que se vende en Internet -tema en torno ao cal se aproveita o baleiro legal existente respecto diso-, detallaba que “os bancos de leite non comercializan o leite materno nin obteñen beneficio económico algún da súa distribución”.
No documento, a AEBLH engadía que “todas as iniciativas que implican calquera forma de pago ou negocio co leite materno deben ser consideradas pouco éticas e por tanto rexeitadas”. Unha máxima que, en principio e segundo os desexos dos científicos mexicanos que participan no seu desenvolvemento, tamén valería no caso de que se concrete a obtención e produción de leite materno en po.
O leite en po tradicional é a presentación máis popular dos leites de fórmula, que tamén se comercializan en versión líquida listas para usar ou concentradas para ser diluídas en auga. Estas fórmulas funcionan como un substituto do leite materno no caso dos bebés que non son aleitados.
Este leite en po obtense a partir da deshidratación do leite de vaca. Pero os nenos só poden tomar leite de vaca a partir do ano de vida. Por ese motivo, para obter as fórmulas realízanse modificacións sobre o leite de vaca, tal como explica un protocolo da AEP redactado polos pediatras Aurora Lázaro Almarza e Benjamín Martín Martínez. O que se logra é “asemellalas ao leite materno en canto a contido proteico, dada a limitación do lactante para a concentración renal e metabolismo de aminoácidos, investindo a relación caseína/seroproteínas que oscilan entre 20/80 ata 40/60 segundo os fabricantes”.
De todos os xeitos, o valor nutricional das fórmulas é moi inferior ao do leite materno. Por iso, se a obtención de leite materno en po concrétase e é unha ferramenta máis para posibilitar que os nenos accedan aos seus beneficios, sería unha moi boa noticia.
